درنگی در پلازای امیرکبیر

مجید جباری- خبر‌نگار

انتظار 6ساله مردم محله‌های 17شهریور، ایران و امین‌حضور 2روز دیگر به‌سر می‌آید. بزرگ‌ترین میدانگاه شهری تهران در خیابان امیرکبیر شنبه افتتاح می‌شود؛ میدانگاهی مدرن که همه ویژگی‌های یک پیاده‌راه امروزی را دارد؛ از مسیر دوچرخه‌سواری و پیاده‌راه گرفته تا فضای سبز و اماکنی برای ورزش و نشاط‌؛ جایی برای توقف از سر اشتیاق و لحظه‌ای نشستن ‌رهگذران و ساکنان محل؛ فرصتی برای درنگ و تعامل و درکردن خستگی‌های روزمره. میدانگاه امیرکبیر درست بالای تونلی با همین نام، 3محله قدیمی 17شهریور، ایران و امین‌حضور را به هم وصل می‌کند.
با اینکه معماری و بافت شهری محله‌های اطراف با گذشته توفیر زیادی پیدا کرده، اما هنوز هم ردپایی از روزگار قدیم در کوچه‌پس‌کوچه‌های محله «شکوفه» دیده می‌شود. با این حال، خیلی از ساکنان محله‌های اطراف برای قدم گذاشتن بر سنگفرش‌های میدانگاه لحظه‌شماری می‌کنند. قدیمی‌ترهای پا به سن گذاشته اما  سعی دارند رضایتشان را از راه‌اندازی پلازای شهری در حوالی خانه‌شان دست‌کم تا افتتاح آن پنهان کنند. عده دیگر هم رضایتشان مشروط است و معتقدند که این طرح باید راه بیفتد و دست‌کم 6‌ماه از آن بگذرد تا نظرشان را بگویند. این گروه از شهروندان اعتقاد دارند که ساخت طرح‌های اینچنینی درصورتی برای ساکنان محل خوب است که امنیت محل تامین شود تا به پاتوقی برای معتادان و اوباش تبدیل نشود.
خانم حاجی‌زاده که بقالی کوچک اما گرم و پررفت‌وآمدی در نبش محور اصلی میدانگاه دارد، از آن دسته ساکنانی است که رضایت مشروط دارند. او به همشهری گفت: «مغازه‌‌مان اجاره‌ای است اما خانه‌ام دو کوچه بالاتر است. از اینکه بعد از سال‌ها، خیابان خاکی و محل تجمع جانوران موذی و سگ‌های ولگرد، به چنین طرحی تبدیل شده، خوشحالم؛ مشروط بر اینکه نیروی انتظامی به‌صورت 24ساعته از محل مراقبت کند تا زحماتی که برای ساخت پروژه کشیده شده، هدر نرود و اینجا برای خانواده‌ها و ساکنان محل ناامن نشود.» او ادامه داد: «بعد از چندسال تحمل سختی‌ها و آمدن کامیون‌ها و گرفتاری‌های دیگری که برای ساکنان ایجاد شده بود حالا امیدوارم ساخت طرحی اینچنینی برای ساکنان محله مفید باشد.»
دسته دیگر که کمی جوان‌تر هستند، از راه‌اندازی توقفگاهی برای تعامل شهروندان رضایت کامل دارند. مثل خانم ابوالحسنی که مدت‌هاست از این محل عبور نکرده. نبش خیابان 17شهریور هنگامی که دنبال کسی می‌گشتم تا درباره میدانگاه امیرکبیر با او صحبت کنم، به‌گمان اینکه از دست‌اندرکاران پروژه هستم، خودش پیشقدم شد، وقتی با توضیحاتم درباره پلازا مواجه شد، بی‌درنگ از تخصص و رشته تحصیلی‌اش گفت: «اتفاقا معماری و شهرسازی خوانده‌ام. ساختن چنین پلازایی در این محله فوق‌العاده به‌نظر می‌رسد. طرح قشنگی است و سازه‌هایش نظر مرا به‌خود جلب کرد. واقعا انتظار دیدن چنین پلازایی را در اینجا نداشتم.»
این ساکن 17شهریور درباره ویژگی‌های میدانگاه‌های شهری برای محله‌ها گفت: «فضاهای جمعی که خانواده‌ها بتوانند در آن وقتشان را بگذرانند، در نشاط مردم تأثیر زیادی دارد. ضمن اینکه پلازاهای شهری مثل امیرکبیر، به لحاظ بصری هم برای شهر خوب است. متریال تمیز و درستی در سازه‌های میدانگاه کار شده ‌و من از این جهت خوشحالم. مردم حتما می‌توانند از فرصت‌هایی که این میدانگاه برایشان فراهم می‌‌کند، استفاده کنند.»
مرد جوانی که خود را شرفی معرفی می‌کند، همراه 2کودک حدودا 4 و 6ساله‌اش با کنجکاوی از محور اصلی میدانگاه عبور می‌کند. او در پاسخ به پرسش ما درباره اهمیت پلازاهای شهری، گفت: «وقتی جایی برای پیاده‌روی و تفرج مردم‌ وجود داشته باشد و شهروندان از پیاده‌روی در آن لذت ببرند، طبعا بهتر از خیابان خشک و بی‌روحی است که فقط برای خودروها ساخته شده؛ اما با این حال رضایت ساکنان محله هم شرط است. وقتی می‌توان از این طرح شهری رضایت داشت که عبور مردم از این گذر به آسایش و آرامش ساکنان آسیب نزند. به‌نظر من خود مردم باید این موضوع را درنظر بگیرند و مسائل اینچنینی را رعایت کنند.»
شرفی اضافه کرد: «این میدانگاه می‌تواند محل مناسبی برای خانواده‌ها باشد اما مراقبت از این گذر بسیار مهم است. من معتقدم خود ما شهروندان و ساکنان محله باید در وهله اول از این میدانگاه مراقبت کنیم. ضمن اینکه همکاری نیروی انتظامی و عوامل شهرداری هم در این زمینه مهم است.»
دبیر بازنشسته آموزش و پرورش در کنار دوستش در یکی از سایه‌بان‌های میدانگاه امیرکبیر نشسته‌؛ او که کمی راضی‌تر از رفیقش به‌نظر می‌رسد، با آقای شرفی هم‌نظر است و برقراری امنیت در محله را اولویت اول و آخر عنوان می‌کند. همراهش اما به‌طور کلی به طرح بدبین است و درحالی‌که از ما دور می‌شود، می‌گوید که چنین طرح‌هایی در نهایت به پاتوق معتادان و اوباش تبدیل می‌شود؛ موضوعی که از سوی مسئول طرح به کلی رد می‌شود. او در تشریح طرحی که از آبان‌ماه تحویل گرفته، به همشهری گفت: «صندلی‌ها و محل‌های نشستن عابران و رهگذران به‌گونه‌ای طراحی شده ‌که فضای لازم را به خوابیدن معتادان نمی‌دهد. ضمن اینکه نگهبان‌هایی که به‌طور شبانه‌روزی در محل مستقر می‌شوند، از میدانگاه محافظت می‌کنند.
با اینکه 3گروه شهروندان نگاهشان با هم متفاوت است، اما در نهایت هر سه گروه معتقدند که پلازای امیرکبیر در نهایت علاوه بر ساکنان محله، رهگذران و خانواده‌هایی که به این درنگ‌گاه می‌آیند را منتفع می‌کند؛ مشروط بر اینکه همه‌‌چیز خوب پیش برود.
سال۱۳۹۳ محور جنوبی تونل امیرکبیر در محله شکوفه تهران به بزرگراه امام علی متصل شد و قرار بود پارکینگ طبقاتی تونل هم ساخته شود اما با اینکه عملیات اجرای پارکینگ بیش از ۸۰درصد پیشرفت داشت، پروژه به دلایل مختلفی رها و به محلی برای تجمع زباله و زباله‌گردی تبدیل شده بود؛ با گذشت بیش از ۶سال بلاتکلیفی اما پروژه امیرکبیر جان دوباره گرفت و قرار است شنبه، یکم شهریور میدانگاه امیرکبیر افتتاح شود.

