رقابت مردانه بر سر جانشینی مرکل

سمانه معظمی- روزنامه‌نگار

 سی‌وسومین مجمع حزب حاکم آلمان بعد از تعویق چند باره، بالاخره قرار است 2هفته دیگر برگزار شود تا هم رهبر حزب دمکرات مسیحی مشخص شود و هم فردی که احتمالا سال آینده به‌جای آنگلا مرکل، صدر اعظم بعدی این کشور خواهد بود.
مرکل که سال2020 هم برای دهمین سال پیاپی از سوی مجله فوربس، به‌عنوان قدرتمندترین زن جهان معرفی شده، امسال بعد از 16سال دفترش را ترک می‌کند. انتخابات سراسری آلمان برای انتخاب جانشین او قرار است 26سپتامبر یعنی 9‌ماه دیگر برگزار ‌شود. رهبر جدید حزب دمکرات مسیحی آلمان هرکسی که باشد به‌احتمال زیاد نامزد صدراعظمی آلمان نیز خواهد بود. این حزب، شانس بالایی برای پیروزی در انتخابات سراسری سال2021 دارد و در نتیجه می‌تواند دولت آینده را تشکیل دهد.
هم‌اکنون 3نامزد برای رهبری حزب حاکم آلمان رقابت می‌کنند که نام‌های آشنایی در سطح جهانی نیستند: فریدریش مرتس، آرمین لاشت و نوربرت روتگن. رهبر جدید، جایگزین آنگرت کرامپ کارنباوئر می‌شود که اوایل سال2018 به‌عنوان جانشین مرکل انتخاب شد اما در پایان همان سال به‌دلیل یک رسوایی سیاسی و خدشه وارد کردن به وجهه حزب، از سمت خود استعفا داد.
برای پست صدراعظمی آلمان گزینه محبوب‌تری از هر 3نامزد حزب دمکرات مسیحی آلمان هم وجود دارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از اعضای این حزب معتقدند که مارکوس زودر، رهبر حزب خواهرخوانده‌شان یعنی حزب سوسیال مسیحی در برابر این 3نفر شانس بیشتری برای بردن انتخابات سراسری سال آینده دارد. اما مشکل اینجاست که او گفته تمایلی ندارد وارد این رقابت بشود. یکی از نظرسنجی‌ها که 3‌ماه پیش از سوی شبکه تلویزیونی ARD آلمان برگزار شد، نشان داد محبوبیت زودر در بین مردم نیز 52درصد است که دلیل اصلی آن به موفقیت او در مدیرت بحران کرونا در استان باواریا برمی‌گردد. در این نظرسنجی مرتس با 27درصد، لاشت 26درصد و روتگن با 21درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. درنظرسنجی که شبکه تلویزیونی آلمان ZDF یک‌ماه بعد از این نظرسنجی انجام داد، محبوبیت رهبر حزب سوسیال مسیحی آلمان بیشتر هم شد و به 58درصد رسید.

فریدریش مرتس
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مرتس در بین مردم محبوبیت بالایی دارد. او در 2دهه گذشته همیشه جزو چهره‌های مطرح حزب حاکم آلمان بوده و به کرسی ریاست حزب چشم داشته است. مرتس بین سال‌های 1994 تا 2009 نماینده پارلمان آلمان یعنی «بوندستاگ» بوده است. او در دوره‌ای فعالیت سیاسی‌اش کمرنگ شد و در بخش خصوصی فعالیت کرد و حالا با ثروت فراوانی که اندوخته می‌خواهد دوباره به میدان سیاست برگردد.
مرتس 2سال پیش در رقابت با کرامپ کارنباوئر برای رسیدن به کرسی رهبری حزب شکست خورد. به گزارش پولیتیکو، او که دوستان زیادی در بین مقامات رده بالای حزب ندارد، قصد دارد بنیان محافظه‌کاری حزب را تقویت کند. مرتس ازجمله کسانی بوده که مرکل را محکوم به چپ‌گرایی افراطی در اموری مانند مهاجرت و سیاست‌های اجتماعی کرده؛ چیزی که برخلاف اصول حزب دمکرات مسیحی است.
فریدریش مرتس بارها تأخیر در برگزاری انتخابات حزب را توطئه مرکل و دیگر سران حزب خوانده و به همین دلیل بسیاری این وکیل 64ساله را «ترامپ آلمان» لقب داده‌اند. حدود یک‌ماه ونیم پیش وقتی قرار شد انتخابات حزب دمکرات مسیحی آلمان به‌دلیل شیوع کرونا به‌جای 4دسامبر در 15ژانویه برگزار شود، مرتس، رقیب اصلی‌اش یعنی «آرمین لاشت» را متهم کرد که می‌خواهد سیستم را بازی بدهد. او گفت که دست‌هایی پنهان در حزب تلاش می‌کنند تا به بهانه همه‌گیری، مانع این شوند که او رهبر شود. مرتس همچنین رهبران حزب را متهم به خریدن زمان بیشتر برای نامزد محبوبشان، لاشت کرد تا از این طریق به او فرصتی بدهند که عملکرد خود را بهبود بخشد. شاید چنین کشمکش‌هایی در خیلی از دیگر کشورهای اروپایی عادی باشد، اما برای جامعه سیاسی ائتلافی آلمان آن هم در حزب آرام و موقری مانند دمکرات مسیحی که به‌دلیل همین ویژگی توانسته ده‌ها سال در آلمان حاکم باشد، طبیعی نیست.
مرتس در بیشتر نظرسنجی‌ها پیشتاز است، اما برد او می‌تواند باعث گسیختگی در حزب شود. طرفداران مرکل به‌دلیل پایان دادن به میراث صدراعظم محبوب آلمان، روی خوشی به او نشان نخواهند داد. از سوی دیگر با انتخاب سیاستمدار محافظه‌کاری که سوابق فعالیت‌های تجاری و دیدگاه‌های اجتماعی‌اش بحث‌برانگیز است، ائتلاف حزب دمکرات مسیحی با حزب سبزهای آلمان به مانع بزرگی بر خواهد خورد.

