روحانیّت
تاریخ و آینده
بخش بزرگی از میراث علمی شیعه، تاریخ حوزه علمیه قم است
سیدمحمدحسین محمدی
تاریخ حوزههای علمیه میان سالهای 1300تا 1399، تاریخ حوزه علمیه قم است. تاریخ حوزههای علمیه ولی نه به این صدسال محدود است و نه به جغرافیای قم. حوزه‌علمیه مولودی نیست که در یک روز مشخص متولد شده باشد تا بتوان برای او تاریخ تولدی مشخص کرد، شاید بتوان مبدأ آن را بغداد زمان امام‌صادق(ع)، کوفه زمان امیرالمومنین(ع) یا حتی مدینه‌النبی دانست.
اما هرچه که بود و هرچه که هست این حوزه در طول تمام این بیش از هزار سال، بارها و بارها جغرافیایش را تغییر داده، فرازهایی داشته و فرودهایی. میراث این حوزه بارها و بارها در طول تاریخ سوزانده شده، بزرگانش از شهر و آشیانهشان رانده شدهاند، خونهای بسیار زیادی پای آن ریخته شده اما همچنان سرپا مانده تا این میراث را بهدست شیخ‌عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم برسانند؛ میراثی که بخش اعظم آن امروز و اکنون در ایران خانه دارد.
تاریخ سالهای 1400تا 1499را ما نمینویسیم. دیگرانی خواهند آمد و از این به بعد را روایت خواهند کرد. اینکه دیگران، از این به بعد را چگونه روایت خواهند کرد، کسی نمیداند. اما مرور تاریخ این صد سال بیش از هرچیزی این نکته را فریاد میزند که سر بقای هزار ساله این حوزه، تعهد به دین، استقلال و ایستادن در کنار مردم است و تا زمانی که اینگونه است، این روایت ادامه خواهد داشت.
