فرصت‌های شهریار پنهان‌شده درآلودگی معادن

لیلی خرسند ـ خبر‌نگار


 نزدیکی شهریار به تهران و تأثیراتی که اتفاقات 2شهر روی زندگی شهروندانش می‌گذارد، این 2شهر را برای هم مهم کرده است. به‌خاطر این اهمیت است که الهام فخاری، رئیس شورای استان تهران از شهریار بازدید کرد.
مسئله‌ای که این‌ روزها شهریار را درگیر کرده، زیرگذر باغستان - فتح - شهریار است؛ زیرگذری که از سال پیش ساختش آغاز شد و قرار بود تا پایان امسال به بهره‌برداری برسد، اما 3ماه است که به حالت تعلیق درآمده‌است. ترافیک سه‌راه شهریار نه‌تنها ترافیک تهران را سنگین‌تر می‌کند‌، بلکه زندگی مردم این شهر را هم مختل کرده است. 
مشکل اصلی این پروژه اعتباراتی است که باید تخصیص پیدا کند، ولی نمی‌کند. یدالله مدنی، مدیرعامل شرکت آگورچین که پیمانکاری این پروژه را بر ‌عهده دارد از سازمان مدیریت استان تهران گلایه دارد که چرا به جای اینکه طبق قرارداد اعتبار نقدی به پروژه تخصیص بدهد، اسناد خزانه‌ای با سررسید ۱۴۰۲ تخصیص داده است اما قرار بوده هزینه پروژه از ماده۲۳ جرایم رانندگی تامین شود. مدنی می‌گوید: «طراحی پروژه دی‌ماه سال گذشته آغاز شد.عملیات اجرایی را هم بهار امسال آغاز کردیم. تا به امروز باید 70درصد پروژه تکمیل می‌شد، اما فقط ۴۵درصد کار پیش رفته؛ چون از ۲۲میلیارد تومان مبلغ قرارداد ۱۵میلیارد تومان پرداخت نشده است.» به‌گفته مدنی، اگر همین امروز پول بدهند، خرداد سال آینده پروژه تکمیل می‌شود، اما اگر این اتفاق نیفتد شاید تا شهریور هم پروژه طول بکشد و مهم‌تر اینکه هزینه پروژه دوبرابر می‌شود. حال به‌گفته فخاری، قرار است اعتبارات این پروژه تامین شود: «سازمان مدیریت قول داده است که مشکل را حل ‌کند. دستور تخصیص بودجه را هم صادر کرده‌اند. درخواست پیمانکار این است که پرداخت‌های نقدی‌ پروژه مورد توجه قرار بگیرد. با توجه به وضعیتی که بازار کار دارد، ضرورت تامین اعتبارات نقدی برایشان جدی‌ و در اولویت است. باید این موضوع را در سطح مدیران استانی به نتیجه برسانیم. معطلی هر روز هم خسارت مالی و هم خسارت جانی دارد.»
جدا از این، تغییرات اقلیمی دهه‌های اخیر در غرب استان تهران، بر گردش هوای شهر تهران و شهرهای اطراف اثر منفی گذاشته است. فخاری با تأیید این موضوع می‌گوید که باید فشار بر تهران و شهرستان‌های اطراف را کم کرد: «تغییرات اقلیمی بخشی از مسئله است، بخش دیگر دستکاری‌های انسانی و توسعه خارج از برنامه تهران در بعضی از مناطق ازجمله ساخت‌وسازهای گسترده‌ای است که اوایل دهه90 در منطقه22 تهران اتفاق افتاد. این ساخت‌و‌سازها روند جریان‌های تهویه هوایی تهران را دچار مشکل کرد‌ه است. تغییرات اقلیمی جهانی و دوره‌های خشکسالی و تَرسالی هم که وجود دارد، تأثیرات متفاوتی می‌گذارد. جریان هوا و اثرگذاری اقلیمی شهرستان‌های استان بر همدیگر، حتما پایتخت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
یکی دیگر از موضوعاتی که سال‌هاست درباره شهرستان غرب تهران مطرح می‌شود به معادن شن و ماسه غرب به‌خصوص معادن شهریار و شهرقدس برمی‌گردد. این معادن با وجود همه هشدارهایی که داده شده همچنان فعالیت گسترده‌ای دارند و باعث تخریب محیط‌زیست در محدوده رودخانه کرج شده‌اند. گودال‌های عمیق این معادن، تردد حدود هزاران کامیون طی شبانه‌روز به این معادن، دستگاه‌هایی که مه‌پاش و فیلتر ندارند و کارخانه‌های آسفالت آلودگی بسیار زیادی دارند که بر اثر باد غالب غرب به شرق به شهر تهران می‌رسند. 
فخاری اما ساماندهی فعالیت این صنایع را نیازمند حکم قضایی می‌داند: «تعطیل کردن این معادن، نیازمند همکاری بین‌نهادی است. انتظار است که استانداری محترم تهران نسبت به تخریب و اثرات منفی محیط‌زیستی که این معادن بر پهنه استان و به‌ویژه بر زندگی مردم مجاورش می‌گذارد، کمک کند. توقف معادن در مجاورت شهرها و شهرستان‌ها با حرف که شدنی نیست؛ این موضوع از مواردی است که هم به صدور حکم قضایی نیازمند است و هم نیاز است که دستگاه‌های قضایی و اجرایی روی آن حساس‌تر باشند. شاید پیش چشم نبودن این گودال‌ها و اتفاقاتی که در این صنایع می‌افتد، موجب شده زیان و خسارت و آسیبی که به کیفیت زندگی شهروندی می‌زنند، به چشم نیاید.»
این در حالی است که شهرستان شهریار فرصت‌های گردشگری هم دارد که مغفول مانده است. الهام فخاری، رئیس شورای استان تهران درباره این فرصت‌ها می‌گوید: «شهریار به جز باغ‌ها و ظرفیت طبیعی، سرمایه‌های ارزشمند تاریخی و میراث فرهنگی هم دارد. نزدیکی به تهران باعث شده از مجموعه‌های موجود در شهریار به‌صورت مجموعه رفاهی و تفریحی موقت استفاده شود؛ درحالی‌که این شهرستان می‌تواند فرصت گردشگری اقامتی (بیش‌از یک‌روز)را فراهم کند. انتظار این است که از ظرفیت‌های قدیمی شهریار، بو‌مگردی‌ها، خانه‌باغ‌‌ها و ظرفیت‌هایی که می‌تواند درآمد پایدار داشته باشد، بیشتر استفاده شود. شهریار با داشتن شهرک‌های نوپدید، ظرفیت‌های نوینی هم برای برگزاری‌ رویدادهای اجتماعی و فرهنگی دارد و می‌شود از این ظرفیت‌ها برای داشتن درآمدها و ارزش‌های پایدار تدبیر کرد. رینگ دوچرخه‌سواری پیرامون شهر اندیشه یکی از این ظرفیت‌هاست. این نوع شهرها ظرفیت‌های خوبی برای برگزاری‌ رویدادهای ملی و جهانی دارند و نزدیکی به پایتخت فرصت ‌مثبتی است که شهرها و روستاهای شهریار می‌توانند میزبان رویدادهای نوآورانه باشند. شهریار زیرساخت‌های تاریخی بسیار کهنی هم دارد که متأسفانه بهره‌برداری شایسته‌ای از آنها نمی‌شود. بازسازی و حفظ محدوده و حریم این آثار و استفاده به منزله گردشگری، ظرفیت‌های جدیدی می‌تواند برای شهر ایجاد کند.»