آرمین لاشت
از زمستان سال2018 که فرایند رقابت برای انتخاب رهبر جدید حزب دمکرات مسیحی آغاز شد، لاشت میانه‌رو همواره به‌عنوان اصلی‌ترین گزینه برای انتقال بزرگ‌ترین حزب آلمان به دوران پسا مرکل مطرح بوده است. نخست‌وزیر ایالت نوردراین وستفالن آلمان که سال‌ها در حزب فعالیت داشته و قدرت نفوذ بالایی دارد، نامزد مورد علاقه صدر اعظم آلمان نیز هست. او که سابقه نمایندگی پارلمان آلمان و پارلمان اروپا را دارد، در واکنش به حواشی که مرتس برایش ایجاد کرد همان کاری را کرد که از کسی مانند مرکل انتظار می‌رفت؛ آرامش خود را حفظ کرد و گفت که بیش از هرچیز سلامتی مردم برایش مهم است نه انتخابات حزب. اما این تنها دردسری نبود که برایش درست شد.
گاردین در گزارشی نوشته است که نخستین بار بهار امسال بعد از مخالفت با قرنطینه سراسری سختگیرانه، توانایی لاشت در مدیریت بحران مورد تردید قرار گرفت. اخلاق تند، ویژگی دیگری است که از دید منتقدان این سیاستمدار 60ساله دور نمانده است. قرارداد 42.5میلیون یورویی دولت ایالت نوردراین وستفالن با کمپانی فشنی که پسرش یوهانس لاشت با آنها همکاری می‌کند، آخرین حاشیه‌ای است که برای او ایجاد شده است. هرچند او این اتهام را رد کرده است. وزارت امور داخلی این ایالت نیز اعلام کرده که کمپانی مذکور در قرارداد منعقد شده پایین‌ترین رقم را پیشنهاد داده و تخلفی صورت نگرفته است.
براساس نظرسنجی اشپیگل، محبوبیت نخست‌وزیر پرجمعیت‌ترین ایالت آلمان در بین مردم و طرفداران حزب متبوعش رو به کاهش است و بعد از مرتس محافظه‌کار، در جایگاه دوم قرار دارد. لاشت، اما در برابر رقبایش یک برتری دارد و آن اینکه 30درصد نمایندگانی که رأیشان رهبر آینده حزب را تعیین می‌کند از ایالت او هستند. به هرحال لاشت دیگر زمان زیادی ندارد تا بتواند تصویر بهتری از خود به افکار عمومی نشان دهد.

نوربرت روتگن
در بین افرادی که برای رهبری حزب دمکرات مسیحی آلمان رقابت می‌کنند به‌نظر می‌رسد، روتگن شانس کمتری داشته باشد. او که هم‌اکنون مسئول کمیته امور خارجه پارلمان آلمان است، روتگن سابقه 3سال وزارت محیط‌زیست آلمان را هم دارد. او در سال2012 به‌دلیل شکست سنگین در انتخابات ایالت نوردراین وستفالن از سوی مرکل برکنار شد. به اعتقاد این سیاستمدار 55ساله، حزب دمکرات مسیحی آلمان به «شجاعت» و «کفایت» نیاز دارد تا خود را احیا کند. روتگن میانه‌رو سال گذشته پس از استعفای کرامپ کارنباوئر، نخستین فردی بود که برای رهبری حزب حاکم آلمان رسما نامزدی خود را اعلام کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از او نوشته که درس‌های فراوانی از شکست‌هایش گرفته است. او گفته است: «حزب باید اعتبار خود را دوباره به‌دست بیاورد؛ در غیراین صورت یک نسل کامل از رای‌دهندگان را از دست خواهد داد.» به اعتقاد ناظران، روتگن به‌دلیل اینکه از متحدان مرکل نیست و جایگاه محکمی در حزب ندارد، شانسش برای پیروزی هم بسیار کم است.