60درصد اراضی ملی سند ندارند

 سیدمحمد فخار- خبرنگار

تاکنون تنها برای 40درصد از اراضی ملی و طبیعی کشور سند تک‌برگ صادر شده است و هنوز 60درصد اراضی ملی ایران به‌دلیل نداشتن سند تک‌برگ به نام منابع طبیعی دستخوش دست‌اندازی سودجویان هستند.

پیشرفت کاداستر در اراضی ملی
قرار است امسال و براساس اعلام رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، طرح کاداستر برای ۳۲ میلیون هکتار از اراضی ملی کشور اجرایی ‌شود تا صدور سند برای همه جنگل‌ها و اراضی طبیعی کشور انجام شده باشد. همچنین قرار است از سال 1400صدور سند برای اراضی ساحلی نیز در دستور قرار گیرد.
براساس آمار سازمان جنگل‌ها، در ایران 114میلیون هکتار اراضی ملی وجود دارد که تاکنون 45میلیون هکتار از این اراضی در سازمان اسناد کشور به ثبت رسیده و به مالکیت رسمی دولت درآمده‌است، اما هنوز 69میلیون هکتار از اراضی ارزشمند ملی در معرض دست‌اندازی قرار دارد و ممکن است در هر قالبی، دستخوش تغییر کاربری از سوی دست‌اندازان به منابع طبیعی شود.
 
کاداستر 99
طرح کاداستر برای ۳۲ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار از اراضی ملی در سال 99اجرایی می‌شود. این‌ میزان با کمک سایر نهادهای دخیل حتی تا ۴۰‌ میلیون هکتار نیز افزایش خواهد یافت. مسعود منصور، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در سفر به ایلام در این‌باره اعلام کرد که وظیفه اصلی سازمان جنگل‌ها، حفاظت از عرصه‌های ملی است که در کنار حفاظت فیزیکی، برخوردهای قانونی با متعرضان به عرصه‌های ملی و بازگشت اقتدار حفاظتی به عرصه‌های منابع طبیعی را به‌طور جدی در دستور کار قرار داده است. به گفته او، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به حفاظت از عرصه‌های ملی نگاه و توجه ویژه‌ دارد تا فعالیت‌های منابع طبیعی به‌صورت ضابطه‌مند انجام شود.
سرعت گرفتن مالکیت دولتی
طی 6‌ماه اخیر ادارات کل منابع طبیعی استان‌های اصفهان، یزد و آذربایجان غربی براساس فعالیت‌ها در زمینه اخذ اسناد مالکیت و تحقق عملکرد کاداستر اراضی ملی، فعال‌ترین استان‌ها در کشور بودند. عملکرد صدور سند برای اراضی ملی و طبیعی که طی یک‌سال اخیر سرعت گرفته است به تثبیت مالکیت در٤٠درصد از اراضی ملی ایران انجامید، اما تثبیت مالکیت دولتی بر 60درصد اراضی دیگر انجام نشده است.
سرعت یافتن روند کاداستر اراضی ملی و بازگرداندن عرصه‌های طبیعی و انفال به دولت ایران در شرایطی صورت گرفته است که طی ماه‌های اخیر موضوعاتی همچون وقف بخشی از دماوند و وقف 5600هکتار جنگل هیرکانی در آقمشهد ساری نیز مطرح شد. در مورد کوه دماوند تنها برای 2پلاک ثبتی سند صادر شد و 2پلاک دیگر هنوز سند رسمی مالکیت دولتی دریافت نکرده‌اند و مذاکرات سازمان جنگل‌ها برای بازگرداندن این دو پلاک با سازمان اوقاف همچنان در سکوت خبری دنبال می‌شود. جنگل آقمشهد ساری نیز و به‌رغم ورود به‌موقع رئیس قوه قضاییه به پرونده وقف این جنگل 5600هکتاری ملی اعلام نشده و سایه وقف هنوز بر سر این منابع طبیعی باقی مانده است.

