محدودیت فیزیکی آزادی دیجیتال

شبنم سیدمجیدی ـ روزنامه‌نگار


همه ما به شرایط عادت می‌کنیم. حتی به بدترین آنها. سعی می‌کنیم خودمان را با آنها تطبیق دهیم و هر تغییری لازم است ایجاد کنیم تا تحمل هر چیزی برایمان کمی آسان‌تر شود. بچه‌ها هم اینگونه‌اند. آنها حتی بازی‌های کودکانه خود را نیز با هر نوع شرایط جدیدی سازگار می‌کنند. به‌تازگی کودکان و حتی بزرگسالان بیشتر از همیشه به بازی‌های دیجیتال و آنلاین پناه برده‌اند. زمین‌های بازی، مهدهای کودک، استادیوم‌ها، خانه‌ها و مراکز تفریحی، اغلب از فهرست استفاده خارج شده‌اند و در نتیجه والدین و کودکان بسیاری به سمت بازی‌های خانگی و در رأس آنها بازی‌های دیجیتال رفته‌اند که البته استفاده زیاد کودکان از صفحه‌های نمایش دیجیتال باعث نگرانی بسیاری از والدین می‌شود. همه می‌گویند بازی‌های دیجیتال آسیب‌زاست، اما اگر در شرایط جدید همه‌گیری ویروس کرونا، واقعا اینچنین نباشد، چه؟ امروز بچه‌ها باید چطور بازی کنند. بازی بخش مهمی از زندگی هر کودک سالمی را تشکیل می‌دهد که از طریق آن مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی، شناختی و جسمی آنها رشد می‌یابد.
به‌تازگی کودکان بازی‌های مرتبط با همه‌گیری کرونا را در بازی‌های خود گنجانده‌اند. یا اینکه بازی‌هایی که به بچه‌ها کمک می‌کند تا احساسات مربوط به از دست دادن افراد در دوران بیماری را یاد بگیرند. همینطور اینکه تحقیقات نشان می‌دهد بازی‌های آنلاین و بازی در گروه‌ها ارتباطات جمعی کودکان را به‌خصوص در دوران قرنطینه، ارتقا می‌دهد.
بازی‌های دیجیتال نیز در این زمانه، آن قدر‌ها بد به‌نظر نمی‌رسند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد کودکان از بازی‌های واقعی در فضای دیجیتال تقلید می‌کنند. به این معنی که بازی روی صفحه دیجیتال می‌تواند جایگزین چیزهایی شود که کودکان در دوران همه‌گیری کرونا از دست داده‌اند و این لزوما اتفاق بدی نیست. این بازی‌ها حتی می‌توانند به‌عنوان یک حواس‌پرتی در دوران سخت کنونی به ما کمک کنند. شرکت مخابراتی آمریکایی ورایزون می‌گوید: فقط در هفته اول قرنطینه بازی کردن تا 75درصد افزایش داشته است. عرضه‌کننده کنسول‌های نینتندو سوییچ که یک انتخاب محبوب میان خانواده‌ها، گیمرها و بچه‌هاست، می‌گوید نمی‌تواند پاسخگوی میزان بالای تقاضا باشد. طبق اعلام شرکت NPD فروش سخت‌افزار، نرم‌افزار، لوازم جانبی و کارت‌های بازی در آمریکا از 1.6میلیارد دلار فراتر رفته است. هزینه برای سخت‌افزارهای بازی نیز میان افراد 63درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است. البته بازی‌های آنلاین و دیجیتال تنها گزینه محبوب برای کودکان دنیا نبوده و آنها با بازی‌های خانگی و نقش‌پذیری نیز بیش از همیشه درگیر بوده‌اند.

ماین‌کرفت
Minecraft

یک نظرسنجی از والدین کودکان استرالیایی انجام شد تا بفهمند بچه‌ها چه نوع بازی‌های دیجیتالی، روی چه دستگاه‌هایی و با چه افرادی را ترجیح می‌دهند. این نظرسنجی نشان داد که 53درصد کودکان شش تا هشت‌ساله و 68درصد کودکان نه تا دوازده‌ساله به‌طور فعال، بازی ماین‌کرفت را انجام می‌دهند. بیش از نیمی از افراد بیش از یک‌بار در هفته بازی می‌کردند. در ماین‌کرفت بازیکنان می‌توانند از یک چشم‌انداز دیجیتال به‌عنوان نوعی زمین بازی مجازی استفاده کنند و در آن به جنگیدن، ساختن، تلاش برای بقا یا بازی‌های خیالی بپردازند. این بازی به‌صورت آنلاین یا آفلاین به‌تنهایی یا با افراد دیگر طیف وسیعی از دستگاه‌های دیجیتال قابل انجام است. مخالفت‌ها و تأییدهای بسیاری درباره این بازی وجود دارد. مخالفان به تفاوت‌های آشکار (منفی و مثبت) بین بازی روی صفحه و بازی در فضای فیزیکی اشاره می‌کنند. مثلاً اینکه «ساخت یک کیک» در ماین‌کرفت شبیه همان تجربه حسی و حرکتی مانند ساخت یک کیک در دنیای واقعی نیست. یا دویدن در اطراف زمین ماین کرفت باعث نمی‌شود گروه‌های اصلی عضلانی بدن کودکان به‌کار گرفته شود. اما موافقان می‌گویند حداقل پریدن از سازه‌های بلند در ماین‌کرفت هم آسیب جسمی برای بچه‌ها ندارد.

