نوزادان در قرنطینه خانگی

شیوا نجفی ـ روزنامه‌نگار

طبق پیش‌بینی یونیسف 116میلیون کودک تحت سایه کرونا در جهان متولد خواهند شد. در زمانه‌ای که میلیون‌ها مادر و نوزاد با خطر ابتلا به کووید -19مواجهند، شیوه‌های مراقبتی و نگهداری از این نوزادان و کودکان هم در حال تغییر و تحول است و با حساسیت‌های زیادی روبه‌روست. برخی مراقبت‌ها به شکل عمومی برای همه نوزادان از لحظه تولد اعم از مبتلا، مشکوک و سالم یکسان است و باید رعایت شود. برخی نگهداری‌ها نیز برای نوزادان مبتلاست که باید زیرنظر پزشکان متخصص اطفال انجام شود. البته داده‌های محدودی در ارتباط با چگونگی مراقبت‌های مؤثر از مادران و نوزادان مبتلا به کووید- 19وجود دارد اما به ناچار باید از همان داده‌ها در جهت حفظ سلامت این قشر  استفاده کرد. طبق گفته بسیاری از پزشکان در گفت‌وگو با همشهری در تجویز نسخه و معاینه تفاوتی بین نوزادانی که در دوره کرونا به دنیا می‌آیند با سایر نوزادانی که در سال‌های گذشته متولد شده‌اند وجود ندارد و اگر نوزادان سالم باشند مراقبت‌های پزشکی به شیوه و منوال همیشگی سال‌های گذشته انجام و تنها چند توصیه عمومی برای پیشگیری ازابتلا به کووید -19به آنها گفته می‌شود. اداره سلامت نوزادان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور نیز در راستای کاهش خطر انتقال ویروس از مادر مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید- 19به نوزاد، دستورالعمل‌های عمومی و تخصصی برای نگهداری و مراقبت از کودکان در بحران کووید- 19برای پزشکان اطفال منتشر کرده تا با رعایت آن درصد انتقال بیماری از مادر به نوزاد کاهش یابد و برطرف شود که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

ارجح بودن زایمان طبیعی به سزارین
حساسیت روی تولد کودکان در دوره کرونا قبل از زایمان آغاز می‌شود. اداره سلامت نوزادان معتقد است انجام سزارین در مادر مبتلا به کووید- 19با افزایش خطر بدتر وضعیت بالینی مادر همراه است و ریسک بستری نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را نیز بیشتر می‌کند لذا ابتلا به این بیماری به تنهایی، اندیکاسیونی برای ختم بارداری به روش سزارین نیست و زایمان طبیعی ارجح است مگر اینکه سایر اندیکاسیون‌های مامایی انجام سزارین را اجتناب‌ناپذیر کند.

مراقبت‌های سخت تولد در بیمارستان
مراقبت‌های پزشکی در اتاق زایمان نیز در این مدت به همراه رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مراقبتی کار را برای کادر درمان سخت‌تر کرده است. به‌خاطر کرونا نوزاد باید بلافاصله پس از تولد به فضایی جدا از اتاق زایمان و جدا از محل احیای نوزادان سالم انتقال داده شود تا جواب تست PCR برسد. انجام تمام احتیاط‌های لازم به‌ویژه برای نوزادان متولد شده از مادر مشکوک یا مبتلا به کووید-19در بیمارستان‌ها الزامی شده است. بعد از زایمان نیز فاصله مادر و نوزاد حداقل باید 2متر باشد و ترجیحا پرده‌ای بین مادر و نوزاد نصب شود. تماس پوستی مادر با نوزاد در مواردی که مادر علائم تنفسی خفیف دارد یا مادر و نوزاد هر دو بدون علامت هستند، اشکالی ندارد. بعد از تولد همانند سایر عفونت‌های ویروسی که از طریق ترشحات و خون مادر منتقل می‌شود، شست‌وشوی نوزاد بعد از پایدارشدن وضعیت نوزاد انجام می‌شود. تاکنون براساس شواهد منتشر شده نوزادی مستقیما در اثر ابتلا به کووید- 19کسب شده در زمان تولد فوت نکرده است. جداسازی مادر و نوزاد در نوزادانی که دارای بیماری شدید هستند، ضروری است اما جداسازی مادر و نوزاد در مادر مشکوک یا مبتلا  که تست‌شان نیز مثبت شده لازم نیست.

