رمل و اسطرلاب در بودجه1400

اظهار نظر دیروز حسن روحانی رئیس‌جمهوری، در انتقاد به افزایش حجم بودجه عمومی دولت در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس، نشان داد سیاسی‌ترین بودجه ایران در سال1400 می‌تواند در عین حال متزلزل‌ترین سند دخل و خرج سالانه کشور هم باشد. ماجرا چیست؟ چه شده که روحانی با این صراحت کلام از تصمیم مجلس انتقاد می‌کند؟ واقعیت این است که دولت میزان درآمدهای نفتی را برای سال آینده 199هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده؛ با این پیش‌شرط که روزانه 2.3میلیون بشکه نفت فروخته شود. اما از همان ابتدا نمایندگان مجلس بر این باور بودند که فروش روزانه 2.3میلیون بشکه خوش‌بینانه است، حتی به‌گفته کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس بودجه1400 دچار بیش‌برآورد منابع است. به زبان ساده نظر مجلس این بود که دولت بودجه را آبکی بسته و پول کافی برای خرج‌کردن ندارد. مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد کرد به‌جای 2.3، روی 1.5میلیون بشکه نفت برنامه‌ریزی و هزینه‌های اضافه در بودجه هم حذف شود.
اما کمیسیون تلفیق بودجه مجلس نه راه دولت را پسندید و نه به گزارش مرکز پژوهش‌ها گوش فراداد. در نتیجه حجم بودجه به‌شدت انبساطی دولت را، به جای کاهش، افزایش داد؛ با این تفاوت که این افزایش بیشتر، بودجه را به نفت معتاد می‌کند. چگونه؟ خیلی ساده است؛ کمیسیون تلفیق میزان درآمدهای نفتی را از 199هزار میلیارد تومان، یعنی رقم پیشنهادی دولت، به 230هزار میلیارد تومان افزایش داد، آن‌هم تنها با یک تغییر نرخ تسعیر ارز در بودجه و افزایش آن از 11500تومان پیشنهادشده از دولت به 17هزار میلیارد تومان. اتفاقی که روحانی از آن به‌عنوان چشم‌بندی عجیب یاد می‌کند و می‌گوید: با این تصمیم کمیسیون تلفیق، وابستگی بودجه به نفت را 31هزار میلیارد تومان اضافه کرده است. اشاره روحانی به این است که مجلس به ازای هر دلار در بودجه 6هزار تومان درآمد جدید شناسایی کرده که باعث کاهش ارزش پول ملی می‌شود. رئیس‌جمهوری از این رفتار کمیسیون تلفیق به‌عنوان نمایان شدن دم خروس یاد می‌کند و می‌گوید: دم خروس پیداست و با قسم حضرت عباس جور درنمی‌آید.
موضع انتقادی روحانی دقیقا صحبت‌های دیروز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس را به چالش می‌کشاند که گفت: ما هیچ کفی برای نرخ ارز نخواهیم گذاشت و هیچ سقفی هم برای فروش نفت تعیین نمی‌کنیم و به هر میزان که دولت تلاش کند نرخ واقعی ارز پایین بیاید؛ همان نرخ، معیار مجلس خواهد بود. حالا مردم و خبرگان و اقتصاددانان هستند که باید قضاوت کنند که این دم خروس واقعیت دارد یا باید به قسم حضرت عباس منتقدان بودجه در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس اعتماد کرد. طبق قواعد مرسوم، بودجه یعنی حساب و کتاب کردن، نه پناه بردن به جادوی رمل و اسطرلاب.