سران کشورهای ایران، روسیه و ترکیه در آنکارا بر بازسازی سوریه تأکید کردند
روحانی: جغرافیای منطقه نباید تغییر کند
سران ایران، روسیه و ترکیه دیروز برای دومینبار با دستور کار بررسی اوضاع سوریه در آنکارا دور هم جمع شدند. روحانی، پوتین و اردوغان در پایان این مذاکرات یک به یک بر عزم دولتهای خود برای مقابله با تروریسم و حضور در عرصه بازسازی سوریه تأکید کردند.براساس توافق 3رئیس، دور سوم این مذاکرات به میزبانی ایران برگزار خواهد شد.
در بیانیه پایانی نشست آنکارا، 3 کشور از جامعه بینالملل خواستند در احیای امکانات زیرساختی بنیادی، از جمله امکانات اقتصادی و اجتماعی بکوشند. حسن روحانی، رئیس جمهور هم در سخنرانی خود اعلام کرد: ایران آماده حضور مؤثر در بازسازی سوریه است.
کنایههای روحانی به حضور بیگانگان
روحانی در سخنرانی خود در اجلاس 3جانبه آنکارا تأکید کرد: گرچه داعش، النصره و دیگر گروههای تروریستی ضربههای اساسی خورده و در آستانه نابودی قرار گرفتهاند اما متأسفانه هنوز برخی به مسلح کردن و استفاده ابزاری از آنها ادامه داده و تروریستها را قادر ساختهاند اقدامات وحشیانه خود علیه مردم سوریه ازجمله ساکنان دمشق را تداوم بخشند.
رئیسجمهور بدون نام بردن از ترکیه درخصوص تجاوز نظامی این کشور به سوریه تأکید کرد: تحولات عفرین برنامه برخی قدرتها برای سوءاستفاده از تمایزات قومی و نژادی در مسیر تثبیت تجزیه سوریه و دیگر کشورهای منطقه را تحتالشعاع قرار داد اما تنها درصورتی میتواند به تحقق اهداف مشترک ما در روند آستانه کمک کند که خود منجر به نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه نشده و کنترل این مناطق در اختیار ارتش سوریه قرار گیرد که با وجود رویاروییهای جاری، همچنان نماد حاکمیت ملی کشور است.
روحانی با بیان اینکه بحران سوریه راهحل نظامی یا تحمیل شده از خارج ندارد، گفت: آینده سوریه تنها از طریق انتخاب دمکراتیک مردم سوریه رقم خواهد خورد.
رئیسجمهور با تأکید بر اینکه حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و وحدت و استقلال سوریه باید در همه شرایط محترم شمرده شود، یادآور شد: حضور نیروهای بیگانه در سوریه بدون موافقت دولت آن کشور غیرقانونی بوده و باید متوقف و پایان داده شود. چشمداشت بیگانگان به سرزمین سوریه و تلاش برای تجزیه آن کشور تحت هیچ شرایطی پذیرفته نیست و صلح و ثبات در سوریه را به مخاطره خواهد انداخت.
وی تأکید کرد: ضروری است مبارزه با تروریسم در سوریه تا ریشهکن شدن همه گروههای تروریستی ادامه یابد. کشورهایی که هنوز دل در گروی پیروزی تروریستها در سوریه دارند باید به خود آیند و با قطع کمک به آنها بیش از این خود را در مقابل مردم سوریه قرار ندهند.
دومین اجلاس سهجانبه حسن روحانی، رجبطیب اردوغان و ولادیمیر پوتین دیروز با صدور بیانیهای بهکار خود پایان داد که وزیران خارجه 3کشور یک روز قبل از نشست سران آن را بررسی و تصویب کرده بودند.
محمدجواد ظریف، سرگئی لاوروف و مولود چاوشاوغلو برای چهارمینبار در آنکارا و کمتر از سه هفته بعد از نشست سهجانبه در آستانه قزاقستان تشکیل جلسه دادند تا درباره روند آستانه مذاکره کنند.
مذاکرات آستانه از آذر سال95 کلید خورد و تاکنون 8 دور آن برگزار شده است و در نتیجه آن 4منطقه سوریه بهعنوان مناطق کاهش تنش مشمول آتشبسی شدهاند که ایران، روسیه و ترکیه حفظ آن را تضمین میکنند.