بررسی پلاک‌های وقفی مهم
تاکنون اسناد تک‌برگ کاداستری برای 7هزار هکتار از عرصه‌های ملی استان تهران صادر شده و براساس اعلام رسمی سازمان جنگل‌ها، در جلسه کارگروه رفع موانع تثبیت مالکیت در اراضی ملی و دولتی استان تهران که اخیرا برگزار شد، ۳۵ پلاک ثبتی واقع در شهرستان‌های ملارد، دماوند و شمیرانات شامل حدود ۶۰ هزار هکتار از اراضی ملی و دولتی بررسی و پیگیری شدند و موانع موجود بر سر راه صدور سند تک‌برگ آنها به نام دولت برطرف شد. سند 2پلاک باقیمانده از موضوع وقف دماوند نیز بررسی شده تا موانع بازگرداندن این دو پلاک به دولت جمهوری اسلامی ایران هرچه سریع‌تر برطرف شود.
علینقی حیدریان، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در این‌باره می‌گوید: طرح کاداستر و صدور اسناد تک‌برگ اقدامی زیربنایی و راهی به سوی تثبیت مالکیت دولت در عرصه‌های ملی و دولتی است. به گفته وی و براساس آنچه پایگاه اطلاع‌رسانی منابع طبیعی استان تهران اعلام کرد، با برگزاری مستمر جلسات کارگروه مشترک و تعامل خوبی که بین منابع طبیعی و ثبت اسناد استان تهران وجود دارد، اجرای طرح کاداستر از پیشرفت قابل‌قبولی برخوردار است. اجرای طرح کاداستر یکی از ضروریات مهم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است و این طرح جزو ابزار فنی، حقوقی و اطلاعاتی زیربنایی کشور به شمار می‌آید و با توجه به اهداف توسعه پایدار و لزوم تأمین امنیت اجتماعی اقدامی مهم و مؤثر در تأمین امنیت فردی و اجتماعی جامعه محسوب می‌شود. با صدور اسناد مالکیت کاداستری در قالب طرح کاداستر که از ضریب امنیتی بالا برخوردار است، علاوه بر پاسخگویی سریع به مراجعان و برطرف شدن بسیاری از مشکلات ثبتی از وقوع پدیده زمین‌خواری، جعل اسناد و سوءاستفاده‌های احتمالی از این اراضی جلوگیری می‌شود. اراضی ملی و منابع طبیعی بیشتر از سایر منابع مورد طمع افراد سودجو قرار می‌گیرد. تشکیل انبوه پرونده‌ها علیه متجاوزان در این عرصه‌ها شاهدی بر این مدعاست. این افراد برای تصرف اراضی ملی و منابع طبیعی به جعل اسناد روی می‌آورند و مستند کردن مالکیت دولت بر این اراضی اهمیت بالایی دارد. با مستند کردن این اراضی و کاداستر شدن آن تصرفات عدوانی و تغییرکاربری‌های غیرمجاز نیز از بین می‌رود. طی سال‌های اخیر دولت برای سرمایه‌گذاری، اراضی را به افراد سرمایه‌گذار واگذار می‌کند که بیشتر این اراضی جزو اراضی ملی و منابع طبیعی است که مستندکردن این اراضی موجب حفاظت از آن می‌شود.

مکث
چرا طرح کاداستر باید سرعت بگیرد؟
خطرات پیش‌روی اراضی ملی هر روز ابعاد وسیع‌تری می‌یابد. قاچاق خاک، چوب‌بری‌های گسترده و آتش‌سوزی‌های عمدی طی دهه‌های اخیر در اراضی ملی به نحو چشمگیری افزایش یافته است، اما این همه ماجرا نیست. طی سال‌های اخیر به‌ویژه در استان‌های شمالی که سطح وسیعی از جنگل‌های هیرکانی را در خود جای داده‌اند، ویلاسازی و تعرض به جنگل در قالب ساخت‌وساز افزایش نگران‌کننده‌ای داشته و این روند به سرعت در حال افزایش است. در عمق جنگل‌های مازندران و گیلان، روزی نیست که صدای اره‌های برقی شنیده نشود و نهادهای ناظر بر این تهدید کاملا منفعلانه عمل می‌کنند؛ یعنی تنها و تنها در برخی موارد کاملا مشهود، پس از قطع درختان و ویلاسازی‌ها در عمق جنگل‌، محدوده ساخته شده پلمب و جرایمی برای درختان قطع شده صادر می‌شود و پس از مدت کوتاهی، ادامه ویلاسازی از سر گرفته می‌شود. دور شدن از کاداستر اراضی ملی همچنین موجب رشد کوه‌خواری‌های گسترده در اراضی ملی شده است. آخرین نمونه بارز در این زمینه در محدوده قله سبلان در استان اردبیل در حال وقوع است. استانداری کار اجرایی جاده‌ای 4بانده با عنوان کمربند طلایی اردبیل را تا قله سومین کوه مرتفع ایران پیش برده و به‌علت عدم‌اجرای کاداستر، به‌زودی باید منتظر تخریب گسترده و ویلاسازی‌ها در محدوده این کوه باشیم.