سلام به سارایوو

 سعید زاهدی      

حضور منسجم و موفق ایران در قلب اروپا، مهم‌ترین و نخستین نتیجه مستقیم جنگ هشت‌ساله ایران بود. در سال 1371حضور ایران در جنگ‌های داخلی میان بوسنی و صربستان، نشانه بلوغ رفتارهای برون‌مرزی است. ایران با درسی که از جنگ گرفت خیلی منسجم عمل کرد؛ ستادی متشکل از نیروهای امدادی، سپاهی، ارتشی، وزارت خارجه و دیگر نهادها شکل گرفت و هر کدام زیرنظر رهبری وظایف خود را به انجام رساندند.
وزارت خارجه در سازمان کنفرانس اسلامی فعال عمل کرد تا بتواند مجوزهای لازم را برای امدادرسانی بگیرد. آنها در پایتخت در حال جنگ هم فعال بودند و سفارت ایران، نخستین سفارتخانه‌ای بود که در سارایووی زیر‌گلوله مستقیم توپ، راه افتاد.
هلال احمر از همان روزهای ابتدایی جنگ و جهاد با حضور دائم خود در صحنه و بعد از آن، همراه و همدل مردم بود و قوت قلب مناسبی برای مسلمانان مظلوم بوسنی محسوب می‌شد. اما شاید تجربه همراهی مستشاری نیروهای ارتش و سپاه در جنگ، تأثیر ویژه‌ای بر شکل‌گیری کشور بوسنی و هرز‌گوین داشت. وقتی هرکولس سی130 ارتش را در یوگسلاوی سابق توقیف کردند و خبرش رسانه‌ای شد، هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این اقدام اینقدر بر مردم بوسنی تأثیر بگذارد و آنها عملا ببینند که از بین همه کشورهای اسلامی فقط و فقط ایران است که به آنها کمک کرده است. هرچند اوایل، فرماندهان بوسنیایی کمک‌های مستشاری فرماندهان سپاه را نمی‌پذیرفتند؛ چرا که معتقد بودند فرماندهان، چهارمین ارتش سابق بزرگ جهان هستند. ولی دوران جنگ کلاسیک تمام شده بود و آنها هم وقتی سرزمین‌هایشان را از دست دادند، گوش‌شنوای بیشتری یافتند و با مدلی که ناصر باقری برای جنگ ایران طراحی کرده بود، توانستند در مدت کمتر از یک سال اکثر سرزمین‌هایشان را پس بگیرند. هنوز هم تونل احداثی ایران زیر‌فرودگاه سارایوو پابرجاست و یادگار دورانی است که جاده فرودگاه زیر‌دید و تیر نیروهای صرب بود و این تونل شد عامل مهم موفقیت در جنگ. ایران در بوسنی 4شهید هم داد که می‌توانید روایت زندگی و نبرد یکی از آنها، رسول حیدری، را در کتاب «ر» نوشته مریم برادران بخوانید.