
تضعیف جهانیشدن زیر سایه کرونا

پیرمحمد ملازهی
کارشناس مسائل بینالملل
کرونا در سطح جهانی روابط انسانها با هم را تغییر داده است اما این تنها مسئله و اثر این ویروس ناشناخته نیست، بلکه باید بدانیم این ویروس روابط بینالملل میان کشورهای مختلف را نیز تحتتأثیر قرار داده است و باید منتظر شکل جدیدی از روابط میان کشورها در دوران کرونا و پساکرونا باشیم. بهعبارت دیگر ما شاهد هستیم که بسیاری از کشورهایی که موضع مسلط در جهان را داشتند، هماکنون قدرتشان به چالش کشیده شده است و تمام توانشان را برای مدیریت شرایط بحرانی و داخلی کشورشان گذاشتهاند.
اهمیت اثرگذاری کرونا به چنان جایگاهی رسیده است که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان مللمتحد، در گزارشی نسبت به گستره بحران کرونا هشدار داد. بر اساس گفته او این ویروس، « با به نابودی کشاندن زندگیها و معیشت مردم، در حال ضربه زدن به هسته جوامع است»، «کووید-۱۹ بزرگترین آزمونی است که از زمان تشکیل سازمان مللمتحد، با یکدیگر با آن روبهرو شدهایم». دبیرکل سازمان مللمتحد، اهمیت تمرکز بر آسیبپذیرترینها را از راه طراحی واکنشهایی موردتأکید قرار داد که از میان سایر موارد، ارائهدهنده بیمههای سلامت و بیکاری و حمایتهای اجتماعی باشند و در عین حال، کسبوکارها را در راستای پیشگیری از ورشکستگی و از دست رفتن مشاغل، تقویت کنند. در این میان تحلیلهای متفاوتی در رابطه با دوران پساکرونا مطرح میشود اما شاید بتوان مهمترین تحلیل را مربوط به محدودیت جهانی شدن دانست. در واقع باید گفت که با کاهش رفتوآمدها، افزایش نظارت و تحکیم مرزها، تضعیف اتحادیههایی نظیر اتحادیه اروپا و... زمینه برای به محاق رفتن فرایند جهانیشدن مهیا خواهد شد. جهانی شدن زیر سایه کرونا تضعیف میشود و کشورهای مختلف در تلاش برای رفع مشکلات خود خواهند بود و حتی سازمانهای جهانی نیز اهمیت گذشته خود را از دست خواهند داد، شاید به همین دلیل بود که امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه در مورد شیوع کرونا گفت که ویروس کرونا ماهیت جهانی شدن و ساختار سرمایهداری بینالمللی را تغییر خواهد داد.
در نهایت باید گفت که کرونا موجب شد تا جهان به سمت احیا و بازگشت دولت ملی و تقویت قدرت آن حرکت کند و در این میان جهانیشدن مبتنی بر وابستگی متقابل هر روز ضعیف و ضعیفتر شود و کشورها در بحران کرونا با وجود اهمیت همکاریهای بینالمللی در مسیر استقلال با تکیه بر منطق خودپرستی عمل میکنند، مسیری که نتیجهای جز تضعیف جهانیشدن و افزایش نگاههای ملیگرایانه نخواهد داشت.