روحانی در حاشیه این نشست بهصورت دوجانبه با رجبطیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه دیدار کرد. بنا بر گزارش تاس، رئیسجمهور روسیه در دیدار روحانی که دوازدهمین دیدار طرفین در 4سال اخیر بود با بیان اینکه «تهران و مسکو برای حل سختترین مسائل منطقه با یکدیگر همکاری میکنند»، همکاری دو کشور برای حل بحران سوریه را مورد ستایش قرار داد.
علاوه بر این تصویربرداران عکسی از روحانی و پوتین منتشر کردند که بهصورت ایستاده در حال مذاکره و رایزنی خصوصی هستند.
همچنین عکسی منتشر شده که نشان میدهد، روحانی، اردوغان و پوتین بهصورت سهنفری و در محلی غیر از اجلاس رسمی مذاکراتی داشتهاند.
براساس گزارش سایت رئیسجمهور، سران ایران و ترکیه علاوه بر موضوعات منطقه درباره مسائل بانکی، گمرکی، انرژی، تجارت با پول ملی و... رایزنی کردهاند.
بیانیه سران گروه3 درباره سوریه
سران ایران، روسیه و ترکیه در پایان مذاکرات سهجانبه درباره سوریه بیانیهای صادر و اعلام کردند نشست بعدی سران 3 کشور به میزبانی حسن روحانی، رئیسجمهور ایران برگزار خواهد شد.
در مهمترین بخشهای این بیانیه آمده است:
روند مذاکرات آستانه تنها ابتکار بینالمللی مؤثری بوده است که به کاهش خشونت در سراسر سوریه کمک کرده و در برقراری صلح و ثبات در سوریه نقش داشته و بهمنظور یافتنِ راهحل سیاسی پایدار برای مناقشه سوریه به فرایند ژنو شتاب داده است.
3 کشور بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری فعال خود درباره سوریه بهمنظور دستیابی به آتشبس پایدار میان طرفهای درگیر و پیشبرد فرایند سیاسی طبق آنچه در قطعنامه۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل ترسیم شده است، تأکید کردند.
ایران، ترکیه و روسیه بر پایبندی مستمر و قوی خود به حاکمیت، استقلال، وحدت، تمامیت ارضی و ماهیت غیرقومی سوریه تأکید ورزیدند. آنها تأکید کردند که هیچ اقدامی، صرفنظر از اینکه چهکسی آن را انجام دهد، نباید ناقض این اصولی باشد که به تأیید قطعنامههای مربوط سازمان ملل و نیز خواست نمایندگان همه بخشهای جامعه سوری رسیده است. آنها همه تلاشها برای ایجاد واقعیتهای جدید در عرصه میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم را رد کرده، عزم خود را مبنی بر ایستادگی در برابر مقاصد جداییطلبانه که بهدنبال تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و امنیت ملی کشورهای همسایه است ابراز داشتند.
سران 3 کشور بر این باور خود تصریح کردند که مناقشه سوریه هیچ راهحل نظامیای نداشته و تنها از راه یک فرایند سیاسی همراه با مذاکره میتوان به آن پایان داد.
ایران، ترکیه و روسیه بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبههالنصره و همه دیگر افراد، گروهها، تشکلها و موجودیتهای وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شدهاند، تصریح کردند.
روحانی: نقشه جغرافیای منطقه نباید تغییر کند
سران ایران، ترکیه و روسیه در پایان اجلاس سهجانبه درباره سوریه در نشست خبری شرکت کردند و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند، حسن روحانی در این نشست با تأکید بر اینکه هیچ کشوری حق ندارد برای آینده سوریه تصمیم بگیرد، خاطرنشان کرد: کاری که ما باید انجام دهیم، کمک برای آینده سوریه است. آینده سوریه متعلق به مردم آن است و این مردم سوریه هستند که در نهایت با رأی دادن به اصلاح قانون اساسی و شرکت در یک انتخابات آزاد برای آینده خود تصمیم میگیرند.
رئیسجمهور درباره سیاست ایران در قبال تحولات سوریه، گفت: ما معتقدیم باید با تروریستها مبارزه و به دولتها و نیروهایی که با تروریستها مقابله میکنند، کمک شود. نقشه جغرافیایی منطقه نباید تغییر کند و نظرات مردم باید سرنوشت سوریه را بسازد. امیدواریم نقشه دشمنان برای تجزیه سوریه و نگه داشتن تروریستها در این کشور ناموفق باشد و بهزودی شاهد منطقه و سوریه امن باشیم.
رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری ترکیه هم گفت: ما اعتقاد داریم که تنها راهحل بحران سوریه، اعتماد دیپلماتیک و پشت میز مذاکره نشستن است و تأکید میکنیم که اگر سوریه آرام گیرد ما هم آرام میگیریم زیرا امنیت سوریه یعنی امنیت ترکیه.
او اذعان کرد: در اصل تفاوتی میان داعش و سایر گروههای تروریستی نیست و باید بدانیم که موضوع جنگ در سوریه با داعش شروع شد اما سایر گروههای تروریستی نیز بهاصطلاح خواستند از آب گلآلود ماهی بگیرند و خود را وارد این منطقه کردند.
ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه هم که در نخستین سفر خارجی خود بعد از انتخاب مجدد به این عنوان به آنکارا سفر کرده بود با اشاره به مسئله انتخابات و برگزاری آن در سوریه، اظهار کرد: مسئله انتخابات نباید سیاسی شود و همه کشورها باید به حل بحران انسانی در سوریه و مشخص شدن وضعیت این کشور و به ثباترسیدن آن کمک کنند.
چگونه ترکیه بازهم به ائتلاف ایران و روسیه پیوست
بیش از 3ماه از آخرین باری که روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه در شهر توریستی سوچی گرد هم آمدند تا نوید آغاز فصلی جدید به سوی پایان بحران سوریه را به جهانیان بدهند، میگذرد؛ نشستی که از سوی رسانههای عربی و بینالمللی با عنوان نشست فاتحان جنگ سوریه نامگذاری شده بود. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رایالیوم، نخستین نشست سران 3کشور را حادثهای تاریخی توصیف کرده و نوشته بود: عدمحضور آمریکا و متحدانش در سوچی نشان میدهد این کشورها دیگر صاحب مواضع تعیینکننده در بحران سوریه نیستند و آینده این بحران صرفا در اختیار مسکو، تهران و آنکارا خواهد بود. گذر زمان اما مسیر دیگری پیش پای ائتلاف تازهنفس روسیه، ایران و ترکیه نهاد؛ بهطوریکه واقعیتهای میدانی تا حد زیادی از پیشبینیهای تحلیلگران فاصله پیدا کرده و شرایط به سمت رویارویی این 3قدرت در زمین سوریه حرکت کرد. نقطه آغاز تنشها به آغاز حملات زمینی ترکیه و متحدان سوری این کشور به شمال سوریه با هدف تصاحب عفرینبازمیگردد؛ اقدامی که اگرچه پاسخ مستقیمی از سوی ایران و روسیه دریافت نکرد اما منجر به تشدید تنشهای لفظی میان مقامات این 3کشور شد. اگرچه براساس برخی منابع غیررسمی کار از تنشهای لفظی هم فراتر رفت و احیانا نیروهای نزدیک به ایران و ترکیه در خاک سوریه مستقیما با یکدیگر درگیر شدند، اما درحالیکه بسیاری از رسانهها بهتدریج از پایان عمر ائتلاف سهجانبه و شکست روند آستانه سخن میگفتند، باری دیگر روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه برای ازسرگیری روند مذاکرات سهجانبه بهمنظور پایان بحران سوریه در آنکارا گرد هم آمدند و ائتلاف سهجانبه را احیا کردند؛ رخدادی که به گفته شبکه الجزیره ریشه در تغییر و تحولات اخیر کابینه ترامپ دارد. براساس گزارش این شبکه، ورود مایک پمپئو به وزارت خارجه، بیش از هر چیز تهدیدی برای فعالیتهای منطقهای ایران و ترکیه بهحساب میآید و به همین دلیل ارتش ترکیه به فاصله 2روز بعد از تصمیم ترامپ و در زمانی که هنوز پمپئو رسما وزارت خارجه را تحویل نگرفته شهر عفرین را به تصرف خود درآورد. هماکنون ترکیه بیش از هر چیز به تثبیت موقعیت نیروهای وابسته به این کشور در عفرین و بعد از آن حرکت به سمت منبج اصرار دارد و با توجه به تغییر و تحولات سیاسی در آمریکا و بهویژه برکناری رکس تیلرسون (که به توافقی مهم با دولت ترکیه برای حضور در شمال سوریه دست یافته بود) میتوان هماهنگی مجدد آنکارا با تهران و مسکو در پرونده سوریه را بهتر درک کرد.