صدای ملت بود

محمدرضا شجریان را احتمالا باید در زمره هنرمندانی دانست که اعتقاد دارند تعهد سیاسی لازمه قطعی هنر است، هوشمندی او در گزینش اشعارش چنان بود که به گفته خودش ردی از تاریخ را می‌توان در این اشعار یافت؛ ویژگی منحصربه‌فردی که از نگاه سیاستمدار نکته‌سنجی مثل سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پنهان نمی‌ماند. او در پیام تسلیتش به همین خصلت از آثار شجریان اشاره کرد و نوشت: «نوای استاد، تاریخ حسّ و حال ایرانیان در نیم‌قرن گذشته است. آثار او بازتاب حسرت‌ها و امیدها، نگرانی‌ها و دلبستگی‌ها و در یک کلام حال و هوای مردم خوب کشورمان بود.»
این ذکاوت را در انتخاب اشعاری همچون «از خون جوانان وطن لاله دمیده» و یا «ایران ‌ای سرای امید» در فضای انقلابی سال‌های 57 و 58، بعدها «زمستان است» و بعدتر هم آن آهنگ معروفی که پس از سال88 خواند، می‌توان به روشنی یافت، و دوباره سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این خصلت اشاره کرد و نوشت: «وجوه متنوع استاد فقید، در کنار هوشمندی کم‌نظیر او در انتخاب مناسب از گنجینه گرانبهای شعر و ادب فارسی، آواز و موسیقی او را جاودان و نامیرا ساخت.» از کج‌رفتاری‌، لجاجت، بدسلیقگی -یا هرچه که بتوان نام آن را گذاشت- برخی مدیران بود که مذهبی‌ترین اثر شجریان که دعای ربناست و 30سال قطعه لاینفک سفره‌های افطاری بود، در یک‌دهه اخیر به یک مناقشه سیاسی گره خورد. آنجا که استاد شجریان در نامه‌ای به صداوسیمای تحت ریاست عزت‌الله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صداوسیما خودداری کند و البته دعای ربّنا را از آنجا که با سفره افطار ایرانیان عجین شده بود از این شکایت مستنثی کرد؛ با این حال صداوسیما از پخش ربنای شجریان امتناع کرد و در همان تابستان سال89 که رمضان از راه رسید، خبرنگاران صداوسیما در راهروهای مجلس در گفت‌وگو با نمایندگان اصولگرا حمایت آنان را از تصمیم سازمان جمع می‌کردند! شاید حسن روحانی رئیس‌جمهور، با نام‌آوردن از ربنای شجریان، با زیرکی خواسته است کنایه‌ای به همین بی‌مهری‌ها بزند که نوشته است: «این چهره برجسته هنری و آفریننده ماندگارترین نواهای دلنشین ایرانی و خواننده ربنای رمضان، با ذوق هنرمندانه و تلاش فراوان، میراث ارزشمند و پرجاذبه‌ای از خود به یادگار گذاشت.» با این حال علی مطهری فرزند شهید مطهری و نماینده ادوار مجلس، در پیام خود خیلی صریح به این بی‌مهری‌ها اشاره کرده و نوشته است: «رفتار صداوسیما با مرحوم شجریان مبنی بر حذف آوازهای ایشان پس از انتقاد وی از نوع رفتار با معترضان در سال۸۸ ناپسند بوده است. با یک هنرمند برجسته که روح لطیفی دارد و خدمات زیادی برای جمهوری اسلامی داشته نباید اینگونه رفتار می‌شد.» مطهری نوشته است: « اساسا این سیاست که منتقد باید حذف شود و همه باید یک نظر داشته باشند در جمهوری اسلامی باید کنار گذاشته شود». اما واقعیت ماجرا اینکه، جریان راست به این رویکرد و دیدگاه فرزند شهیدمطهری کمتر اعتقادی دارند و این را شاید بتوان از سکوت سیاستمداران این جریان حداقل تا 24ساعت پس از درگذشت استاد شجریان و تا لحظه تنظیم این گزارش دریافت که هیچ پیامی از طرف سیاسیون این جریان برای شجریان صادر نشد.