دریافت تاریخی خاک سیارک، روی زمین
صحرایی در جنوب استرالیا این روزها مرکز توجه تحقیقات فضایی جهان است. ساعت ۹ شب شنبه به وقت تهران محققان توانستند کپسولی که حاوی نمونههای بکر سیارکی موسوم به ریوگو بود را در یک فرود موفقیتآمیز به زمین و در استرالیای جنوبی پیدا کنند. به گزارش گاردین، در 6سال گذشته فضاپیمای ژاپنی Hayabusa2 یک ماموریت قابل توجه 5.2میلیارد کیلومتری را برای استخراج نخستین نمونههای زیر سطح از سیارک ریوگو انجام داده است، سیارکی که به اعتقاد دانشمندان میتواند رازهایی در مورد شکلگیری جهان و ریشههای زندگی در زمین را فاش کند. برای دومین بار در تاریخ علم جهان است که نمونههای خاک و سنگ یک سیارک برای تحقیقات بهدست دانشمندان میرسد و بسیاری این ماجرا را به همینخاطر تاریخی میدانند. قبل از فرود در منطقه ممنوعه وومرا در جنوب استرالیا، این کپسول پس از ورود به جو زمین به گلولهای آتشین تبدیل شد و روی آسمان رد قرمزی از خود برجای گذاشت. تیمهای جستوجو، کپسول را به قطر حدود 40سانتی متر به سرعت پیدا کرده و کار تحقیقاتی خود را آغاز کردند. «یوئیچی تسودا» مدیر پروژه فضاپیمای Hayabusa2 با فرود موفق این کپسول به زمین گفت: عالی بود. این گلوله آتشین زیبا من را بسیار تحتتأثیر قرار داد. 6سال منتظر چنین روزی بودم. فضاپیمای Hayabusa2 پس از آزاد کردن کپسول، مجددا از زمین دور شد تا ماموریت دیگری را که احتمالا یک دهه به طول خواهد انجامید، آغاز کند.
این دومین بار است که نمونهای از سیارک بکر و دست نخورده به زمین آورده میشود، اما نخستینباری است که یک نمونه زیرسطحی بازیابی میشود.
در جستوجوی رازهای شکلگیری منظومه شمسی
ریوگو از سنگهای خیلی کهنی تشکیل شده که به دانشمندان خواهد گفت منظومه شمسی چطور شکل گرفته است. «ماکوتو یوشیکاوا» مدیر این ماموریت مهم میگوید که ۱۰۰ میلیگرم نمونه خاک برای انجام تمام تحقیقات برنامهریزی شده کافی است. این البته پایان ماموریتی نیست که Hayabusa2 در سال 2014آغاز کرده است، بلکه این فضاپیما از حالا در یک سفر به سیارکی کوچک به نام 1998KY26 قرار دارد که 10سال به طول میانجامد تا تحقیقات احتمالی ازجمله یافتن راههایی برای جلوگیری از برخورد شهاب سنگها به زمین انجام شود. فضاپیمای Hayabusa2 با وجود سطح بسیار سنگی سیارک ریوگو موفق شد 2بار آن را لمس کند و در طول یک و نیم سالی که به آنجا رسیده بود با موفقیت دادهها و نمونهها را جمعآوری کرد.
اولین بار در فوریه 2019 این فضاپیمای ژاپنی موفق به لمس سطح سیارک شد و نمونههای گردوغبار سطحی را جمعآوری کرد. در مأموریت چالش برانگیزتری در ژوئن همان سال، پس از فرود در دهانهای که قبلا با انفجار سطح سیارک ایجاد شده بود، برای نخستین بار در تاریخ فضا نمونههای زیر سطحی از سیارک را جمعآوری کرد.
پروفسور ماساکی فوجیموتو میگوید که نمونههای سیارک ممکن است در پاسخ به یک سؤال اساسی کمک کند: چگونه آب و متعاقب آن حیات در زمین آغاز شد؟ او میگوید: زمین نزدیک به خورشید ایجاد شده و بنابراین خشک بوده است. زمین اصلی اصلاً آب نداشته است. بنابراین چیزی باید آب را به سیاره ما آورده باشد تا آن را قابل سکونت کند. چیزی مانند ریوگو آب را به زمین آورده و به همین دلیل ما اینجا هستیم.
سیارکهایی که به دور خورشید میچرخند بسیار کوچکتر از سیارات هستند و از قدیمیترین اجرام منظومه شمسی بهحساب میآیند، بنابراین ممکن است به توضیح چگونگی تکامل زمین کمک کنند. نام ریوگو که به این سیارک قدیمی اطلاق شده است، در ژاپنی به معنی «کاخ اژدها» است، نام یک قلعه در ته دریا در داستانهای عامیانه ژاپنی.