میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سند همکاری 25ساله ایران و چین

پیش‌نویس نهایی سند همکاری جامع 25ساله ایران و چین آماده شده و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان چندی پیش اعلام کرد که چین نیز پیش‌نویس این همکاری‌ها را درست شبیه به سند تنظیم شده از سوی ایران نهایی کرده است.
به گزارش همشهری، همکاری 25ساله ایران و چین در قالب قرارداد بلندمدت میان 2 کشور پس از آن تنظیم شده است که شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین سال 2013پیشنهاد احیای جاده ابریشم باستانی را با عنوان «یک جاده یک کمربند» به کشورهای واقع در مسیر جاده ابریشم مطرح کرد و این پیشنهاد با استقبال ایران و کشورهای واقع در این مسیر باستانی مواجه شد.
پیش از اعلام رسمی رئیس‌جمهوری چین برای احیای جاده ابریشم باستانی، اما ایران پیشنهاد ثبت جهانی آثار تاریخی واقع در مسیر جاده ابریشم را مطرح کرده بود و در داخل نیز وزارت میراث فرهنگی بر شناسایی آثار واقع در این مسیر و ثبت ملی آنها و حتی تلاش برای احیای برخی از این آثار تمرکز داشت.
سال 2020اما پیشنهاد سال 2013رئیس‌جمهوری چین تبدیل به سند همکاری جامع 25ساله میان ایران و چین شد که بخشی از آن مرتبط با حوزه فعالیت‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در حفاظت و مرمت آثار تاریخی، تحقیقات مشترک باستان‌شناسی و احتمالا کاوش‌های باستانی‌شناسی در ایران و همچنین رونق بخشی به تجارت صنایع‌دستی بین ایران و چین است.
در بخشی از پیش‌نویس نهایی سند همکاری جامع 25ساله ایران و چین که در شروع خود ایران و چین را «2 تمدن کهن آسیایی و 2 شریک نزدیک» خوانده است، برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در همکاری‌های گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع‌دستی میان 2 کشور دیده شده است. ضمیمه نخست این سند همکاری در بخش اهداف اساسی، همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین را در توسعه سرمایه‌گذاری در بخش خدمات و گردشگری مورد تأکید قرار داده است.
بند دوم این سند نیز تأکید دارد: «افزایش میزان اثرگذاری در حوزه اقتصادی، فناوری و گردشگری از ماموریت‌های سند همکاری است و توسعه همکاری‌های گردشگری ازجمله تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه منابع و زیرساخت‌های گردشگری ازجمله اهداف اساسی است.» ضمیمه دوم سند همکاری 25ساله ایران و چین نیز بر مشارکت 2 کشور در ساخت شهرهای گردشگری در سواحل مکران تأکید کرده است. بند «ه» سند همکاری ایران و چین که به همکاری‌ها در حوزه مالی، اقتصادی و تجاری مرتبط است، همکاری مشترک در زمینه گردشگری و میراث‌فرهنگی را مورد تأکید قرار داده است. سند جامع همکاری ایران و چین، در ضمیمه سوم خود بخشی با عنوان «اقدامات اجرایی کوتاه‌مدت» دارد که در بند چهارم آن بر موضوعاتی همچون «همکاری در صنعت گردشگری با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها»، «تسهیل جذب گردشگر از 2 کشور»، «توسعه محصولات و خدمات گردشگری»، «پیشبرد همکاری‌ها در زمینه میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی»، «برگزاری منظم جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی 2 کشور با بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم نهاد» و «تقویت انجمن‌های دوستی چین و ایران» تأکید دارد. در بخش اقدامات اجرایی میان و بلندمدت سند همکاری‌های جامع ایران و چین اما بر «مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی» و همکاری‌ها در زمینه «تحقیقات باستان‌شناسی» مشترک میان 2 کشور اشاره شده است. «مشارکت و سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و توسعه گردشگری در مسیر جاده ابریشم»، «تقویت تبادلات و همکاری‌های تحقیقاتی آموزشی»، «برگزاری رویدادها و فروش در زمینه صنایع‌دستی»، «گردشگری دریایی و حمل‌ونقل دریایی»، «تقویت همکاری در زمینه حفظ آثار فرهنگی»، «برگزاری نمایشگاه آثار فرهنگی»، «مدیریت موزه‌ها»، «تبادلات دانشگاهی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات»، «برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاهی برای حفاظت میراث‌فرهنگی آسیایی» از دیگر برنامه‌هایی است که در سند همکاری 25ساله ایران و چین در بخش میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دیده شده است.
براساس آنچه سایت صدای میراث خبر داده است، یکسال قبل وزارت امور خارجه کشورمان در مکاتبه با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها ازجمله وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از آنها خواسته بود تا رئوس برنامه‌ها و اولویت‌هایشان را برای تنظیم سند قرارداد همکاری 25ساله با چین ارائه کنند. برهمین اساس معاونت‌های مختلف وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی اقدام به ارسال برنامه‌های خود برای نهایی شدن سند همکاری جامع 25ساله ایران و چین کردند.
سند همکاری جامع 25ساله ایران و چین تأکید دارد که روابط دیپلماتیک ایران و چین از سال ۱۹۱۷ میلادی آغاز شده، اما براساس آنچه صدای میراث منتشر کرده است، تاریخچه روابط 2 کشور به پیش از آغاز عصر جدید و به زمانی باز می‌گردد که جاده ابریشم، شرق و غرب را به یکدیگر متصل می‌کرد و بازرگانان و کاروان‌هایی از چین به ایران می‌رسیدند و به آسیای صغیر و اروپا می‌رفتند. براساس همین گزارش، قدیمی‌ترین آثار به جای مانده از تاریخ روابط تعاملات تجاری ایران و چین در جاده ابریشم به زمانی باز می‌گردد که شاه‌عباس صفوی سفارش ساخت چینی‌های آبی را به هنرمندان صنایع‌دستی چین داد تا آنها را در چینی‌خانه آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، جد بزرگ خود به نمایش بگذارد و حالا بزرگ‌ترین مجموعه چینی آبی ساخت چین در دست ایرانیان‌است.