سوخوی روسی در مسیر آسمان مصر

رسانه‌های عربی از آمادگی ارتش مصر برای دریافت 5فروند جنگنده سوخوی 35روسی تا پیش از روی کار آمدن دولت جدید آمریکا خبر داده‌اند. این جنگنده‌ها بخشی از قرارداد خرید 24فروند سوخوی 35به شمار می‌روند که در سال 2018میان ارتش مصر و وزارت دفاع روسیه به امضا رسید.
روزنامه العربی الجدید با انتشار این خبر به نقل از منابع آگاه می‌نویسد: دولت مصر به‌دلیل نگرانی از رویکرد جو بایدن نسبت به خریدهای تسلیحاتی این کشور از روسیه اصرار دارد فرایند دریافت جنگنده‌های روسی تا پیش از ورود بایدن به کاخ سفید آغاز شود. پیش از این، وزارت دفاع مصر اعلام کرده بود که دوره آموزش‌های ویژه خلبان‌های این کشور برای هدایت سوخوی 35به پایان رسیده و تمام زیرساخت‌ها برای ورود این جنگنده به آسمان مصر فراهم است. ارتش مصر طی دهه‌های گذشته (مشخصا پس از توافق کمپ دیوید) ساختار نظامی خود را در نیروهای سه گانه  براساس خریدهای تسلیحاتی از آمریکا و فرانسه طراحی کرده است. به این ترتیب می‌توان گفت ورود جنگنده‌های روسی به ناوگان هوایی این کشور رخدادی با اهمیت در سطح منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به شمار می‌رود، آن هم درحالی‌که هنوز پرونده جنجالی خرید سامانه موشکی اس-400روسی توسط ارتش ترکیه خاتمه نیافته است. کنگره آمریکا تا‌کنون به‌رغم درخواست‌های مکرر ارتش مصر با فروش جنگنده اف35 به این کشور مخالفت کرده است. به گزارش شبکه العربیه، دولت مصر پس از 2سال مذاکرات بی‌نتیجه، سرانجام در سال 2018برای نوسازی ناوگان هوایی خود به روسیه رجوع کرد. جالب آنکه ترکیه نیز در فرایند خرید سامانه اس-400مسیر مشابهی را طی کرده است؛ به‌گونه‌ای که ابتدا با مخالفت آمریکا برای خرید سامانه پاتریوت مواجه شده و بعد از آن، مذاکرات خرید اس-400با روس‌ها را آغاز کرده است.
مصر همواره در مذاکرات سال‌های گذشته بر ضرورت دستیابی به جنگنده‌ای در تراز اف35برای حفظ امنیت دریایی و هوایی خود تأکید کرده؛ اما استدلال‌های این کشور به‌دلیل تعهد آمریکا به حفظ برتری تسلیحاتی اسرائیل در منطقه خاورمیانه بی‌فایده بوده است. وزیر خارجه آمریکا از احتمال اعمال تحریم علیه مصر یا لغو کمک‌های مالی به این کشور درصورت نهایی شدن قرارداد خرید سوخوی 35سخن گفته است. با وجود این اما کشورهایی نظیر مصر و ترکیه در دوران ترامپ، همیشه از یک حاشیه امن مقابل تحریم‌های احتمالی کنگره برخوردار بوده‌اند؛ حاشیه‌ امنی که بدون شک در دوران بایدن از بین خواهد رفت.
به گواه بخش قابل توجهی از تحلیلگران صنایع نظامی، سوخوی 35یکی از موفق‌ترین جنگنده‌های تولید شده در سطح جهان به شمار می‌رود. به کارگیری ویژگی‌های بی‌نظیر در موتور جنگنده و قدرت مانور فوق‌العاده بالا ازجمله نکاتی است که در توصیف این جنگنده 85میلیون دلاری به چشم می‌خورد. با این حال اما مسیر پیش روی سوخوی35برای دستیابی به بازارهای تسلیحات بین‌المللی چندان هموار نیست چرا که خرید آن در سایه تحریم‌های آمریکا نوعی ریسک به شمار می‌آید.

