نه به «قلدری» در شورای امنیت

دولت آمریکا در دومین سناریو برای بازگرداندن تحریم تسلیحاتی ایران هم شکست خورد و حالا باید سناریوهای جدید را به جریان بیندازد. شکست 2شب پیش آمریکا که دومین شکست پیاپی در 10روز به شمار می‌رود، باعث شده مقامات آمریکایی به متحدان اروپایی خود تندی کنند.
براساس قطعنامه2231 حدود 40روز دیگر باید تحریم‌های تسلیحاتی ایران برچیده شود اما دولت آمریکا از یک سال قبل فشار همه‌جانبه‌ای را برای ممانعت از این اتفاق آغاز کرد که تلاش آنها برای صدور قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی با تنها 2رأی موافق از 15رأی به شکست انجامید و دومین طرح آمریکایی‌ها برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه از طریق رئیس شورای امنیت هم با همان نتیجه به سرنوشتی مشابه دچار شد. ‌دیان دجانی‌، رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد ضمن اشاره به عدم‌اجماع نظر در این شورا درخصوص طرح آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، گفت که این شورا در جایگاهی نیست که اقدام بیشتری درباره درخواست آمریکا انجام دهد. دیروز وزیر امور خارجه کشورمان در صفحه توییتر خود در این زمینه نوشت: «قلدری قانون‌گریزانه پمپئو یک‌بار دیگر آمریکا را منزوی کرد. با آنکه ایالات متحده مانع رایزنی در شورای امنیت درباره ابلاغیه غیرقانونی‌اش در روز جمعه شد، اعضای حاضر در نشست امروز این شورا درخصوص مسائل خاورمیانه تلاش آمریکا را باطل و بلااثر دانستند. وقت آن است دونالد ترامپ از گوش‌دادن به حرف‌های نوچه‌های زورگو دست‌بردارد.»
علیرضا میریوسفی، معاون مطبوعاتی هیأت کشورمان در سازمان ملل هم بیانیه نمایندگی دائمی کشورمان در نیویورک را درباره اقدام آمریکا به اعمال تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در صفحه توییترش منتشر کرد که در این بیانیه آمده است: اکثریت تأثیرگذاری از اعضای شورای امنیت بار دیگر مقبولیت نامه اخیر آمریکا را که مدعی آغاز روندی برای اعمال تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران بود، رد کردند.
به‌گزارش همشهری، اعضای شورای امنیت سازمان ملل به وضوح بیان کرده‌اند که آمریکا پس از خروجش از برجام (توافق هسته‌ای ایران) دیگر یکی از «مشارکت‌کنندگان در برجام» نیست و از این‌رو هیچ حقی برای آغاز کردن روندی در راستای اعمال دوباره تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران ندارد، به این خاطر که این حق تنها برای «کشورهای مشارکت‌کننده در برجام» محفوظ است.
در نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد که با موضوع خاورمیانه و مسئله فلسطین برگزار شد، روسیه و چین از رئیس شورای امنیت خواستند درباره نشست‌های دوجانبه‌ای که با اعضای شورای امنیت داشته است، درباره نامه آمریکا برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه اطلاع‌رسانی کند.
واسیلی نبنزیا، نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل درجلسه شورای امنیت با اشاره به تلاش اخیر آمریکا برای به‌کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها (اسنپ‌بک) علیه ایران، گفت: تقریبا تمام اعضای شورای امنیت بلافاصله با نوشتن نامه‌هایی به رئیس شورای امنیت واکنش نشان دادند. تا جایی که می‌توان قضاوت کرد، اکثریت تأثیرگذاری در این نامه‌ها به وضوح اعلام کردند که نامه آمریکا نمی‌تواند ابلاغیه‌ای منطبق با پاراگراف11 قطعنامه2231 شورای امنیت درنظر گرفته شود و روند آغاز مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها را نیز به جریان نمی‌اندازد، چراکه آمریکا مشارکتش در برجام را متوقف کرده است. آمریکا تنها عضو شورای امنیت است که ادعایی خلاف این دارد.
او در بخشی دیگر از اظهاراتش به موضع کشورش در این‌باره پرداخت و بیان کرد: موضع ما درباره این موضوع بسیار مشخص است. در موقعیت‌های بسیاری به‌طور مداوم بیان شده است. آخرین بار آن در مکاتباتی بود که پس از ادعای آمریکا مبنی بر فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها انجام شد و ما آن را به چالش کشیدیم.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین دیگر مقام روس بود که درباره اقدام آمریکا به فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها علیه ایران در صفحه توییترش نوشت: هیچ اتفاق نظری در شورای امنیت سازمان ملل بر سر تلاش آمریکا برای فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها یا اسنپ‌بک وجود ندارد. اکثریت اعضای شورا، آمریکا را از مشارکت‌کنندگان برجام نمی‌دانند که بتواند روند مربوط به روند فعال‌سازی‌ مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها را آغاز کند.
نمایندگی چین در سازمان ملل در پی جلسه سه‌شنبه‌شب شورای امنیت و مطرح‌شدن موضوع درخواست آمریکا برای فعال‌شدن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها علیه ایران، در صفحه توییترش نوشت: اکثریت تأثیرگذاری از اعضای شورای امنیت تصریح کردند که درخواست آمریکا برای فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها (علیه ایران) غیرقانونی، نامعتبر و بی‌تأثیر است.
انا گیوگن، معاون نماینده فرانسه در سازمان ملل نیز در این جلسه درخصوص درخواست آمریکا مبنی بر کلید‌خوردن مکانیسم ماشه علیه ایران با اشاره به اینکه ۱۳عضو از ۱۵عضو شورای امنیت با بازگشت تحریم‌ها علیه ایران موافق نبوده‌اند، گفت: ما باور داریم که در زمینه این درخواست نمی‌توان اقداماتی بیشتر را اتخاذ کرد.
کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل در پی سخنان دیان دجانی، نماینده اندونزی در سازمان ملل که رئیس شورای امنیت در ‌ماه آگوست محسوب می‌شود، مدعی شد: بگذارید در این خصوص کاملا شفاف باشم. دولت ترامپ از ایستادن در جایگاهی که همنشینان محدودی داشته، هراسی ندارد. من تنها از این متأسفم که دیگر اعضای شورای امنیت راه خود را گم کرده‌اند و حال می‌بینند که همنشین تروریست‌ها شده‌اند.