مراقبت‌ها هنگام شیردهی
داده‌های پزشکی در مطالعات اخیر محققان نشان داده که ریسک کسب عفونت توسط نوزاد از مادر پایین است و انتقال بیماری از طریق شیر مادر و انتقال داخل رحمی نیز هنوز به اثبات نرسیده است. اما برای کاهش خطر انتقال ویروس از مادر به نوزاد لازم است مادران سالم قبل از شیردهی چه هنگامی که در بیمارستان بستری هستند و چه زمان‌هایی که در منزل هستند قسمت‌هایی از بدن که با نوزاد تماس پوستی دارد ازجمله دست‌ها، پستان و شکم را با آب و صابون(از شست‌و‌شو با مواد ضدعفونی‌کننده به‌ویژه با پایه الکلی پرهیز شود) شسته و ماسک بزنند. برای نوزادان نیازی به استفاده از شیلد پلاستیکی صورت در بیمارستان یا منزل نیست و ماسک صورت هم در نوزادان نباید استفاده شود. اگر حال عمومی مادر با تشخیص قطعی بد است دوشیدن شیر از نظر اخلاقی توصیه نمی‌شود و تغذیه نوزاد به‌طور موقت با شیر پاستوریزه انسان(ذخیره شده در بانک شیر) انجام گیرد. درصورت در دسترس نبودن می‌توان از شیر مصنوعی استفاده کرد. جداسازی نوزادان PCR مثبت بدون علامت در منزل به‌مدت 10روز کافی است.

افزایش آگاهی خانواده‌ها
یکی از تفاوت‌هایی که نوزادان متولد کرونا با سایر نوزادان سال گذشته تجربه می‌کنند قرار گرفتن در فضای قرنطینه خانگی است. لازم است اعضای خانواده در مورد قرنطینه خانگی فرزندشان  اطلاعات شفاف و دقیقی داشته باشند. درصورت امکان در منزل یک اتاق جداگانه برای نوزاد اختصاص داده شود. والدین باید نسبت به علائم بدحالی نوزاد مانند پایین آمدن یا افزایش مشخص دمای بدن، مشکلات تنفسی، تنفس تند، بی‌حالی و خوب شیر نخوردن، علائم گوراشی مثل اسهال یا استفراغ و اختلال هوشیاری نوزادشان آگاه باشند. فرد مراقب نوزاد در منزل هم، قبل و بعد از هرگونه مراقبت و تماس با نوزاد(شامل تغذیه نوزاد، تعویض پوشک، تماس با مایعات و ترشحات بدن و...) دستان خود را با آب و صابون مایع حداقل به‌صورت 20ثانیه بشوید و از ماسک و دستکش یکبار مصرف استفاده کند. در این مدت باید واکسیناسیون نوزادان و کودکان هم طبق روال انجام شود چرا که به تأخیر انداختن آن منجر به در معرض خطر گرفتن این قشر نسبت به سایر بیماری‌ها خواهد شد. تماس پوستی با نوزاد باید به حداقل ممکن برسد و از به آغوش کشیدن و بوسیدن نوزاد خودداری و از تجمع بر بالین او جدا پرهیز شود. از مصرف مواد دخانی در منزل خودداری شود. نوزاد و مادر هم اتاق باشند ولی تخت مشترک نداشته باشند. در نوزادان که متولد سال کرونا هستند به‌ویژه نوزادانی که مشکوک یا مبتلا هستند انجام مشاوره با سایر فوق‌تخصص‌ها یا تخصص‌ها توصیه می‌شود.