جاده لغزنده است

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

کارشناسان معتقدند امنیت جاده‌ها شعار نیست، امری است نیازمند عزمی عمومی؛ از تلاش برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی گرفته تا خواب‌آلوده نبودن راننده هنگام رانندگی، ایمنی و سلامت خودرو و امنیت جاده‌ها. درست است که در استفاده یا افتتاح هر جاده‌ای ابتدا باید این امر را مدنظر قرار داد که برای چه جمعیتی ساخته شده و آیا ظرفیت کافی و کیفیت لازم را برای عبورومرور دارد یا نه؟ اما فقط بخشی از استاندارد جاده‌ها برعهده دولت است، بخش دیگری از آن برعهده بخش خصوصی است. جاده‌هایی که بارها بستر حادثه و اتفاقات هولناک بوده‌اند با نام جاده‌های مرگ شناخته می‌شوند، درحالی‌ که مسئولان می‌گویند جاده‌های کشور ایمن‌ هستند. اصولا در این مواقع کاسه‌ها بر سر رانندگان خواب‌آلود و خودروهای ناایمن می‌شکند. اما واقعا چه‌کسی مقصر است؟ در ایران کدام جاده‌ها را به مرگ می‌شناسند. آمارهای سازمان پزشکی قانونی از شمار کشته‌شدگان و مصدومان حوادث رانندگی، حاکی از آن است که از سال۸۸ تا پایان آذرماه سال گذشته، یعنی طی ۱۰سال، ۲۰۰هزار و ۶۰۵نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌ و 3میلیون و ۴۷۶هزار و ۷۰۱‌نفر هم مصدوم شده‌اند؛ مصدومانی که تعدادشان به اندازه جمعیت بعضی کشورهای جهان است.
براساس اعلام جانشین فرمانده کل ناجا، در سال1397 نزدیک به 28هزار کشته در تصادفات رانندگی ثبت شده است! با یک تقسیم ساده مشخص می‌شود به‌طور متوسط روزانه 76ایرانی جان خود را به‌خاطر تصادف‌های جاده‌ای از دست می‌دهند! آمار تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی حقیقتا وحشتناک و قابل تامل است. مقایسه آمار تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی سال97 در مقایسه با سال96 از افزایشی باورنکردنی و وحشتناک خبر می‌دهد. طبق آمار، طی سال1396، 16هزار نفر جانشان را در حوادث رانندگی از دست دادند. این رقم در مقایسه با آمار یک سال قبل از آن نزدیک به 1.7درصد افزایش داشته. آمارها نشان می‌دهند تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی سال به سال در حال افزایش است. در سال1396 آمارگیری دقیقی صورت گرفت و طی آن استان‌های دارای بیشترین میزان تلفات و تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی مشخص شد. استان‌های فارس، تهران و خراسان‌رضوی بیشترین آمار را داشتند. کمترین میزان تلفات به استان‌های ایلام، اردبیل و کهگیلویه و بویراحمد مربوط می‌شود. اما اگر وضعیت نابسامان جاده‌ها را با وضعیت بد جوی جمع کنید، احتمال بروز حوادث چندبرابر خواهد شد. با این تفاسیر شاید بد نباشد جاده‌های خطر شناسایی شوند تا دقت رانندگان در رفت‌وآمد از این جاده‌ها با دقت بیشتر و با آگاهی از شرایط جوی انجام شود.

1 جاده کیاسر
محوری که ساری را به سمنان متصل می‌کند. بزرگ‌ترین معضل این مسیر بارش باران و برف است. مأموران امداد و نجات درباره این جاده می‌گویند: «اغلب در این جاده حادثه‌ای رخ نمی‌دهد، اما اگر تصادفی شود، بسیار وحشتناک است». بسیاری از کسانی که در این مسیر تصادف کرده‌اند، از ناحیه نخاع آسیب دیده‌اند.

2 جاده چالوس
سفرهای گاه و بی‌گاه به شمال کشور، محبوب‌ترین تفریح ایرانی‌هاست. این جاده با عرض کم و بی‌توجهی رانندگان به علائم راهنمایی و رانندگی، از خطرناک‌ترین محورهای ایران به‌شمار می‎‌‌آید. ریزش سنگ یا بهمن و لغزندگی مسیر در زمان بارش برف و باران از مشکلاتی است که در گذر از چالوس باید با آنها دست و پنجه نرم کنیم.

3 جاده وهن‌آباد
وهن آباد منطقه‌ای نزدیک به رباط‌کریم تهران است. از مسیرهای پرتردد این ناحیه، گذرگاهی‌ است که به قم می‌رسد و از پرحادثه‌ترین جاده‌های کشور است. نور نامناسب، نبود دید کافی رانندگان، عرض کم جاده و نیمه‌کاره بودن بعضی از قسمت‌های این محور از اصلی‌ترین دلایل وقوع حوادث خطرناک هستند. گذر از این جاده در هوای بارانی خطر بیشتری دارد. سعی کنید شب‌ها از مسیرهای دیگری استفاده کنید.

