100 اتوبوس و مینی‌بوس نو در تهران

محمود مولایی ـ خبر‌نگار



  ناوگان اتوبوسرانی پیر شده است. بی‌توجهی دولت‌ها به نوسازی اتوبوس‌های شهری، سن اتوبوس‌ها را افزایش داده تا حمل‌ونقل همگانی با چالش بزرگی روبه‌رو شود؛ چنان که معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران معتقد است؛ حذف بیشتر از یک دهه از کمک‌های دولت در بحث اتوبوسرانی و نوسازی ناوگان، سبب بالا رفتن سن اتوبوس‌ها و فرسودگی شدید آن شده است. با این حال، امروز با حضور شهردار تهران، رئیس و اعضای محترم شورای شهر، معاون حمل‌ونقل و ترافیک 100دستگاه اتوبوس و مینی بوس وارد چرخه خدمات‌رسانی می‌شود. سیدمناف هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری، بهره‌برداری 100دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس جدید را به‌عنوان شکستن طلسم یا تابو یاد می‌کند و می‌گوید: «بعد از حدود یک دهه کمک‌های دولت در بحث اتوبوسرانی و نوسازی ناوگان کاهش پیدا کرده و عملا حذف شده است. در گذشته 82.5درصد از اتوبوس‌هایی را که شهرداری تهران و همه شهرداری‌ها می‌گرفتند، از محل کمک‌های دولت بود و 17.5درصد به‌عهده شهرداری‌ها. در آن ایام در قوانین بودجه سالانه مصوباتی بود که این اجازه را می‌داد و شهرداری‌ها هم در کنار سایر خدمات می‌توانستند سالی 200، 300، 500 یا 1000دستگاه اتوبوس به ناوگان خود اضافه کنند. چون اتوبوس‌ها مدام در حال کارکردن هستند و فرسوده می‌شوند.»
 او ادامه می‌دهد: «اتوبوس‌های بالای 10سال وقتی می‌خواهند در شهر تهران یا مرکز هر استانی کار کنند، طبیعتا خودش آلوده‌کننده هستند و آلایندگی را در سطح شهر افزایش می‌دهند. بنابراین، طبیعی است که ما روی آن برنامه‌ریزی کنیم. حالا به هر دلیلی با عدم‌ همکاری دولت سبب شد سن اتوبوس‌های شهرداری‌ها بالا برود؛ از جمله تهران که سن اتوبوس‌هایش به 12.4سال رسیده است. سهم بخش خصوصی 13.5سال است و برای ما حدود 9سال است. به هر حال، متوسط سن اتوبوس‌های تهران بالای 10سال است که برازنده پایتخت نیست. زیرا هم نیاز روانی شهر است و هم نیاز پاکی هوا و در شرایط فعلی نیاز به فاصله اجتماعی است. با همه این اتفاقات تلاش کردیم از دولت و مجلس و با برگزاری جلسات متعدد به نتیجه برسیم که دولت گفت در شرایط کرونا ما 50درصد اتوبوس‌ها را می‌دهیم. اما چنین اتفاقی روی نداد و ما مجبور شدیم یک قرارداد 250دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس را با ایران خودرو منعقد کنیم که 120دستگاه اتوبوس و 130دستگاه مینی بوس است.» امروز 100دستگاه شامل 40دستگاه اتوبوس و 60دستگاه مینی‌بوس به حمل‌ونقل عمومی اضافه می‌شود. مناف هاشمی هم می‌گوید: «در ادامه 150دستگاه دیگر اضافه خواهد شد، ولی اگر همین مقدار هم دولت (50درصد) کمک می‌کرد، ما می‌توانستیم در این مقطع 500دستگاه وارد خطوط حمل‌ونقل عمومی کنیم. به‌نظر من، دولت باید در این کار باشد و خسارت وارد شده به این موضوع را باید همه با هم بدهیم، اما مشخص است که دولت سهم خودش را نداده است.» 



