شفافیت، ضرورت همکاری‌های 25ساله

رضا زندی‌-روزنامه نگار و تحلیلگر حوزه انرژی

برنامه همکاری های ٢٥ ساله ایران و چین، در سفر این روزهای وزیر امور خارجه به پکن نهایی می شود. بی‌توجه به حاشیه ها، تبیین دقیق، صادقانه، جامع و شفاف این برنامه برای افکار عمومی انتظار بجایی  است. نمی توان موضوعی با چنان اهمیتی را در حد یک توییت وزیر امور خارجه یا خبری کوتاه در لابه لای خبرها اعلام کرد و گذشت. شفافیت، اعتماد می آفریند و اطلاع رسانی دقیق و به‌موقع، سدی است جلوی حاشیه سازی های مخل منافع ملی. باور کنیم نظارت افکار عمومی بر عملکرد مسئولان همیشه خوب است و چه بسا مبنایی باشد برای مذاکره بهتر با طرف خارجی.
1- پرداختن به ابعاد مختلف برنامه همکاری ٢٥ساله ایران و چین، در صلاحیت این قلم نیست. صرفا به بخش نفت و انرژی اش می پردازم. مهم است که وزارت نفت در بیانیه ای یا شخص وزیر نفت در کنفرانس مطبوعاتی ای، به طور ویژه، موضوعات نفتی این برنامه را تشریح کند. شرایط تحریمی محذوراتی می آفریند، قبول. اما نمی توان به این بهانه، مردم را هیچ در جریان نگذاشت. اگر نتوانید میان اطلاع رسانی مدبرانه و شفاف و محذورات تحریمی، تعادلی برقرار کنید باور کنید دست شایعه سازان را بازتر می کنید. بپذیرید که داشتن مردم، قوی ترتان می کند و نداشتن شان آسیب پذیرتان.
2- مثل روز، روشن است که ایران به بازار مصرف نفت خام و میعانات چین نیاز دارد. در حالی که تقاضای مصرف نفت در کشورهای غربی در سال‌های آینده نزولی است، چین و هند دو قطب بزرگ رشد تقاضا در دهه آینده هستند. ‏هفته گذشته دبیرخانه اوپک از چشم انداز بازار نفت خود تا سال ٢٠٤٥ رونمایی کرد. در این سند آمده است: «جریان نفت خام و میعانات گازی بین خاورمیانه و آسیا - اقیانوسیه همچنان مهم‌ترین حلقه تجارت نفت است و حجم آن از حدود روزانه ۱۵ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به حدود ۲۰ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۴۵ خواهد رسید.» کمترین تردیدی نیست که منافع ایران اقتضا می کند بازار نفتش در چین را تا هر جا می تواند حفظ و اتفاقا توسعه دهد.
3- توسعه میادین نفتی ایران، دانش و تکنولوژی روز، سرمایه و مدیریت لازم دارد. با توجه به وضعیت ذخایر معطل مانده نفت ایران، کاهش تقاضای جهانی نفت و رشد رقبا، برای آینده نفت کشورمان نگرانم. می ترسم از روزی که برای یافتن مشتری نفت ایران، از این در به آن در بزنیم. فکر نکنید اگر همین فردا تحریم ها رفع شد به سادگی می توانیم بازارهای قبلی نفت مان را احیا کنیم. با این اوصاف لازم است هر چه سریع‌تر میادین نفتی مان را توسعه دهیم. شرکت های نفتی چینی می توانند در تامین سرمایه و برخی تکنولوژی‌ها و سیستم ها به ایران کمک کنند به شرط آنکه انحصار نداشته باشند. به شرط آنکه، مانند توسعه فاز ١١ و میدان نفتی آزادگان، در سنوات قبل، دست ایران را در پوست گردو نگذارند!
4- اگر کسانی فکر می کنند با باز نکردن موضوع برای مردم و گذشتن سریع از برنامه همکاری ٢٥ ساله ایران و چین، کار را راحت تر پیش می‌برند، اشتباه می‌کنند. چرا که صرفا مسیر را برای شایعه سازان و مخالفان توسعه روابط ایران و چین هموار می کنند. حتی اگر مواردی پذیرفته شده که می توانست بهتر از آن باشد، اما شرایط فعلی اجازه نمی دهد، خوب است مردم در جریان باشند. بالاخره آینده روابط ٢٥ ساله ایران مطرح است و کلی سوال در افکار عمومی. با پاسخگویی به آنها می توان به شکل گیری روابط استراتژیک اقتصادی ایران و چین کمک کرد. مانند خیلی از کشورهای رقیب نفتی ایران که تلاش می‌کنند روابط شان را با چین و بازارش تقویت کنند. از عراق گرفته تا عربستان داد و ستدها اما مهم اند. باید به اندازه ای که می دهیم، بر مبنای منافع ملی بگیریم. وگرنه نمی توانیم معامله مان را عرضه کنیم.