شکاف چپ و راست

سال1364 شمسی درحالی‎‌‎ که بعد از عملیات بدر در جبهه‎‌‎های جنگ تحرک خاصی صورت نگرفته بود و تنها عملیات‎‌‎های ایذایی و تثبیتی همچون عملیات‎‌‎های عاشورا و قدس در جبهه‎‌‎های غرب و جنوب در جریان بود، چهارمین دوره انتخابات ریاست‎‌‎جمهوری در مرداد‎‌‎ماه برگزار شد. نیروهای انقلاب با گرایش‎‌‎های مختلف روی رئیس‎‌‎جمهور، آیت‌الله سیدعلی خامنه‎‌‎ای اجماع داشتند و بسیار طبیعی بود که ایشان نامزد اصلی انتخابات ریاست‎‌‎جمهوری باشد. از سوی دیگر در درون هرم قدرت نیز بحث‎‌‎هایی در مورد دولت مورد نظر رئیس‎‌‎جمهور مطرح بود. از سال1360 که آیت‎‌‎الله‌خامنه‎‌‎ای به‎‌‎عنوان رئیس‎‌‎جمهور برگزیده شد، دولت او با نخست‎‌‎وزیری میرحسین موسوی، در درونش بحث‎‌‎ها و بعضا اختلافاتی میان برخی از وزرا با نخست‎‌‎وزیر شکل گرفته بود که منجر به استعفای عده‎‌‎ای از آنها نظیر احمد توکلی وزیر کار و حبیب‎‌‎الله عسگراولادی وزیر بازرگانی شده بود. رویه دولت در تمرکز اقتصاد در دولت و سیطره بر بازار مهم‎‌‎ترین دلیل این اختلاف بود؛ البته به گمان دولت، وضعیت جنگی کشور، دولتی بودن اقتصاد را توجیه می‎‌‎کرد و آن را باعث کنترل و تثبیت قیمت‎‌‎ها در بازار می‎‌‎دانست. در مقابل عسگراولادی و توکلی و دیگر اعضای دولت که جمعا 7نفر بودند استدلال می‎‌‎کردند که این رویه درنهایت باعث «دولتی‌ شدن مردم» می‎‌‎شود و اقتصاد در کشور قفل و انحصار در دولت می‌ماند. این ماجرا درون حزب جمهوری اسلامی نیز وجود داشت و عملا 2جناح چپ و راست در مقابل همدیگر کارایی حزب جمهوری اسلامی را نیز به چالش کشیده بودند. در چنین شرایطی انتخابات دوره چهارم ریاست‎‌‎جمهوری کلید خورد. واضح بود که رئیس‎‌‎جمهور با نخست‎‌‎وزیری دوباره میرحسین موسوی مخالف است و گفته می‎‌‎شد این موضوع نیز قبل از نامزدی در انتخابات بیان شده که گزینه ایشان برای نخست‎‌‎وزیری، میرحسین موسوی نخواهد بود. در انتخابات دوره چهارم ریاست‎‌‎جمهوری 2نامزد دیگر یکی حبیب‎‌‎الله عسگراولادی وزیر بازرگانی مستعفی و دیگری سیدمحمود کاشانی فرزند آیت‎‌‎الله‌کاشانی که آن موقع نماینده مجلس بود با آیت‎‌‎الله‌خامنه‎‌‎ای رقابت کردند که درنهایت، آیت‎‌‎الله‌خامنه‎‌‎ای با کسب 12میلیون و 205هزار و 12رأی (85درصد) از مجموع 14میلیون و 238هزار و 587شرکت‌کننده در انتخابات برای دومین بار به‎‌‎عنوان رئیس‎‌‎جمهور ایران انتخاب شد. محمود کاشانی با یک میلیون و 397هزار و 548رأی رتبه دوم و حبیب‎‌‎الله عسگراولادی مسلمان با 276هزار و 502رأی رتبه سوم را کسب کردند.
در موقع نطق رئیس‎‌‎جمهور در مراسم تنفیذ، آیت‎‌‎الله‌خامنه‎‌‎ای از دولت‌سالاری انتقاد کرد و نشان داد که در عدم‎‌‎معرفی میرحسین موسوی برای نخست‎‌‎وزیری اصرار دارد. با این حال تحرکات بسیاری در مجاب‌کردن رئیس‎‌‎جمهور آغاز شد که اوج و تمام‎‌‎کننده ماجرا، گزارش محسن رضایی به امام‎‌‎خمینی بود که در آن عدم‎‌‎معرفی میرحسین موسوی را یک عامل منفی در روحیه رزمندگان اسلام عنوان کرد. فرستادگان، از پاستور به جماران و برعکس در حرکت بودند. این روزها و ماجرا را می‎‌‎توان در خاطرات سال1364 آیت‌الله‌هاشمی‎‌‎رفسنجانی به‌خوبی مشاهده کرد، درنهایت آیت‎‌‎الله‌خامنه‎‌‎ای نخواست از نظر امام‌خمینی تخلف کند و نخست‎‌‎وزیر را به مجلس معرفی کرد. در مجلس اما اتفاق عجیبی رخ داد که یکی از سرفصل‎‌‎های فراموش شده در تاریخ معاصر است. 99نفر از 270نماینده به میرحسین موسوی رأی اعتماد ندادند. این 99نفر عمدتا از جناج موسوم به راست بودند و از سوی جناج چپ با تبلیغات بسیار مورد شدیدترین وجه با عنوان اینکه از حکم امام تبعیت نکرده‎‌‎اند مورد حمله قرار گرفتند. هاشمی‌رفسنجانی در کتاب خاطرات خود می‎‌‎نویسد: «عصر آقای [فضل‎‌‌‎الله] محلاتی آمد. درباره جنگ و سپاه و ارتش صحبت کرد و از اینکه این خط، انگ مخالفت با امام خورده سخت ناراحت بود؛ می‎‌‎گفت اکثریت اعضای سپاه سخت عصبانی‎‌‎اند و ممکن است حاضر به محافظت از آنها نباشند. از جاهای دیگر هم خبر می‎‌‎رسد که نهادهای انقلاب درصدد اظهار انزجارند؛ وضع نمایندگان هم هیجانی است». 
به هر حال انتخابات ریاست‎‌‎جمهوری و ماجراهایش ختم به خیر شد، اما شکافی که با عنوان راست و چپ در کشور ایجاد شد، سال‎‌‎های بعد سپهر سیاست ایران را درگیر خود کرد.