سهم 50درصدی دولت
اورهال کردن اتوبوس‌های شرکت واحد، یکی از دغدغه‌های معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران است. معاون شهردار در این رابطه می‌گوید: «اتوبوس‌ها بعد از یک سنی، نیاز به یک تغییرات اساسی دارند، از فیلتر گرفته تا سایر امکانات داخلی‌اش باید اورهال شود. دولت برای اتوبوس‌های بخش خصوصی 250میلیون تومان تسهیلات قائل شد، اما در بخش خصوصی‌های ما با این رقم اتوبوس بازسازی نمی‌شود و نیاز به 400 تا 500میلیون تومان است. در عین حال، باقی مبلغی که دولت می‌دهد را باید خودشان بپردازند. راننده‌های بخش خصوصی به قدری توانایی مالی ندارند که چنین کاری کنند. ما به دولت اعلام کردیم که همین تسهیلات را به اتوبوس‌های شهرداری هم بدهد.
 اگر تسهیلات دهد، ما می‌توانیم برخی از اتوبوس‌های خود را اورهال کنیم، اما علاقه ما این است که دولت به بخش خصوصی برای اورهال کردن همه تسهیلات بدهد، پول ندهد و وام 4درصد بدهد که تحولی در این بخش صورت بگیرد.» 
او عنوان می‌کند: «امیدوار هستیم تا پایان سال اگر دولت کمک کند، ما می‌توانیم 2 قرارداد دیگر را تنظیم کنیم و دولت هم سهم خودش را بدهد. اگر دولت کمک نکند، ما با توانایی کمتری تلاش خواهیم کرد، 2 مناقصه دیگر برگزار کنیم. چند روز پیش یک مناقصه برای 80دستگاه اتوبوس برگزار کردیم که برنده نداشتیم، زیرا بحث قانونی و ضمانت‌نامه‌های بانکی وجود داشته است. دوباره داریم 80 یا 200دستگاه را وارد مناقصه می‌کنیم. امیدوار هستیم در سال جهش تولید، کارخانه‌هایی که اعلام می‌کنند کارخانه‌ها تعطیل است، بیایند شرکت کنند تا ما بتوانیم امسال 500دستگاه را وارد حمل‌ونقل عمومی کنیم.» 
هاشمی تأکید می‌کند: «زمانی که آمدم گفتم که سالی 1000دستگاه باید نوسازی کنیم و الان هم همین ادعا را دارم، اما به شرطی که دولت دست‌کم 50درصد از سهم خود را بدهد. قیمت اتوبوس‌ها تغییر کرده و از 500، 600 و 800میلیون به 4میلیارد تومان رسیده و در توان شهرداری‌ها نیست که اتوبوس 5میلیارد تومانی خریداری کنند. در این شرایط تلاش می‌کنیم امسال 500دستگاه جدید را وارد ناوگان کنیم.»  
 

 نیاز به واگن

نیاز بعدی در حمل‌ونقل عمومی بحث واگن است. در این زمینه یک قرارداد 630واگن بین‌دولت و وزارت کشور با طرف چینی تنظیم شده اما 3سال است که قراردادی منعقد نمی‌شود. به هر حال، شهرداری برای اینکه واگن‌سازی‌ تهران بسته نشود، درصدد است یک قرارداد 104 یا 105دستگاهی را تنظیم کند.


تهران به 9هزار دستگاه اتوبوس فعال نیاز دارد

      اکنون حدود 5500دستگاه اتوبوس در تهران فعال هستند. یعنی پایتخت کشور با کمبود 50درصدی اتوبوس روبه‌روست.
       3500دستگاه اتوبوس تهران فرسوده هستند.
       کرونا، آمار مسافران روزانه اتوبوسرانی را از یک‌میلیون ‌و 800هزار جابه‌جایی به 700هزار جابه‌جایی روزانه کاهش داده است.
      از سال1389 با وجود مصوبات مربوطه، دولت هیچ کمکی در زمینه تأمین اتوبوس نو و نوسازی ناوگان برای شهر تهران انجام نداده است.
      1200دستگاه اتوبوس تندرو تنها با بضاعت شهرداری تهران خریداری شده است.
       با افزوده شدن 100دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس نو به ناوگان همگانی شهر، تنها 2.85 تا 3درصد از نیاز تهران در بخش اتوبوسرانی برطرف می‌شود.
       150دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس نیز طی ۳‌ماه آینده از سوی خودروسازان به شهرداری تهران تحویل داده می‌شود.
      تا پایان سال 100دستگاه اتوبوس باید خریداری شود که نیازمند پرداخت سهم ٨٢.٥درصدی از سوی دولت در تامین ناوگان عمومی است.