بیانیه «مشاغل سیار را با رویکردی شفاف، مشارکتی و عدالت‌محور به رسمیت بشناسید» برای ارائه به اعضای شورای شهر تهران آماده شده است. اسامی امضاکنندگان این بیانیه که در اختیار همشهری قرار گرفته، شامل سازمان‌های مردم‌نهاد، برخی مؤسسه‌ها، انجمن‌ها، رسانه‌ها، فعالان اجتماعی، پژوهشگران، مهندسین مشاور، معماران، شهرسازان، دستفروشان، مدرسان دانشگاه و... است که نزدیک به 500نفر هستند.
آنها سیاست‌های درنظر گرفته‌شده برای مشاغل سیار علی‌الخصوص دستفروشی را مناسب ندانسته و معتقد هستند که ناکارآمد است. در این بیانیه آمده است: «سیاست‌های مذکور علاوه بر پیامدهای ناگواری که برای صاحبان مشاغل سیار و خریداران آنان دارد، هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی هنگفتی نیز بر شهر و مدیریت شهری تحمیل کرده است. امروزه برخلاف وعده مدیران شهری مبنی بر شناسنامه‌دار کردن دستفروشی، شاهد پیشروی سیاست‌های حذف دستفروشان از فضاهای شهری هستیم. به‌عنوان مثال دستفروشان محور ولیعصر برای دومین سال پیاپی و در شرایط سخت اقتصادی، بحران کرونا و کاهش شدید درآمدها با گسترده‌ترین و طولانی مدت‌ترین طرح‌های جمع‌آوری و منع بساط‌گستری مواجهند؛ فرایندی که صاحبان این مشاغل را در معرض خلع ید و ممانعت مداوم از کسب و کار قرار داده است.
این در حالی است که به موازات تشدید سیاست‌های حذف بساط‌گستری از معابر، شهرداری تهران با اتخاذ رویکردی دوگانه به‌دنبال پیشبرد لایحه بهره‌برداری از پیاده‌راه‌ها توسط کسبه و اصناف حوزه خوراکی و کسب درآمد از معابر شهری است. مسئله‌ای که می‌تواند باعث افزایش شکاف‌های اجتماعی شود و از سویی این پیام نابرابر را منتقل کند که استفاده دستفروشان از پیاده‌رو سد معبر است اما بهره‌برداری صاحبان سرمایه از معابر شهری سد معبر تلقی نمی‌شود.»
در بخش دیگر اشاره شده است که «ما بر این باوریم که سیاست‌های ساماندهی و رسمیت‌بخشی به مشاغل سیار بایستی بر چند امر مهم و مغفول‌مانده توجه نماید و فرایند رسمیت‌بخشی نباید به حذف بخش مهمی از متقاضیان آن منتهی شود.» پس از آن در 8بند به توضیح چند امر مهم پرداخته شده است. در بند1 آمده است: «ماهیت مشاغل سیار به‌گونه‌ای است که همواره امکانی برای ادغام و اشتغال گروه‌های به حاشیه رانده شده (نظیر مهاجران، معلولان، افراد فاقد کارت پایان خدمت، افراد دارای سوء‌پیشینه کیفری، فاقدان شناسنامه، اقلیت‌های مذهبی، صاحبان سبک‌های زندگی متفاوت، افراد کمتر برخوردار و....) فراهم کرده است. از این‌رو سیاست‌های رسمیت‌بخشی و مکانیسم‌های حقوقی آن نباید به‌گونه‌ای طراحی شود که خود سبب‌ساز حذف این گروه‌ها شود. این امر به تشدید فقر و منازعات شهری منجر خواهد شد.»
