دور تند

ندا زندی 

پرداختن به وقایع نشر و کتاب و نفراتی که یادشان رزق روح است و روشنی دل، آنقدر مغتنم بود که با وجود مجال اندک و محدودیت در شرح تاریخچه آنها، سعی کردیم در حد مقدورات چیزی را از قلم نیندازیم و حالا که به پایان کار رسیده‌ایم، هنوز بسیارند نام‌هایی که برده نشده‌اند و وقایعی که بی‌اشاره مانده‌اند. ناچار در آخرین دهه باقی مانده تنها به ذکر نام ناشرانی که همچنان و خستگی‌ناپذیر چراغ نشر را روشن نگه‌داشته‌اند، بسنده می‌کنیم. انتشارات «هرمس» ناشر معتبری است که در سال 1376با سرمایه‌گذاری «مؤسسه شهر کتاب» و با مدیریت لطف‌الله ساغروانی پایه‌گذاری شد و تا امروز آثار مهم و درجه اولی در زمینه ادبیات کهن ایران، رمان، فلسفه، علوم اجتماعی و هنر با همکاری گروهی از نخبگان و نویسندگان و مترجم برجسته منتشر کرده است. ساغروانی سال گذشته استعفا کرد و مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب، در یادداشتی درباره نقش او در بالیدن هرمس چنین نوشت: «ساغروانی هرمس را صاحب سبک کرد. همه ناشران و همکاران حرفه نشر «قطع هرمسی» را خوب می‌شناسند؛ قطع ویژه‌ای نزدیک به رقعی که 2صفحه بر 16صفحه ورق کاغذ هنگام چاپ می‌افزود. اندازه و قطعی که به‌سرعت رواج یافت و از سوی ناشران دیگر پذیرفته شد و مورد استفاده قرار گرفت. قطع هرمسی البته حروفچینی و صفحه‌آرایی مخصوص به‌خود را داشت؛ خوش‌دست و خوش‌وزن و خوش‌خوان... . هرمس بنا بر قول یکی از استادان و اصحاب چهارشنبه‌هایش، یک مدرسه نشر برای انتشار تفکر است. هرمس به نوجوانان که غالباً مغفول می‌مانند دو ارمغان ارزشمند داد؛ کارآگاه و کیمیا. کارآگاه و کیمیا از حیث اندازه و موضوع و طراحی و ترجمه و ویرایش نوظهور بود و الگویی شد در همه این زمینه‌ها برای ناشرانی که به‌دنبال نوآوری موضوعی و هنری بودند». نشر «ماهی» که امروز به قطع کوچک کتاب‌هایش و طرح جلدهای جذابش شهرت دارد، در سال 1380به‌عنوان ناشر حوزه ادبیات و تاریخ کار خود را آغاز کرد. مداومت و استمرار این نشر در ارائه آثار جذاب و خواندنی با نثری منقح ـ که ناشی از اهتمام خاص این نشر در مرحله ویرایش است ـ باعث شد که این نشر در ردیف ناشران بزرگ جای گیرد و اعتبار فراوانی کسب کند. ادبیات، اسطوره، اقتصاد، تاریخ و فلسفه زمینه‌هایی هستند که نشر ماهی به آنها می‌پردازد. انتشارات «نوید شیراز» از ناشران موفق شهرستانی است که در سال 1350توسط داریوش نویدگویی در شیراز افتتاح شد و طی سال‌های متمادی بارها عنوان ناشر برتر را از آن خود کرده است. کتاب‌های محمد بهمن‌بیگی، نویسنده و بنیانگذار آموزش و پرورش عشایر، از آثار ماندگاری است که توسط این نشر به بازار عرضه شده است. انتشارات «کتاب آمه» در اوایل دهه 70با هدف تأمین کتب و مجلات بین‌المللی برای پاسخگویی به نیازهای پژوهشی و آموزشی دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و مدرسان و دانشجویان تأسیس شد و در سال 1383فروشگاه دائمی خود را برپا کرد. این نشر در حوزه‌های گوناگونی چون تاریخ، فلسفه، ادبیات، رمان، روانشناسی، جامعه‌شناسی و... به انتشار کتاب پرداخته است.