تجسمی
فرصت طلایی کوتاه
هانیبال الخاص و ادهم ضرغام دیوار سفارت آمریکا را نقاشی میکنند
حافظ روحانی
نقاشی دیوار سفارت آمریکا نخستین نقاشی دیواری هانیبال الخاص نبود. تا پیش از وقایع 13آبان 1358او که شاید مهمترین چهره هنر ایران در سالهای انقلاب است با دانشجویانش دیوارهای دیگری را هم نقاشی کرده بود. ولی بعد از ورود دانشجویان خط امام به سفارت آمریکا، این فکر به ذهن الخاص میرسد که دیوار سفارت آمریکا را نقاشی کند. گویا او این فکر را در جمعی از شاگردانش مطرح میکند و ادهم ضرغام، دانشجوی جوان اهل آبادان موفق میشود فکر استاد را عملی کند. او که با جمعی از دانشجویان خط امام مراوده دارد مجوز نقاشی روی دیوار سفارت را میگیرد؛ مجوزی که روی یکی از برگههای سفارت صادر میشود، درحالیکه آرم سفارت با خودکار خط خورده است.
استاد و شاگرد دیوار را به دو نیمه تقسیم میکنند، یکسو را الخاص نقاشی میکند و سمت دیگر را ادهم ضرغام. عمده تصاویر علیه امپریالیسم آمریکایی و وقایع انقلاب است. با اینحال هیچکدام از گروههای سیاسی عمده با این نقاشی از سر مهر برخورد نمیکنند؛ گروههای مذهبی به الخاص بدبین هستند و چپگراها به الخاص میتازند که چرا با جوانی با گرایش مذهبی کار کرده است. در نهایت نقاشیهای روی دیوار به فاصله کمی پاک میشوند. هانیبال الخاص هم بعد از انقلاب فرهنگی از تدریس در دانشکده هنرهای زیبا منع میشود. در طول یکی دو سال بعد از انقلاب نقاشان با گرایشهای عمدتاً چپگرا دیوارهای دیگری را هم نقاشی میکنند که همه مانند نقاشیهای دیوار سفارت آمریکا نگهداری نشدهاند.