چهره اول
بار دیگر نویسنده‌ای که دوست می‌داشتیم
نادر ابراهیمی در شانزدهم خرداد از دنیا رفت
محمد مقدسی
نادر ابراهیمی بیش از هر چیز داستاننویس بود؛ داستاننویسی پرکار و خستگیناپذیر که هیچچیز مانع پیش رفتن او نمیشد. ابراهیمی ذهنی لطیف و آرمانی داشت، آرمانگرایانه زیست و نوشت. او که نوشتن را از نوجوانی و پانزدهسالگی آغاز کرده بود، وقتی کتاب اولش «خانهای برای شب» چاپ شد، در زندان بود. در زندان بود که جدی خواند و آموخت؛ تجربه زندان اثرش را در رمان کوتاه «بار دیگر شهری که دوست میداشتم» نشان داد. شهروندان دنیای آرمانی نادر ابراهیمی تنها آدمبزرگها نبودند، برای همین در سالهای دهه1350، علاوه بر نوشتن برای بزرگسالان نوشتن برای کودکان و نوجوانان را هم آغاز کرد و به همراه همسرش، فرزانه منصوری و یاری انتشارات امیرکبیر مؤسسه مطالعاتی «همگام با کودکان و نوجوانان» را تأسیس کرد. در همان سالها ابراهیمی برای آثارش جایزه شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را برد. از یک زمانی به بعد، حرفهای نادر در کتابها نمیگنجیدند؛ او از همان سالها فیلمنامهنویسی را هم شروع کرد و خودش فیلم ساخت. مجموعه «سفرهای دور و دراز هامی و کامی» و «آتش بدون دود» حاصل این دوران بود. قصه آتش بدون دود در سالهای بعد گسترش پیدا کرد و حاصلش در ابتدای دهه1370 رمان هفتجلدی آتش بدون دود شد. وقتی سالهای انقلاب و جنگ از راه رسید، ابراهیمی برخلاف بسیاری از همنسلانش وارد عرصه خلاقیت شد و برای حوزه هنری کلاسهای داستاننویسی و فیلمنامهنویسی برگزار کرد و حتی همراه شاگردانش، ابراهیم حاتمیکیا و کمال تبریزی در جبهه جنوب حاضر شد. حاصل این دوران ادبی او کتاب دو جلدی او با نام «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما میآمد»، روایتی از دیدار خیالی ابراهیمی با امام خمینی و کتاب یادداشتهایش از سفر به جبهه جنوب با نام «با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ» بود. نادر ابراهیمی هیچگاه در پی محبوبیت برای دسته و گروه خاصی نبود. صادقانه و آرمانگرایانه زندگی میکرد و مینوشت. نگاه کمالگرایانهای که در نثر و زبان داستانهای ابراهیمی بود آنها را به نمونه اعلای پاکیزهنویسی تبدیل کرده بود. ابراهیمی مستمر و طولانی نوشت؛ یکی از آخرین آثارش رمان «یک عاشقانه آرام» که در سال1374 نخستین‌بار منتشر شد، با 60چاپ یکی از پرفروشترین و ماندگارترین آثار ادبیات داستانی ماست. او هر چند محبوب روشنفکران و منتقدان نبود، اما راهش را به میان دلها و ذهنهای مردمش خوب باز کرد. اگر باور داشته باشیم که نویسنده به خوانده شدن و زیستن در جهان متن زنده است، نادر ابراهیمی از زندهترین نویسنده‌های روزگار ماست.
