کرونا و تحریمها؛ جرأت یا حقیقت؟
برای ثبت در حافظه تاریخ! این تلخترین و شاید عریانترین حقیقتی است که رئیسکل بانک مرکزی از معمای تحریم و سلامت سخن میگوید و به واکنشها درباره اینکه چرا ایران اقدام به پیشخرید یا خرید واکسن کرونا نمیکند، پاسخ صریح و توأم با جرأت زیاد میدهد؛ چرا که ممکن است این فاشگویی البته به زیان او بدل شود و حقیقتی که بر ملا میکند، به مذاق معماران و مدافعان تحریمها خوش نیاید.
ماجرا این است که ایران برخلاف ادعای مقامات آمریکا نمیتواند به راحتی کالاهای درمانی و مرتبط با سلامت شهروندان را به سبب مکانیزم مالی حاکم بر تحریمها و البته ترس بانکهای خارجی از همکاری با بانکهای ایران خریداری کند و در اختیار شهروندان قرار دهد. نزدیک به یک سال است که شیوع ویروس کرونا، سلامت مردم ایران را همچون دیگر مردم دنیا به خطر انداخته و جان بسیاری را گرفته و کادر درمان و پزشکی هم با دستان خالی در حال جنگیدن است. اما در این میان عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی بهعنوان یکی از فرماندهان صحنه اصلی نبرد با تحریم چه میگوید؟
همتی آشکارا میگوید: خرید واکسن کرونا، بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد اما تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز، بهخاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک (دفتر کنترل داراییهای خارجی آمریکا) با مانع مواجه شده است.
افزون بر اینکه رئیسکل بانک مرکزی تأیید میکند: کرهجنوبی، بابت انتقال پول از مسیر U-turn دلار برای خریدهای بشردوستانه، نتوانست تضمینی برای عدممصادره پول بانک مرکزی ایران توسط دولت آمریکا در هنگام انتقال بدهد و صندوق بینالمللی پول با فشار و تهدید آمریکا و با وجود اذعان به حق ایران و نبود هیچگونه مانع اقتصادی یا حقوقی، حتی جرأت مطرح کردن وام بشردوستانه ایران در هیأت مدیره صندوق را پیدا نکرد.
جهانیان میدانند که ایران تحت فشار تحریمها و در نبرد با کرونا تنهاست اما سکوت میکنند؛ شبیه آنچه در جنگ تحمیلی 8ساله رخداد و جهان غرب و شرق با دیگری بود و ما تنها ایستادیم و از خود دفاع کردیم. اکنون هم دوران جنگ با کروناست و دفاع ایرانیان از خودشان؛ اگر دولتمردان میگویند که این تحریمها یک جنگ تمامعیار است و یک جنایت علیه بشریت، مصداق روشن این گفته دولتمردان را میتوان در یادداشت رئیسکل بانک مرکزی رصد کرد که با جرأت و صراحت از یک حقیقت و واقعیت تلخ و عریان پرده برمیدارد که بدانیم سلامت و جان ایرانیان با تحریمهای ظالمانه در خطر است. میتوان از همتی انتقاد کرد و او را به چالش کشید که چرا از این واقعیت پرده برداشته و یا به گفته منتقدان، «گرا» داده که باید مذاکرهای صورت گیرد. اما چه یادداشت جدید رئیسکل بانک مرکزی را به بازی جرأت یا حقیقت تشبیه کنیم یا بازی مافیا و شهروندان؛ بهنظر الان وقت اتحاد شهروندی است تا در دام بازی سیاستمداران کوتاهنگر و منفعتطلب یا خطااندیش گرفتار نشویم.
یک راه این است که دنبال مسیر جدید برای انتقال پول برای خرید واکسن کرونا باشیم و یک راه دیگر به انتظار تولید و عرضه واکسن تولید داخل نشستن است؛ راه نخست پردستانداز، هزینهزا و نامطمئن است و راه دوم نشان از تلاش برای نتیجه گرفتن از تلاش و مجاهدت خاموش محققان کشورمان که شایسته تقدیر است. اما راه دیگری هم هست و نباید دچار اشتباه شویم، راه اعتماد به دیپلماسی برای شکستن دیوار تحریمها و استفاده از فرصتها با حفظ منافع و مصالح ملی.
پیامی که رئیسکل بانک مرکزی در روز روشن از پشت صحنه نبرد با تحریمها فرستاده را میتوان در اتاق تصمیمگیری مهم و در سطوح عالی کالبدشکافی کرد و تصمیم درست گرفت؛ اکنون وقت هول شدن نیست و نباید به بیراهه رفت. راه دیپلماسی برای گرفتن حق مسلم مردم ایران در دسترسی به سلامتشان را با کوتاهاندیشی در عرصه سیاست نبندیم. آیا منتقدان دولت پیام همتی را دریافت میکنند یا باید برای ثبت در حافظه تاریخی مردم ایران و جهان ثبت شود؛ آنچه او عریان گفته است؟