
در تعقیب سیارکهای خطرناک
مأموریت «نقشهبرداری نئو» سیارکهایی را که از چشم دانشمندان دور ماندهاند شناسایی میکند

ساسان شادمان منفرد- روزنامهنگار
سال گذشته خبری درخصوص احتمال برخورد یک سیارک به کرهزمین، موجی از نگرانی را در محافل علمی پدید آورد. البته اندکی بعد، احتمال برخورد با توجه به مدار حرکت این سیارک، بهشدت کاهش یافت تا بتوان گفت که سیارک 2024YR4 معروف به «ویرانگر شهر» دیگر یک سیارک بیخطر برای ما محسوب میشود. حالا اما ناسا در آستانه آغاز جستوجویی گسترده برای یافتن سیارکهای پنهان است. شاید سنگهای فضایی که قادر به نابودی یک شهر هستند و پیشتر از چشم ما دور ماندهاند، بهزودی کشف شوند.
بهدنبال مخفیها
ناسا توضیح داد: «ماموریت موردنظر قادر خواهد بود سیارکهایی را شناسایی کند که از سمت خورشید به زمین نزدیک میشوند. همچنین آن دسته از سیارکهایی که در جلو و پشت مدار زمین حرکت میکنند؛ یعنی دقیقا همان جاهایی که معمولا بهخاطر تابش شدید نور خورشید از دید پنهان هستند. همه این موارد تهدیدهایی هستند که رصدخانههای بزرگ زمینی ممکن است نتوانند آنها را شناسایی کنند.»
تاریخ شروع ماموریت
انتظار میرود کاوشگر نئو سِرویر توسط یکی از راکتهای فالکون۹ اسپیسایکس ایلان ماسک به فضا پرتاب شود. این مأموریت قرار است در سپتامبر۲۰۲۷ از فلوریدا پرتاب شود و آخرین بازه زمانی مجاز برای آن ژوئن۲۰۲۸ اعلام شده است. سرپرستی این مأموریت را امی ماینزر، استاد علوم سیارهای دانشگاه UCLA برعهده دارد که میگوید یکی از اهداف کلیدی این مأموریت «داشتن زمان کافی برای طراحی یک برنامه آگاهانه و دقیق» است.
تلسکوپ سیارکیاب
ناسا قصد دارد در مأموریتی به نام NEO Surveyor یک تلسکوپ را در فضا مستقر کند تا بهدنبال «اجرام نزدیک به زمین» بگردد. هدف این مأموریت، یافتن اجرامی است که دیدن آنها از روی زمین دشوار و ممکن است برای جهان ما خطرناک باشند. ناسا میگوید: «ما تنها زمانی میتوانیم اقدامی علیه اجرام خطرناک نزدیک به زمین انجام دهیم که ابتدا قادر به یافتن آنها باشیم.» مزیت مهم تلسکوپ جدید ناسا این است که این تلسکوپ قادر به ثبت نور فروسرخ است. این کار به کاوشگر نئو سِرویر (نقشهبرداری نئو) اجازه میدهد تا سنگهای فضایی ناپیدا را ردیابی کند. ناسا میگوید: «سیارکها و دنبالهدارهای تاریک، نور مرئی زیادی را بازتاب نمیدهند، اما وقتی توسط نور خورشید گرم میشوند، طیف فروسرخ میدرخشند.»
شناسایی 25هزار سیارک
امی به لسآنجلس تایمز گفت: «ما هنوز تمام آنچه را که در اطراف خودمان وجود دارد نمیشناسیم.» انتظار میرود این مأموریت در 5سال نخست پس از پرتاب، حدود دو سوم از ۲۵هزار سیارک نزدیک به زمین با قطر بیش از ۱۴۰متر را شناسایی کند و طی 10سال ابتدایی، باید ۹۰درصد از این اجرام شناسایی شده باشند. اگر سیارکی خطرناک شناسایی شود، باید به سرعت برای مقابله با آن اقدام شود.
آزمایشها
کاترین کوماموتو، مدیر دفاع سیارهای آزمایشگاه لارنس لیورمور میگوید: «اگر بخواهیم سیارکی را منحرف کنیم، درصورتی که خیلی زود به آن دسترسی داشته باشیم، فقط کافی است کمی آن را هل بدهیم. یک تغییر جزئی به اندازه یک میلیمتر در ثانیه، در طول چند دهه به هزاران کیلومتر اختلاف مسیر منجر میشود و همین کافی است تا سیارک از زمین دور شود.» در سال۲۰۲۲ ناسا در طرحی با نام دارت (DART) موفق شد مسیر حرکت یک سیارک نزدیک به زمین را با کوبیدن یک فضاپیما به آن تغییر دهد.