بحران ارزی

علیرضا احمدی  

یکی از ویژگی‎‌‎های اقتصادی سال1372، التهاب در بازار ارز و سکه بود که تا حدود زیادی فعالیت‎‌‎های اقتصادی کشور را تحت‌الشعاع قرار داد. کاهش قیمت نفت و در مقابل نیازهای ارزی کشور را زمینه‎‌‎ساز بروز چالش ارزی در میانه‎‌‎های سال می‎‌‎دانند که دولت قصد داشت با اجرای برنامه‎‌‎هایی، نسبت به کاهش تقاضای عمومی ارز اقدام کند، اما موفق به کنترل قیمت نشد و نرخ ارز در سال1373 بازهم بالا رفت.
سفرهای استانی آیت‌الله‌هاشمی‎‌‎رفسنجانی در سال1372 نیز ادامه یافت و استان‎‌‎های مختلف از سیستان و بلوچستان گرفته تا کرمان و مرکزی، شاهد بهره‎‌‎برداری از طرح‎‌‎های اقتصادی در جریان این سفرها بودند که افتتاح کارخانه‎‌‎های صنعتی و معدنی در جریان سفر به کرمان و افتتاح سد پیشین در 170کیلومتری شهر چابهار سیستان وبلوچستان در فروردین، راه‎‌‎اندازی پالایشگاه شازند اراک در شهریورماه و گشایش سد نومل و چند طرح اقتصادی دیگر در استان مازندران در دی‎‌‎ماه، ازجمله مهم‎‌‎ترین آنها هستند. علاوه بر همه اینها، در شهریورماه بزرگ‎‌‎ترین کارخانه داروسازی خاورمیانه نیز در بروجرد افتتاح شد. دولت در سال1372 گام‎‌‎های مهمی هم در حوزه دیپلماسی اقتصادی برداشت؛ در فروردین‎‌‎ماه برای نخستین بار بعد از انقلاب، نخست‎‌‎وزیر مالزی به ایران سفر کرد و مذاکرات هاشمی با «ماهاتیر محمد» محورهای مهم اقتصادی را هم شامل می‎‌‎شد. در تیرماه ایران و قرقیزستان برای توسعه روابط دوجانبه به توافق‎‌‎هایی رسیدند و رئیس‎‌‎جمهور ایران در همان ‎‌‎ماه در اجلاس اکو در استانبول حضور یافت. در مهرماه هم هاشمی‎‌‎رفسنجانی سفر یازده‌روزه‎‌‎ای را به آسیای میانه آغاز کرد که در جریان آن با سران کشورهای قرقیزستان، ترکمنستان و آذربایجان به توافق‎‌‎های مهم اقتصادی دست یافت.
تصویب لایحه موافقتنامه همکاری در زمینه کاربردهای صلح‌جویانه از انرژی هسته‎‌‎ای بین دولت ایران و کشورهای چین و روسیه و لایحه موافقتنامه حمل‎‌‎ونقل هوایی میان ایران و عمان در اردیبهشت‎‌‎ماه، ممنوع شدن دریافت پورسانت در معاملات خارجی در مردادماه، تصویب نهایی لایحه چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری‌- صنعتی جمهوری اسلامی ایران پس از چندبار آمد و رفت میان مجلس و شورای نگهبان در شهریورماه، بهره‎‌‎برداری از نخستین نیروگاه خورشیدی کشور در روستای «دربید» یزد در آبان‎‌‌‎ماه، معافیت شرکت شهرک‎‌‎های صنعتی ایران و شرکت‎‌‎های تابع از پرداخت مالیات در مهرماه و تصویب لایحه موافقتنامه کشتیرانی تجاری دریایی میان ایران و بلغارستان در اسفندماه، از مهم‎‌‎ترین اخبار اقتصادی سال1372بود.