قله‌های نان‌آور

آوین آزادی- روزنامه‌نگار

سبلان، دماوند، دنا، سهند و... . ایران نزدیک به 50قله مرتفع دارد؛ قله‌هایی که تا پیش از شیوع ویروس کرونا مقصد نهایی گردشگران بسیاری بودند و برای اقتصاد ایران درآمد‌زایی می‌کردند. البته این پولسازی کوه‌ها مربوط به ایران نیست و براساس آمار یونایتد نیشن، درحالی‌که کوهستان‌ها میزبان تنها 13درصد از جمعیت جهان هستند، تامین حدود 20درصد از درآمد گردشگری کشورها بر دوش آنهاست. در این گزارش آمده است: شمار اسکی‌بازان جهان 400میلیون نفر برآورد می‌شود. این در حالی است که اسکی تنها یک گونه گردشگری کوهستانی است. براساس آمارهای بین‌المللی، هر سال 50میلیون گردشگر در سراسر جهان، با هدف دیدار کوهستان‌ها، فتح قله‌های آنها و گردش در دامنه‌شان به این مناطق سفر می‌کنند. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، فرانسه، آمریکا، اسپانیا، چین، ایتالیا، ترکیه، آلمان، انگلیس، مکزیک و روسیه، 10کشور اول جهان از نظر گردشگرپذیری هستند. همچنین ارزش اقتصادی ناشی از گردشگری کوهستانی، بین 70 تا 90میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود که 15 تا 20درصد از کل درآمدهای صنعت گردشگری را به‌خود اختصاص می‌دهد و همه این آمار در حالی اعلام می‌شود که گردشگری کوهستانی جایی در ایران ندارد و حتی آماری از تعداد اسکی‌بازها یا گردشگران این حوزه موجود نیست.

کوهنوردان گردش مالی قابل توجهی می‌سازند
تا پیش از شیوع ویروس کرونا تقریبا همه تورگردانان به‌طور میانگین ماهی یک‌بار را به فتح قله‌های بزرگ ایران اختصاص می‌دادند. هزینه 2شب اقامت با تور عموما (‌بسته به مقصد که کدام کوه ایران باشد) به‌طور میانگین 150 تا 500هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شد. برای مثال اگر ماهانه فقط 50تور گردشگردی، هرکدام به همراه 30نفر به دماوند می‌رفتند و در آنجا کمپ می‌کردند و هزینه میانگین این تورها 300هزار تومان می‌بود، ماهانه 450میلیون تومان و سالانه 5میلیارد و 400میلیون تومان فقط به‌واسطه کوه دماوند گردش مالی در کشور ایجاد می‌شد. حالا حساب کنید هر کدام از 50قله مرتفع ایران، ماهانه و سالانه چه گردش مالی گسترده‌ای فقط از طریق کوهنوردان می‌توانند برای اقتصاد ایران ایجاد کنند. البته نباید فراموش کنیم در کنار هزینه‌هایی که کوهنوردان با تور می‌کنند، حضور آنها در مناطق مختلف کشور می‌تواند به توسعه شغل بومی‌های آن منطقه نیز کمک کند. فروردین‌ماه سال بیش از ۹۹هزار نفر مسافر از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهرستان دماوند بازدید کرده‌اند که فعالان گردشگری بر این باورند علت حضور همه این گردشگران آب و هوایی است که به‌واسط کوه دماوند در آن منطقه به‌وجود آمده است.
گردشگری کوهستانی در کشورهای در حال توسعه و صنعتی به یک فعالیت عمده گردشگری تبدیل شده است. این رشته از گردشگری طبیعی همچنین یک منبع بالقوه اشتغال برای ساکنان کوهستان به‌شمار می‌آید و می‌تواند به‌عنوان عامل تثبیت جمعیت ساکن در کوهستان تبدیل شود. واقعیت این است که گردشگری کوهستان یکی از زیرشاخه‌های صنعت گردشگری محسوب می‌شود که در جهان رونق زیادی دارد و اغلب کشورهای کوهستانی از ظرفیت طبیعی خود نهایت استفاده را می‌کنند ولی در کشور ما تاکنون به‌خوبی از این پتانسیل بهره گرفته نشده است.

گنج‌هایی در دل کوهستان
کوه‌ها فقط به گردشگری ارزنده نیستند. خیلی وقت‌ها در دل این صبوران بی‌صدا ذخایر ارزنده‌ای نهفته است. ارزش ذخایر معدنی ایران براساس برآوردهای اولیه ۸۰۰ میلیارد دلار است که با اکتشاف‌های جدید این رقم تا هزار و ۴۰۰میلیارد دلار برآورد می‌شود. این موضوعی است که دی‌ماه سال گذشته اسماعیل خلیل‌زاده، نایب‌رئیس اتاق تعاون ایران، به آن اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون ایران با داشتن ۳۰میلیارد تن ذخایر کشف‌شده و ۳۰میلیارد تن ذخایر بالقوه، در میان ۱۵قدرت معدنی جهان قرار دارد. رضا رحمانی، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت هم در بهمن‌ماه سال گذشته گفت که ارزش کل معادن و صنایع معدنی کشور ۲۲میلیارد دلار است. وال‌استریت ژورنال در گزارشی، نفت، گاز، زغال‌سنگ، جنگل و چوب، طلا و نقره، مس، اورانیوم، آهن خام و فسفات را که همگی از منابع مهم جهانی هستند، به‌عنوان شاخص ثروت درنظر گرفته و نوشته است:‌ با این رویکرد کشورهای روسیه، آمریکا، عربستان و کانادا، در رتبه‌های اول تا چهارم جهان و ایران با 27.3تریلیون دلار از منابع زیرزمینی طبیعی، در رتبه پنجم دنیا قرار می‌گیرد.

9میلیارد دلار سود معدن‌داری
گردش مالی بخش معدن در جهان حاکی از آن است که از 8هزار میلیارد دلار گردش مالی بخش صنعت دنیا در سال، 2.2هزار میلیارد دلار آن (حدود 30درصد) مربوط به بخش معدن است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که از هزار و 800میلیون تن فولاد در جهان سهم ایران 24.5میلیون تن است. از 7هزار و 300میلیون تن تولید زغال سنگ در جهان، سهم ایران حدود 2میلیون تن، از 4هزار و 200میلیون تن تولید سیمان در جهان سهم ایران برابر با 53میلیون تن، از 2200میلیون تن تولید سنگ آهن در جهان، سهم ایران برابر با 76میلیون تن و از 20.5میلیون تن تولید مس در جهان، سهم ایران حدود 0.25میلیون تن برآورد می‌شود.
در موضوع تجارت خارجی هم ایران در بخش معدن و صنایع معدنی با صادرات 9.2میلیارد دلار در سال 97، سهم 21درصد از ارزش کل صادرات کشور را به‌خود اختصاص داده است. فولاد و محصولات فولادی با 8.9میلیون تن به ارزش 4.1میلیارد دلار در رتبه اول صادرات زنجیره معدن قرار گرفته است. انگار همه این اعداد می‌خواهند به ما بگویند که کوه‌ها، «باهمان تنهای» ارزشمند ایران هستند. آنها را جدی بگیریم.