بخشنده بی‌پایان

   احسان بهرام‌غفاری   

 حاج حسین که در روزهای پایانی بنابر تمایل خودش از بیمارستان به منزل شخصی که در بازار حلبی‌سازها کنار کتابخانه معروفش قرار داشت، منتقل شده بود صبح روز چهارم مرداد سال1351، چشم از جهان فروبست و خیل فرهنگ‌دوستان و کسانی را ‌که وی را از نزدیک می‌شناختند و از دریای معرفت و بخشندگی او آگاه بودند، غمگین ساخت. جنازه او به سردخانه پزشکی قانونی منتقل شد تا تشییع او از مسجد سپهسالار به فرودگاه مهرآباد صورت گیرد و مرحوم در دارالحفاظ مقبره پدرش یعنی حاج محمدکاظم ملک‌التجار دفن شود. بر پایه زندگی‌نامه او، حاج حسین هرچه داشت بی‌منت وقف عموم می‌کرد. نخستین‌بار در سال ۱۳۲۵ خورشیدی و سپس در ۲۵فروردین‌ماه۱۳۳۰ املاک و مستغلات زیادی را وقف آستان قدس رضوی کرد و درآمدشان را به کتابخانه اختصاص داد. املاک وقفی در سال۱۳۳۰ شامل ۲۰قطعه زمین بزرگ کشاورزی در خراسان و تعداد زیادی دکان در بازار تهران بود. همچنین در ۶ آبان‌ماه۱۳۱۶ خورشیدی، خانه پدری خود در بازار بین‌الحرمین تهران را به همراه تمام اثاثیه و کتاب‌های موجود در آن وقف آستان امام رضا علیه‌السلام کرد که افزون بر هزاران نسخه خطی نفیس یا چاپ سنگی شامل فرش‌ها، لوسترها، مبلمان و تابلوهای نقاشی بود که او به‌عنوان لوازم و تجملات زندگی شخصی از آنها استفاده می‌کرد. همچنین مجموعه‌های تمبر، سکه، آثار لاکی و تابلوهای نقاشی میان‌شان دیده می‌شد. این آثار ابتدا کنار کتابخانه به نمایش درآمدند و سپس هسته اولیه موزه ملک را شکل دادند.