اخطارهای آتش نشانی کارساز شد

صبح دیروز آتش‌سوزی در طبقات بالایی مجتمع تجاری علاءالدین در تهران، آتش‌نشانان را به این محل کشاند. وقتی نیروهای امدادی با نردبان هیدرولیکی به این طبقه رفتند، متوجه شدند که آتش‌سوزی به‌دلیل شیء مشتعل همچون سیگار رخ داده که به سرعت آن را مهار و از گسترش آتش جلوگیری کردند. این آتش‌سوزی هرچند جزئی بود و به ‌خیر گذشت اما بار دیگر نگرانی‌ها درخصوص تکرار حوادثی مانند پلاسکو یا حادثه مرگبار در کلینیک سینامهر را تشدید کرد. با این حال آنطور که سیدجلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران می‌گوید، توجه متولیان ساختمان علاءالدین به اخطارهای آتش‌نشانی درباره ایمنی ساختمان مهم‌ترین دلیلی است که باعث شده آتش‌سوزی‌های رخ‌داده در سال‌های اخیر در این ساختمان به سرعت مهار شده و منجر به بروز فاجعه نشود.
ملکی به همشهری می‌گوید: ساختمان علاءالدین هنوز تأییدیه کامل از آتش‌نشانی ندارد اما ازجمله ساختمان‌هایی است که متولیان آن از چندسال قبل، اخطارهای آتش‌نشانی را جدی گرفتند و شروع به انجام یک سری کارهای مربوط به ایمنی در این ساختمان کردند. نصب سیستم خودکار آبپاش اطفای حریق و استفاده از سیستم لوله‌کشی آب مجزا در هر طبقه ازجمله این اقدامات بود و همین اقدامات باعث شده که این ساختمان گام بزرگی برای ایمن‌شدن کامل بردارد.
وی ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته دو سه مورد آتش‌سوزی در این ساختمان رخ داد که می‌توانست دردسرساز شود اما درنهایت همین سیستم‌های ایمنی بود که باعث شد آتش قبل از اینکه کسبه ساختمان متوجه آن شوند مهار شود و وقتی آتش‌نشانان به محل حادثه رفتند فقط کار بازدید و بررسی را انجام دادند و خوشبختانه این حوادث به خیر گذشت؛ درصورتی که اگر به اخطارهای آتش‌نشانی توجه نمی‌شد و متولیان ساختمان چندسال پیش نسبت به ایمن‌کردن ساختمان اقدام نمی‌کردند این آتش‌سوزی‌ها ممکن بود باعث بروز فجایعی غیرقابل جبران شود.
این کارشناس ارشد ایمنی ادامه می‌دهد: متأسفانه گاهی متولیان ساختمان‌های ناایمن به این مسئله توجه نمی‌کنند که هزینه‌کردن آنها برای ایمن‌کردن ساختمان در درازمدت سود زیادی نصیب خود آنها نیز می‌کند. به‌طور مثال در این ساختمان‌ها هریک از مغازه‌ها میلیاردها تومان ارزش دارند، درصورتی که ایمن‌کردن کل ساختمان ممکن است به اندازه ارزش یک مغازه هم هزینه نداشته باشد. حال آنکه درصورت بروز حادثه و آتش‌سوزی، درصورتی که ساختمان ایمن نباشد، به‌راحتی ممکن است ضرر و زیان مادی و حتی جانی که قابل جبران نباشد به‌جا بگذارد.

آتش‌نشانی فقط اخطار می‌دهد
آنطور که مسئولان شهری بارها هشدار داده‌اند، دست‌کم 33هزار ساختمان ناایمن در تهران وجود دارد که بروز حوادثی چون آتش‌سوزی در آنها ممکن است منجر به وقوع فاجعه‌ای همانند پلاسکو یا کلینیک سینامهر شود. سؤال این است که اجبار متولیان این ساختمان‌ها به ایمن‌کردن آنها بر عهده کدام نهاد است؟
ملکی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: سازمان آتش‌نشانی تهران در راستای ارتقای ایمنی ساختمان‌ها، چندسالی است که به‌صورت رایگان اقدام به بازدید از ساختمان‌های بلندمرتبه و همچنین ساختمان‌های تجاری و... می‌کند. در این میان در صورت مشاهده نقص ایمنی، دستورالعمل‌هایی برای متولیان ساختمان ارسال می‌شود. در این دستورالعمل‌ها ابتدا 3 یا 4بند مهم ایمنی به متولیان ساختمان ابلاغ می‌شود که در کوتاه‌مدت باید نسبت به اجرای آن اقدام کنند. پس از آن نیز دستورالعمل بلندمدت وجود دارد که وقتی بندهای مهم اولیه اجرا شد، به متولی ابلاغ می‌شود که باید چه اقداماتی در مدت زمان 7 یا 8ماهه انجام دهد که ساختمان تأیید ایمنی بگیرد.
او ادامه می‌دهد: متأسفانه بسیاری از افراد حقیقی یا حقوقی که این دستورالعمل‌ها برایشان ارسال می‌شود، مبحث ایمنی ساختمان را جدی نمی‌گیرند. این در حالی است که آتش‌نشانی هیچ ضمانت اجرایی ندارد و تنها می‌تواند به آنها اخطار دهد و درصورت بی‌توجهی به اخطارها، صلاحیت اقدام دیگری را ندارد. از سوی دیگر هرچند شهرداری به ساختمان‌هایی پایان کار می‌دهد که تأییدیه ایمنی آتش‌نشانی را داشته باشند اما متأسفانه شاهدیم که بسیاری از ساختمان‌ها بدون گرفتن پایان کار نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. نمونه‌اش حادثه آتش‌سوزی در یک برج 21طبقه در غرب تهران بود که وقتی در محل حادثه حاضر شدیم، با توجه به دود غلیظی که همه طبقات ساختمان را پر کرده بود خطر اینکه عده‌ای در این ساختمان جانشان را از دست بدهند را متصور بودیم اما خوشبختانه با تلاش آتش‌نشانان تمامی ساکنان ساختمان نجات یافتند. پس از آن وقتی درباره ایمنی ساختمان پرس‌وجو کردیم، متوجه شدیم که مالک ساختمان بدون اینکه پایان کار دریافت کند، اقدام به واگذاری واحدها به مالکان کرده و دیگر هیچ اقدامی برای گرفتن پایان کار ساختمان نکرده بود. همه اینها نشان می‌دهد که در زمینه ایمنی قوانین ما ضعف دارند و در بسیاری از موارد از فقدان قانون رنج می‌بریم.



