
اسب تروای آهنی
افتتاح ایستگاه راهآهن پایتخت

در آن روز پاییزی۱۳۱۷ که ایستگاه راهآهن پایتخت افتتاح شد، کمتر کسی فکر میکرد جنگ بزرگی که در جهان درگرفته به ایران برسد و این ایستگاه نه فقط به محلی برای جابهجایی نیروهای نظامی متفق تبدیل شود بلکه کار ساخت و سازهای اطرافش برای 5سال تعطیل شود و این ساختمانها در سال۱۳۲۵ به پایان برسد؛ ساختمانهایی که یک مهندس ایرانی آنها را ساخت و طراحی کرد؛ کریم طاهرزاده بهزاد.»
تکمیل کامل ایستگاه راهآهن تهران و ساختمانهای اطراف آن از سال۲۰ تا پایان جنگ تعطیل ماند و در سال۱۳۲۵ به پایان رسید. اما سرنوشت 2ساختمان اداری و هنرستان و البته هتل راهآهن در جنگ تغییر کرد.
قبل از ورود به بحث داستان این ساختمانها باید به یکی از افسانههای مهم درباره ایستگاه راهآهن تهران و ساختمانهای اطرافش اشاره کنیم. بسیاری هنوز باور دارند که ساختمانهای اطراف ایستگاه راهآهن تهران و حتی خود ایستگاه راهآهن را آلمانیها طراحی کردهاند، اما واقعیت این است که طراحی ایستگاه را مهندسی اوکراینی به اسم ولادیسلاو ولادیسلاوویچ گارادیتسکیی انجام داد. اما گارادیتسکیی 2سال بعد از طراحی راهآهن در تهران درگذشت و در گورستان دولاب به خاک سپرده شد و کار نیمهکاره او به دستیار ایرانیاش، کریم طاهرزاده بهزاد سپرده شد. کریم طاهرزاده بهزاد متولد تبریز بود و در جنبش مشروطه در نوزدهسالگی به مشروطهخواهان پیوست. او عهدهدار مدافعان سنگر چرنداب بود و بعد به ستارخان پیوست. او بعد از فتح تهران و اشغال تبریز به استانبول رفت و در رشته معماری تحصیل کرد. برای تکمیل تحصیلاتش به برلین رفت و در سال۱۳۰۵ به ایران بازگشت و فعالیتهای زیادی انجام داد که مهمترین کار او تکمیل ایستگاه راهآهن تهران و طراحی 2ساختمان اداری ایستگاه راهآهن بود.
در طرح اولیه ایستگاه راهآهن قرار بود 2ساختمان اداری در 2طرف ساخته شود؛ اما تنها یکی از این دو ساختمان به پایان رسید. طاهرزاده پیش از آنکه برای ساخت این ساختمانها انتخاب شود، ایستگاه سمنان را طراحی کرده بود. طاهرزاده بهزاد این ساختمان را مانند کارهای دیگرش به سبک نئوکلاسیک طراحی کرد. اما طرح طاهرزاده بهخاطر جنگ و قحطی، چند سالی تعطیل شد و بخشی از مصالح این ساختمان هم برای ساختن آشیانه لکوموتیوها برده شد. درنهایت این ساختمان در سال۱۳۲۵، یعنی یک سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم و همزمان با خروج متفقین از ایران به پایان رسید.
قرار بود در محدوده میدان راهآهن هتلی پنجستاره برای راهآهن ساخته شود. طرح این ساختمان را معمار ایرانی دیگری، یعنی وارطان هوانسیان انجام داد که جنگ ساخت آن را کنسل کرد. قرار بود این هتل در جایی که امروز پارک امیریه قرار دارد ساخته شود، اما سایه جنگی که به ناچار ایران را درگیر کرد هتل راهآهن را به فراموشی سپرد.