گفتوگو
سفرهای گروهی هوشمند مکمل مترو و اتوبوس
رعایت فاصله حداقل یک‌ونیم متری، توصیه ستاد مقابله با کرونا برای مصون ماندن از کووید-19 است؛ فاصله‌ای که رعایت آن در برخی از فضاها مانند مترو و اتوبوس و حتی تاکسی در ساعات پیک ترددی عملا غیرممکن می‌شود. تردد روزانه بیش از صدها هزار نفر با ناوگان حمل‌ونقل عمومی از یک سو و فرسوده بودن اتوبوس‌ها و کمبود رام‌های قطار مترو از سوی دیگر، خط بطلانی است بر رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی. در چنین شرایطی کارشناسان حوزه شهرسازی و برنامه‌ریزان حمل‌ونقل در چند شهر توسعه‌یافته دنیا پیشنهاد داده‌اند که شهروندان باید با سرویس‌های هوشمند بیشتر آشنا شوند و از آنها استفاده شود؛ ناوگانی که مردم حین سفرگروهی، فاصله اجتماعی را هم رعایت می‌کنند و در کوتاه‌ترین زمان به مقصد می‌رسند و البته مقرون به صرفه هم هست. البته این تصور که سرویس هوشمند تنها شامل تاکسی اینترنتی می‌شود، اشتباهی بزرگ به‌حساب می‌آید. هم‌اکنون در خیلی از شهرهای پیشرفته، شهروندان می‌توانند به‌صورت جمعی و البته با فاصله اجتماعی مناسب از وسایل نقلیه عمومی با ظرفیت قابل توجه بهره ببرند. شهاب‌الدین کرمانشاهی، دکترای برنامه‌ریزی و حمل‌ونقل دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیأت علمی گروه شهرسازی دانشگاه تهران که از حامیان سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی است در گفتوگو با همشهری توضیحات بیشتری از مدل جدید حمل‌ونقل می‌دهد.
تغییر در شیوه حمل‌ونقل یا توسعه آن برای جامعه الزامی است؟
بر این باور هستم که همه کارها و طرح‌ها و برنامه‌ها با هدف خدمت‌رسانی به شهروندان انجام می‌شود. بنابراین برای موفق بودن و رسیدن به این هدف مدام باید از شیوه‌های نوین استفاده کرد و چه بهتر که این روش‌ها با دانش و تخصص در هم آمیزد. ما در حوزه حمل‌ونقل عمومی زمانی می‌توانیم رضایت مسافران را جلب کنیم که خدمت رسانی مطلوبی داشته باشیم و به همین دلیل چاره‌ای جز ایجاد تغییر در شیوه و مدل‌های جابه جایی نداریم.
شما از پیشنهاد‌کنندگان و البته حامیان طرح سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی هستید. آیا با چنین مدل جابه جایی می‌توان به مسافران خدمت‌رسانی مطلوب داشت؟
باید بپذیریم که ناوگان حمل‌ونقل همگانی در تهران هر چند سهم زیادی در جابه‌جایی مسافران دارد اما فرسوده است. حدود 210خط عادی اتوبوس، 9خط بی‌آرتی و 7خط مترو در تهران فعالند که در شرایط کنونی 60درصد مسافران از مترو، 28درصد از بی‌آر تی و 12درصد هم از خطوط عادی استفاده می‌کنند. در شرایط عادی شاید استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی مشکل‌ساز نباشد اما شرایط موجود بحرانی است و مردم چاره‌ای جز رعایت فاصله اجتماعی ندارند. با توجه به کمبودها و نواقص موجود در ناوگان حمل‌ونقل عمومی، قطعا فاصله اجتماعی تعیین شده رعایت نمی‌شود. از این شرایط بحرانی می‌توان فرصت ساخت و طرحی را که دانش آموختگان دانشگاه صنعتی شریف ارائه می‌دهند که قطعا پایه علمی و تخصصی هم دارد اجرایی کرد.
توضیح بیشتری در مورد سرویس هوشمند می‌دهید؟
ملاک این شیوه حمل‌ونقل رزرو صندلی است که برخلاف اتوبوس و مترو که ممکن است از مبدأ تا مقصد فرصتی برای نشستن نداشته باشید از همان بدو ورود به سرویس روی صندلی که به نام شما رزرو شده می‌نشینید تا به مقصد برسید. اکنون تنها شرکت «به‌همراه» در این بخش فعال است و از این‌رو مردم می‌توانند برای استفاده از این سرویس هوشمند وارد سایت یا اپلیکیشن به‌همراه شوند و سپس مسیر، ساعت، روز و صندلی را مشخص و پس از پرداخت کرایه آن را رزرو کنند. تماس با شماره 88991000هم روش دیگری است که شهروندان می‌توانند از طریق ارتباط با اپراتور شماره و درخواستشان را ثبت کنند.
سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی که در حقیقت همان رزرو صندلی است اگر فعال شود حجم مسافران ناوگان حمل‌ونقل را کمتر می‌کند؟
عده‌ای گمان می‌کنند شیوه نوین و هوشمند رقیب ناوگان حمل‌ونقل عمومی است و فعال شدن آن ممکن است سبب ایجاد مشکلاتی شود. طراحی سرویس هوشمند به‌گونه‌ای است که زمان و مکان از قبل مشخص شده است و در لحظه شهروندان نمی‌توانند از آن استفاده کنند. دقیقا به‌دلیل همین طراحی است که ناوگان حمل‌ونقل عمومی و این سرویس هوشمند مکمل هم هستند و بهره گرفتن از هر دو ما را از شرایط بحران زده کنونی نجات می‌دهد.
فاصله اجتماعی در این سرویس‌ها چگونه رعایت می‌شود؟
براساس دستورالعمل ارائه شده از سوی ستاد مقابله با کرونا ظرفیت سرویس‌ها به حداقل رسیده است. به‌طور مثال مینی‌بوسی که ظرفیت پذیرش 20مسافر دارد در شرایط کنونی این تعداد به 10نفر رسیده است و چون لیست مسافران از قبل مشخص می‌شود، قطعا پذیرش بیش از حد مسافر انجام نمی‌شود و شهروندان مطمئن باشند فاصله اجتماعی در این سرویس‌های حمل‌ونقل رعایت می‌شود.
