نقد و نظر/ خط ویژه و سیلی نقد

سعید مروتی- منتقد فیلم و روزنامه‌نگار

  درگیری نماینده مردم سبزوار در مجلس با سرباز نیروی انتظامی که به او اجازه عبور از خط ویژه را نداده بود، درنهایت با عذرخواهی آقای نماینده ختم به خیر شد. البته آقای عنابستانی بابت کارهای کرده و «نکرده» عذرخواهی کرده و دقیقا مشخص نکرده که منظورش کدام کار نکرده است و چرا باید بابت فعلی که به اعتقادش انجام نداده عذرخواهی کند. اصل ماجرا را همه می‌دانند و واکنش‌های اولیه آقای نماینده هم همینطور. خبری منتشر شد که یک نماینده مجلس به گوش یک سرباز سیلی زده است. علت جلوگیری از حرکت اتومبیل نماینده در خط ویژه اعلام شد. اتفاقی که شاید تا همین چند سال پیش امکان رسانه‌ای شدن نداشت، خیلی زود فضای مجازی را به تسخیر خود درآورد. اصل ماجرا چیزی نبود که بشود از آن دفاع کرد (هرچند تعدادی از نمایندگان مجلس از همکارشان دفاع کردند و یک نماینده مو سپید کرده تهران هم کل ماجرا را مشکوک خواند) کار به‌جایی رسید که هم‌جناحی‌های نماینده سبزوار هم از او انتقاد کردند. واکنش اولیه آقای عنابستانی انکار و بعد وارونه جلوه دادن ماجرا بود. بعد از انتشار تصویر دوربین مداربسته از سوی نیروی انتظامی، دیگر همه‌‌چیز آشکارتر از این بود که بشود انکارش کرد. حالا تصویری موجود بود که نشان می‌داد حق با سرباز وظیفه شناس بوده نه فردی که در جایگاه نماینده مردم قرار گرفته و با رفتارش رفقای خودش را هم در جبهه منتقدان قرار داده. براساس فیلم موجود ضرب و شتم عیان و آشکار است و احتمالا همین هم باعث عذرخواهی علی اصغر عنابستانی شده است. هرچند در همین عذرخواهی هم لحن طلبکارانه‌ای به چشم می‌خورد. عذرخواهی به‌خاطر کارهای کرده و نکرده یعنی چه؟ یعنی مرغ همچنان یک پا دارد؟ یعنی ۲۴ساعت بعد از تکذیب سیلی زدن به سرباز، فیلمی بیرون می‌آید که در آن روایت آقای نماینده زیر سؤال می‌رود و دیگر چاره‌ای جز عذرخواهی وجود ندارد. پوزش بابت سیلی که صراحتا صورت نگرفته و ابهاماتی هم در متن وجود دارد که انگار نماینده سبزوار مظلوم واقع شده و حالا بابت کارهای نکرده‌اش هم عذرخواهی می‌کند. ضمن اینکه جای یک عذرخواهی دیگر هم خالی است. عذرخواهی بابت نشر اکاذیب در نخستین روایت‌های آقای نماینده از ماجرا. اول گفته اصلا از اتومبیل پیاده نشدم و کمی بعد گفته پیاده شدم و سرباز به من باتوم زد و من سیلی نزدم. حالا هم که سند قابل استناد و غیرقابل تکذیب ماجرا توسط نیروی انتظامی منتشر شده است تا از تقاضا برای اعاده حیثیت به عذرخواهی برسیم. می‌ماند عذرخواهی بابت دروغ آشکار و تلاش برای قلب واقعیت و وارونه جلوه دادن ماجرا. اگر جمعیتی شاهد ماجرا نبود، اگر تلفن‌های همراه مجهز به دوربین فیلمبرداری نبودند، اگر دوربین مدار بسته‌ای وجود نداشت و اگر فضای مجازی در کار نبود و شهروندان فاقد رسانه شخصی بودند، احتمالا هیچ‌کدام از این اتفاق‌ها رخ نمی‌داد و ماجرا میان آقای نماینده، راننده‌اش و سربازی که صورتش از سیلی سرخ شده بود باقی می‌ماند. شاید حتی می‌شد بیشتر از اینها حال سربازی که  جرأت اعمال قانون برابر نماینده را به‌خودش داده بود، را بیشتر گرفت.
  تا قبل از انتشار فیلم از سوی نیروی انتظامی هم واکنش مردم نسبت به ماجرا خشمگینانه نسبت به آقای نماینده و همدلانه نسبت به سرباز بود. این پرسش مهمی است که چرا مردم روایت آقای نماینده را باور نکردند؟ چرا احتمال ندادند که حق با نماینده مردم سبزوار باشد نه سرباز وظیفه‌ای که جلوی ورود او به خط ویژه را گرفته است؟
دلیلش را باید در بی‌اعتمادی عمومی نسبت به قدرت جست‌وجو کنیم. اینکه درصد قابل توجهی از شهروندان با هر گرایش و عقیده‌ای بر این باورند که صاحبان قدرت حق آنها را پایمال می‌کنند. کار به‌جایی رسیده که باید مدام خلافش را ثابت کرد و هر چه زمان می‌گذرد اثبات این گزینه که مسئولان خدمتگزار مردم هستند دشوار‌تر می‌شود.
  لطمه‌ای که در این سال‌ها به اعتماد عمومی وارد آمده را به سادگی نمی‌توان ترمیم کرد. مردم خسته و فرسوده و به حق خشمگین را با دوخط عذرخواهی که در آن هم اما و اگرهای جدی وجود دارد نمی‌توان متقاعد کرد. قطعا خطای یک نفر را نمی‌شود به پای همه نوشت. همچنان که خیلی وقت‌ها در واکنش‌های تند و عصبی انصاف زیر پا گذاشته می‌شود. همه اینها درست، اما اصل ماجرا همچنان سرجایش است و البته اینکه نشود مثل سابق از خط ویژه گذشت و اگر سیلی بزنی، سیلی سنگین‌تری از افکار عمومی دریافت می‌کنی، کمی جای امیدواری باقی می‌گذارد و ما همه به امید زنده‌ایم.