بازی‌های وانمودی

بازی‌های وانمودی که در فرهنگ ایرانی از آنها با خاله‌بازی و... یاد می‌شود، همان بازی‌هایی هستند که در آنها کودکان وانمود می‌کنند که فردی غیراز خودشان هستند و نقش دیگری را بازی می‌کنند. گاهی در این بازی‌ها پزشک می‌شوند. بسیاری از کودکان در سراسر دنیا شروع به ادغام واقعیت‌های زندگی در میانه کرونا با بازی‌هایشان کرده‌اند. نیکول کمگوی جکسون، مؤسس ابزار آشپزی برای موبایل می‌گوید که پسر چهارساله‌اش در رستوران وانمودی خود که با لگو ساخته شده است، خدماتی مثل تحویل غذا بدون پیاده شدن از خودرو را ارائه می‌دهد. بیشتر مشتریان او نیز اسباب‌بازی‌ها و شخصیت‌های جنگ ستارگان هستند. در دنیا بازی‌های مربوط به پزشکی و کرونا نیز میان کودکان افزایش داشته است. پدر و مادرهای زیادی گزارش داده‌اند که کودکانشان بازی «احیا» را انجام می‌دهند و فرزندانشان در نقش پزشک یا بیمار ظاهر می‌شوند. بچه‌ها بازی‌هایی انجام می‌دهند که در آنها مثلا برچسب‌هایی با عنوان ویروس کرونا دارند و اگر بیمارشان سرفه کند این برچسب را به او می‌زنند یا با ارائه ماسک صورت به بیمار او را به مصونیت در قبال ویروس می‌رسانند.

روبلاکس
Roblox

درحالی‌که پدر و مادرها با دوستانشان تماس تصویری برقرار می‌کنند، کودکان هم به سمت یک بازی موبایلی به نام روبلاکس رفته‌اند. نصب این پلتفرم در نخستین ‌ماه شیوع کرونا در دنیا 40درصد افزایش یافت. اکنون کودکان برای برقراری ارتباط با دوستانشان از این پلتفرم استفاده می‌کنند. روبلاکس با ارائه میلیون‌ها بازی به بچه‌ها اجازه می‌دهد خانه‌های دیجیتال بسازند، حیوان خانگی داشته باشند و در پارک‌های تفریحی بچرخند. طبق آخرین اطلاعات، روبلاکس با ایجاد تجربیات جذاب میان کودکان به دومین برنامه پردرآمد سیستم عامل اپل تبدیل شده است. زل زدن برای مدت طولانی به صفحه نمایش گوشی برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل به یک اتفاق اجتناب‌ناپذیر شده است. حداقل روبلاکس در این میان اجازه می‌دهد تا پدر و مادرها نگران تماشای فیلم و کارتون‌های بی‌پایان در یوتیوب توسط فرزندانشان نباشند. انتظار می‌رود امسال فقط خریدهای درون برنامه‌ای برای روبلاکس یک‌میلیارد دلار درآمد داشته باشد. البته روبلاکس درآمد کامل خود را اعلام نمی‌کند. این پلتفرم که یک شبکه اجتماعی مخصوص بازی به‌حساب می‌آید، حتی امکان چت خصوصی یا گروهی را نیز دارد. کاربران در این پلتفرم می‌توانند بازی‌های آنلاین چند نفره خود را بسازند و طراحی کنند و آن را با دیگر دوستانشان به اشتراک بگذارند.

انیمال کراسینگ
animal crossing

افزایش اقبال به سمت بازی‌های ویدیویی برای شرکت‌های مختلف ازجمله نینتندو نیز سود قابل توجهی داشته است. در 3ماه دوم سال 2020حدود 1.4میلیارد دلار سود این شرکت بود که 5برابر بیشتر از دوره مشابه در سال 2019 بوده است. بیشتر این سود نیز به‌دلیل افزایش اقبال به سمت بازی شبیه‌سازی‌ اجتماعی با نام Animal Crossing: New Horizons بوده است. پس از عرضه در‌ ماه مارس در سراسر جهان، این بازی محبوبیت بی‌نظیری پیدا کرد. انیمال کراسینگ یکی از مجموعه‌هایی است که سالیان سال به‌عنوان یکی از معروف‌ترین بازی‌های نینتندو شناخته می‌شود به طوری که تولد آن به حدود 20سال پیش برمی‌گردد و حالا بعد از سال‌ها جدیدترین نسخه این مجموعه یعنی New Horizons (افق‌های جدید) به یکی از مهم‌ترین و موفق‌ترین بازی‌های این کنسول تبدیل شده است. یکی از مواردی که باعث محبوبیت این بازی شده استفاده از کارکرد زمان واقعی یا Real Time است. این خاصیت باعث می‌شود که بازی در زمان واقعی جریان داشته باشد و این قضیه تا سالیان سال ادامه خواهد داشت. این بازی روی 24ساعت شبانه‌روز تنظیم شده و زمانبندی آن همانند واقعیت است. آن قدر دقیق که اگر غروب آفتاب را بیرون از پنجره خانه‌تان ببینید، در بازی نیز دقیقا همین اتفاق را مشاهده خواهید کرد. صید ماهی، جمع‌آوری وسایل نایاب، شکار حشرات و ساخت‌وساز در جزیره بعضی سرگرمی‌های مربوط به انیمال کراسینگ است.