4 گردنه اسدآباد همدان
بین 2شهر همدان و کرمانشاه گردنه‌ای به نام اسدآباد وجود دارد. با دیدن این گردنه متوجه خطرناک‌بودن آن خواهید شد. این گردنه ارتفاعی 2هزار متری دارد و همین موضوع باعث شده تا رانندگی هنگام شب در آن پرچالش باشد. بارش برف و باران هم در فصول سرد موجب می‌شود تا این گردنه‌ کوهستانی لغزنده و خطرناک شود.

5 جاده سلفچگان
سلفچگان از شهرهای قم محسوب می‌شود. این شهر از نظر ارتباطات اهمیت زیادی دارد، زیرا راه‌آهن‌های شمال به جنوب و شرق به غرب از این شهر می‌گذرد همچنین آزاد‌را‌ه‌های تهران- ساوه-اصفهان و تهران- اراک از همین شهر عبور می‌کنند. از دلایلی که جاده سلفچگان یکی از خطرناک‌ترین محورهای ایران به‌شمار می‌آید می‌توان به‌وجود چاله‌های فراوان در آن و سرعت بالای رانندگان اشاره کرد. جاده‌ سلفچگان به هیچ‌وجه برای رانندگان آماتور مناسب نیست و توصیه می‌شود که پیش از استفاده از آن حتما وضعیت آب‌وهوایی را بررسی کنید.

6 گردنه حیران
مسیر ارتباطی آستارا و اردبیل همین گردنه حیران است. این گردنه که آخرین منطقه حفاظتی استان اردبیل به شمار می‌رود، از یک طرف مشرف به کوه‌های پوشیده از جنگل‌های انبوه است و از طرف دیگر مشرف به دره‌ای نه‌چندان عمیق که از میان آن رود آستارا، «آقچای»، عبور می‌کند. با وجود اینکه گردنه حیران چندان مرتفع نیست و ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح آب‌های آزاد تنها حدود ۱۵۰۰متر است، در تمام طول سال مه این جاده را پوشانده و دید رانندگان را کم می‌کند. پیچ‌های خطرناک، مه دائمی، سرعت‌های غیرمجاز و سبقت‌های بی‌موقع جان بسیاری از مسافران را در معرض خطر قرار می‌دهد. با وجود این، هیچ‌کس نمی‌تواند منکر زیبایی حیران‌کننده گردنه حیران باشد.

7 زنجان - میانه 
این جاده از کانون‌های خطرات رانندگی در کشور به‌حساب می‌آید. چندسالی است که موضوع مرمت و بازسازی راهدارخانه‌های آرادان، ارمغانخانه، نیک‌پی و شهرستان قدیم، به میان آمده و کار‌های خوبی انجام شده، اما شرایط جوی در این جاده مشکلات زیادی پدید می‌آورد. علاوه‌ بر انحراف به طرفین خودروها، برف و توفان، از دلایل تصادفات در این جاده است. در شب‌ها این محور بسیار خلوت است و رانندگان به این خیال خوش که تخلفاتشان از چشم قانون به دور است، جاده را از پاشنه درمی‌آورند، 

8 جاده اسالم به خلخال
این جاده اردبیل را به گیلان و زنجان متصل می‌کند. بهتر است در فصل زمستان و پاییز برای رفتن به اردبیل، فکر گذشتن از این محور را از سرتان بیرون کنید. راه پیچ‌درپیچی در دامنه‌های سبز کوهستان است؛ جایی بکر و سبز که بیشتر نقاطش را مه پوشانده. وجود مه زیاد در این منطقه، دید راننده‌ها را خیلی کم و محدود می‌کند و همین دید کم، باعث می‌شود خیلی از راننده‌ها پرتگاه جلوی خود را نبینند و به ته دره سقوط کنند. در این جاده سیل زیاد جاری می‌شود و هر سال احتیاج به مرمت و بازسازی پیدا می‌کند و از طرف دیگر، جاده‌ای باریک است که باید با احتیاط و هوشیاری کامل از آن گذشت. با وجود اینکه راهداران سعی می‌کنند این جاده را از هر نظر برای رانندگی مساعد کنند، اما بازهم زیرساخت نامناسب جاده، پیچ‌های خطرناک و خطای انسانی، احتمال تصادف را در جاده اسالم به خلخال بالا می‌برد.

9 هراز 
نزدیک‌ترین مسیری که تهران را به آمل می‌رساند. جاده هراز با ١٤تونل، بعد از جاده چالوس، مهم‌ترین جاده تهران- مازندران است. ناامنی این جاده علاوه بر عوامل انسانی، زیرساخت‌های آن است. کیلومتر ١٨ تا ٢٢ جاده رودهن به سمت امامزاده‌هاشم، بحرانی‌ترین قطعه این راه از نظر سقوط بهمن است. اگرچه تونل بهمن‌گیر امامزاده‌هاشم واکنشی به این خطر است، ولی این بهمن‌گیر در سال١٣٧٦ نتوانست از جان ٣٢مسافری که در همین نقطه زیر بهمن ماندند، حفاظت کند.