در بندهای دیگر نیز به طرح‌های ساماندهی که تاکنون اجرا شده است، اشاره شده و اینکه رسمیت‌بخشی به مشاغل سیار بایستی طی فرایندی مشارکتی و با تسهیل تشکل‌یابی دستفروشان و شاغلان سیار صورت گیرد. همچنین به شفافیت، مشارکت و عدالت‌محور بودن آن تأکید شده است. در بند4 آمده است: «مشاغل سیار، مشاغلی مبتنی بر زیست طبیعی شهر و اقتصاد مکان مبنا هستند و از این‌رو صاحبان این مشاغل و مشتریان و بهره‌وران آنها نباید به واسطه سیاست‌های ساماندهی از این مزایا محروم شوند و به حیات شهری آسیب وارد شود. در نتیجه باید به‌جز فضاهای بازارچه‌ای که تاکنون مدنظر مدیران شهری بوده است و امکان برپایی آن به گواه پژوهش‌های شهری در تمام مناطق شهر تهران فراهم نیست، سایر فضاهای شهری مانند معابر، خیابان‌ها، میادین و پارک‌ها نیز برای تخصیص به مشاغل سیار با مدنظر قرار دادن تفسیر مرکز پژوهش‌های مجلس از سد معبر در سال93 امکان‌پذیر باشد تا نیاز شمار قابل توجه متقاضیان مشاغل سیار را پوشش دهند.» در ادامه به کمینه حضور در فضاها اشاره شده و اینکه نباید به شکلی باشد که صاحبان مشاغل سیار را در وضعیت اضطرار و جابه‌جایی مداوم قرار دهد؛ این امر با ذات فعالیت اقتصادی نیز در تضاد است. در بند6 آمده است: «نرخ بهای واگذاری فضاهای شهری به مشاغل سیار باید به شیوه حداقلی تعیین شود و مبتنی بر رویکرد حمایتی و نه نگاه کاسب‌کارانه باشد. از این‌رو هزینه‌های صاحبان مشاغل سیار، دستفروشان و خریداران آنان را نباید به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد و در مقابل فایده‌ای متناسب برای بهره‌برداران به ارمغان نداشته باشد و موجب گردد که نیازهای مصرفی اقشار کم‌درآمد با چالش مواجه شود.» در بند7 به نرخ بهای تخصیص فضاهای شهری اشاره شده و اینکه درصورت بالا بودن متقاضیان نباید با منطق مزایده تعیین شود بلکه بایستی با اولویت استحقاق‌سنجی شفاف و عادلانه تخصیص یابد. بخش خصوصی نیز که ماهیتاً به‌دنبال کسب سود است و شهرداری از آن به‌عنوان مکانیسمی برای کاهش هزینه‌ها، کسب درآمد و مسئولیت‌گریزی استفاده می‌کند نباید در این فرایند ورود کند. زمان کاری منعطف و اینکه نباید محدودیت زمانی برای فعالیت‌های دستفروشان در بند8 گنجانده شده است.
در بخش دیگری از بیانیه خطاب به اعضای شورای اسلامی شهر تهران آمده است: «از سال93 تاکنون فعالان مختلف ازجمله سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان، انجمن دیده‌بان مدنی یک شهر، گروه دست‌آورد، انجمن جامعه‌شناسی ایران، مؤسسه مطالعاتی حامیان فردا، دستفروشان فعال و رسانه‌ها، تلاش‌هایی را برای رسمیت‌بخشی عادلانه و مشارکتی مشاغل سیار انجام داده‌اند که نتیجه این کوشش‌ها به همراه تأثیر آزمون و خطاهای اقداماتِ شکست‌خورده مدیریت شهری که منجر به بروز فجایعی تلخ چون قتل، ضرب و شتم، خودسوزی و خودکشی دستفروشان و صاحبان مشاغل سیار شده بود. اکنون اما نگرانی‌ها و ملاحظات مطروحه و اتفاقات رخ داده پس از تصویب مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی‌کانون»، صاحبان مشاغل سیار و فعالان شهری، اجتماعی و مدنی را بر آن داشت تا دغدغه‌های خود را در این زمینه خطاب به اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران مطرح کنند.»
در نهایت خواسته‌های امضاکنندگان این بیانیه از اعضای شورای اسلامی شهر تهران و شهرداری تهران در زمینه مشاغل سیار در 9بند آمده که متناسب با موضوعاتی است که در 8بند قبلی گفته شده است.
بیانیه به رسمیت شناختن مشاغل سیار روی میز اعضای شورای شهر
در همینه زمینه :