پلاسکو بیشتر از 3ساعت سوخت
ملکی می‌گوید: خطر ساختمان‌های ناایمن اول از همه جان انسان‌ها را تهدید می‌کند. وقتی ساختمان پلاسکو آتش‌گرفت، آتش‌نشانان راهی آنجا شدند. آتش‌سوزی بیشتر از 3ساعت ادامه داشت و همین زمان زیاد باعث شد که آتش‌نشانان بتوانند تمامی کسبه ساختمان و مردمی که در آنجا بودند را از ساختمان خارج کنند. اما همیشه اینگونه نیست که چنین زمانی برای نجات افراد حاضر در ساختمان‌ وجود داشته باشد. برخی از ساختمان‌های قدیمی ممکن است درصورت بروز حادثه، ناگهان دچار ریزش شوند. تصور کنید که اگر ساختمان پلاسکو لحظاتی پس از حادثه فرو می‌ریخت، تعداد قربانیان چقدر بود. همه اینها اهمیت ایمنی در ساختمان‌ها را نشان می‌دهد و ایمنی، حاصل نمی‌شود مگر با ورود دیگر نهادهای نظارتی و وضع قوانین جدید و دقیق.
وی ادامه می‌دهد: پس از حادثه انفجار و آتش‌سوزی در کلینیک سینا مهر تهران، نهادهای نظارتی وزارت بهداشت وارد ماجرا شده‌اند و برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی، اقدام به بررسی ساختمان‌ها و مراکز درمانی از لحاظ ایمنی می‌کنند. این همان کاری است که بقیه سازمان‌‌ها نیز باید انجام دهند. متولیان بسیاری از ساختمان‌های ناایمن تهران، سازمان‌ها و اشخاص حقوقی هستند؛ سازمان‌هایی که نهادهای نظارتی نیز دارند و این نهادهای نظارتی هم باید از ساختمان‌ها بازدید کرده و نسبت به رفع نواقص ایمنی اقدام کنند.

آموزش؛ حلقه مفقوده 
گاهی اما اتفاق می‌افتد که یک ساختمان با اینکه همه موارد ایمنی را رعایت کرده، باز هم ممکن است دچار حادثه شود. ملکی می‌گوید: مدتی قبل و هنگام بازدید از ساختمانی در شرق تهران، متوجه شدیم که در ساختمانی 3طبقه، طبقه همکف و اول تبدیل به انبار لاستیک شده و طبقه دوم و سوم مسکونی است. حالا آنکه دودی که سوختن یک حلقه لاستیک ایجاد می‌کند ممکن است برای به خطر انداختن جان تمامی ساکنان ساختمان کافی باشد. متأسفانه گاهی خود شهروندان هستند که باعث ناایمن‌شدن ساختمان می‌شوند و این ناشی از عدم‌آموزش کافی آنهاست. شما تصور کنید زمانی که گواهینامه می‌گیرید، دوره‌هایی را طی کرده‌ و آموزش‌هایی را دیده‌اید. برای همین، وقتی از چراغ قرمز عبور می‌کنید و جریمه می‌شود، نه‌تنها اعتراض نمی‌کنید بلکه تخلف خود را قبول می‌کنید. شهروندان اما چه آموزش‌هایی درباره ایمنی ساختمان‌ها می‌بینند؟ وقتی رسانه‌ها و مخصوصا صداوسیما برای ارائه آموزش‌ به شهروندان وارد ماجرا نمی‌شوند، نتیجه‌اش این می‌شود که گاهی ایمنی یک ساختمان ممکن است از سوی ساکنان همان ساختمان به خطر بیفتد. شاید خیلی‌ها خبر نداشته باشند که آتش‌زدن ماشین همسایه از روی کینه، ممکن است چنان دودی ایجاد کند که باعث شود ساکنان طبقات بالایی ساختمان جانشان را از دست بدهند. به همین دلیل نه‌تنها آتش‌نشانی، بلکه دیگر سازمان‌ها و خود شهروندان نیز باید برای ایمن‌کردن ساختمان‌ها دست به ‌دست هم دهند تا شاهد تکرار حوادث مرگبار و دردناک نباشیم.