استفاده‌کنندگان
  روسیه: نخستین جنگنده‌های سوخوی35ساخته شده در اختیار ارتش روسیه قرار گرفت. هم‌اکنون براساس آمارهای رسمی 98فروند سوخوی 35در اختیار ارتش روسیه قرار دارد. نخستین میدان آزمایش نبرد سوخوی35هم کشور سوریه و پایگاه حمیمیم در سواحل مدیترانه بوده است. از زمان ورود این جنگنده به سوریه، برتری هوایی روس‌ها نسبت به ترکیه و اسرائیل در این منطقه کاملا مشهود بوده است.
  چین: مذاکرات خرید سوخوی35توسط ارتش چین با مشکلات فراوانی روبه‌رو بود و نزدیک به 7سال ادامه داشت. چینی‌ها پیش از این به‌رغم تعهدی که به روس‌ها داده بودند، فناوری سوخوی27را مهندسی معکوس کرده و براساس آن، جنگنده‌های بومی تولید کردند. وزارت دفاع روسیه نیز به همین دلیل با فروش بهترین جنگنده خود به چین مخالفت می‌کرد، اما سرانجام مذاکرات طرفین در سال 2017به نتیجه رسید. البته روس‌ها خرید حداقل 48فروند سوخوی35را به‌عنوان شرط فروش این جنگنده عنوان کردند؛ شرطی که از سوی چین پذیرفته شد.

در صف خرید
  مصر: مصر نخستین کشوری است که پس از چین و روسیه مالک سوخوی35می‌شود. این کشور عربی در سال2018 قراردادی به ارزش 2میلیارد دلار برای خرید 24فروند سوخوی35 به امضا رساند. موعد تحویل این جنگنده، اواسط سال2021 عنوان شده بود، اما به‌نظر می‌رسد که مصر می‌خواهد دست‌کم نخستین بسته این خرید تسلیحاتی بزرگ را پیش از تغییر دولت آمریکا دریافت کند.
  الجزایر: دومین کشور عربی که گام‌های جدی برای خرید سوخوی35برداشته الجزایر است. الجزایر هم در سال2018 قرارداد خرید 18فروند از این جنگنده را به امضا رسانده است؛ اگرچه برخلاف مصر، فعلا موعد دریافت سوخوی35 الجزایر روشن نیست. این کشور عربی طی سال‌های گذشته سیاست متنوع‌سازی‌ خریدهای تسلیحاتی و عبور از فرانسه در حوزه تسلیحات را در دستور کار خود قرار داده است.
  هند: هند پیش از این، یکی از کشورهایی بود که در پروژه ساخت سوخوی 57مشارکت داشت و قرار بود یکی از نخستین خریداران آن نیز باشد. اما ضعف‌های جدی در این پروژه باعث شد هند در سال 2018از مشارکت در ساخت و همچنین خرید سوخوی57به‌طور رسمی کناره‌گیری کند. این کشور در همان سال اعلام کرد به‌دنبال خرید سوخوی35است. تلاش برای جلوگیری از تحریم‌های آمریکا در پرونده سوخوی 35یکی از موضوعات اصلی در روابط دو کشور طی سال‌های گذشته بوده است.
  ترکیه: تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه که شامل ممنوعیت فروش اف35به این کشور نیز می‌شود باعث شده نام ترکیه هم در صف خریداران سوخوی35به چشم بخورد. این خبر در جریان بازدید رجب طیب اردوغان از نمایشگاه محصولات نظامی روسیه در سال 2018بیش از پیش تقویت شد. با این حال هنوز نشانه‌ای از انعقاد قرارداد میان 2 کشور دیده نمی‌شود.

کشورهای منصرف از خرید
کشورهای اندونزی، قزاقستان، پاکستان، سودان، برزیل و کره‌جنوبی ازجمله خریداران سوخوی35بودند که به‌دلیل نگرانی از پیامدهای اقتصادی این خرید (تحریم‌های آمریکا) فعلا از تصمیم خود منصرف شده‌اند. در این میان حتی کره‌شمالی که ترسی از تحریم‌های آمریکا ندارد هم از خرید این جنگنده بی‌نصیب مانده است چرا که روسیه با فروش سوخوی 35به پیونگ یانگ، از سوی آمریکا تحریم خواهد شد. لیبی نیز ازجمله دیگر کشورهایی بود که در سال 2010مذاکره برای خرید 15فروند سوخوی 35را با روسیه آغاز کرده بود اما در پی سقوط نظام قذافی، این مذاکرات بی‌نتیجه ماند.