3سناریوی آمریکا
آمریکا برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران اکنون 3راه بیشتر ندارد؛ نخست اینکه چند روزی صبر کند تا با تغییر رئیس شورای امنیت دوباره سازوکار درخواست از رئیس شورا برای ثبت شکایت آمریکا را به جریان بیندازد، دوم اینکه از یکی از اعضای شورای امنیت بخواهد تا از ایران شکایت کنند و سوم اینکه راسا اعلام بازگشت قطعنامه‌های قبلی علیه ایران را داشته باشد.
در رابطه با راه نخست آمریکا اگر‌چه مایک پمپئو هفته گذشته در نیویورک با سفیر نیجر به‌عنوان رئیس آتی شورای امنیت دیدار کرده بود، اما با توجه به اینکه نیجر در 2رأی‌گیری اخیر درباره طرح آمریکا رأی مخالف داده، پذیرش شکایت آمریکا توسط رئیس شورای امنیت بعید به‌نظر می‌رسد. از سوی دیگر به جز کشور دومینیکن هیچ کشور دیگری از اعضای شورای امنیت شامل روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان، نیجر، ویتنام، اندونزی، آفریقای جنوبی، سنت وینسنت، استونی و بلژیک و تونس حاضر به همراهی با طرح آمریکا نشده‌اند، به همین دلیل بعید به‌نظر می‌رسد حتی شکایت کشوری همچون دومینیکن راه به جایی ببرد؛ هرچند چنین اقدامی از سوی دومینیکن آثار و تبعات سنگینی برای این کشور در پی خواهد داشت. 
براساس شرایط موجود تنها راه آمریکا این است که به‌صورت یکجانبه اعلام کند قطعنامه‌های قبلی علیه ایران احیا شده‌اند که در این صورت اگر شورای امنیت این ادعا را به‌طور رسمی روی سایت خود اعلام نکند و به‌عنوان مصوبه شورای امنیت تصویب نشود، به‌معنای شکاف بین اعضای شورای امنیت خواهد بود و تحریم‌های آمریکا عملا از طرف مخالفان که اکثریت کشورهای جهان را شامل می‌شود، نادیده گرفته خواهد شد.


آمریکا با «نه بزرگ» روبه‌رو شد

سعید خطیب‌‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اقدام رئیس شورای امنیت سازمان ملل در رد درخواست آمریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران، تصریح کرد: آمریکا بار دیگر شکست تاریخی دیگری را در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحمل شد. وی افزود: درخواست آمریکا در ۲۴مرداد‌ماه برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران با مخالفت اعضای شورای امنیت مواجه شد. همچنین در ۳۰مرداد‌ماه‌ بار دیگر تلاش این کشور برای توزیع اعلامیه علیه ایران با مخالفت اعضای این شورا روبه‌رو شد. سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا‌و‌سیما، گفت: شاید برای نخستین‌بار در تاریخ شورای امنیت باشد که در کمتر از ۱۰روز یکی از اعضای دائم این شورا با یک «نه بزرگ» روبه‌رو شده است. وی افزود: برای نخستین‌بار رئیس شورای امنیت رسما اعلام کرد که آمریکا اساسا اهلیتی برای توزیع چنین اعلامیه‌ای بین اعضا ندارد. بیانیه رئیس شورای امنیت مبنی بر اینکه درخواست آمریکا باطل و بی‌اثر است، تبعات حقوقی بسیاری به‌دنبال دارد. خطیب‌زاده تصریح کرد: آمریکا از اتفاق شب‌گذشته بسیار ناراحت و عصبانی است به‌حدی که سفیر این کشور در سازمان ملل به متحدان اروپایی خود نیز حمله کرده و آنها را شرکای ایران نامیده است. آنچه سه‌شنبه‌شب رخ‌داد، هشتمین یا نهمین شکست آمریکا طی چند‌ ماه اخیر است.