جزئیاتی از پروژه
15میلیارد تومان هزینه اجرای پروژه بوده است.
8400مترمربع مساحت میدانگاه است.
مسیر پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، فضاهای نشیمن، سایه‌بان، سازه ورزشی مادر و کودک، کافی‌شاپ، ساختمان تبادل اجتماعی، فضای کار اشتراکی دارالفنون و زمین‌بازی کودکان ازجمله امکانات میدانگاه به‌شمار می‌رود.
با این میدانگاه اتصال پیاده 3محله 17شهریور، امین‌حضور و ایران فراهم می‌شود.
بیش از 500جای پارک خودرو در فضای زیرین میدانگاه تعبیه شده است.

   3میدانگاه دیگر در مرحله اجرا قرار دارد
میدانگاه امیرکبیر نخستین پروژه در این مقیاس است که امسال به‌بهره‌برداری می‌رسد اما به جز پروژه امیرکبیر، اکنون 3پروژه دیگر در دست اقدام است؛ میدانگاه «خورشید» در محله شیخ صدوق در منطقه۲۰، میدانگاه «بریانک» در منطقه۱۰ و میدانگاه «دریافت» در محله یافت‌آباد در منطقه۱۸. از این 3 مورد پروژه میدانگاه خورشید در دست اجراست، میدانگاه بریانک در همین هفته وارد فاز اجرایی شد و میدانگاه دریافت هم از مهرماه وارد فاز اجرایی می‌شود.

ایجاد فضای مورد نیاز شهروندان در بافت متراکم منطقه‌۱۴
   کاوه حاجی‌علی‌اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران
میدانگاه امیرکبیر بین خیابان‌های 17شهریور و شکوفه روی تونل امیرکبیر در منطقه۱۴ تهران قرار گرفته است. زمین پروژه یک دهه قبل از سوی شهرداری تهران برای ساخت تونل امیرکبیر خریداری شد و بعد از ساخت تونل و 3طبقه پارکینگ روی آن، به یک فضای رها‌شده تبدیل شده بود. از این‌رو از سال۱۳۹۷ این پیشنهاد به شهرداری منطقه داده شد که این زمین را برای ایجاد یک میدانگاه در اختیار سازمان نوسازی قرار دهد؛ چرا‌که محله شکوفه محله متراکم و فشرده‌ای است و فضای باز آنچنانی ندارد. سرانجام با موافقت شهرداری منطقه۱۴، سال۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ طرح پروژه تهیه، عملیات اجرایی آن هم از آبان سال۱۳۹۸ شروع شد و قرار است میدانگاه امیرکبیر روز اول شهریور۱۳۹۹ به بهره‌برداری برسد. در اجرای این پروژه تلاش شده فعالیت‌های مورد نیاز و مورد تقاضای مردم محله در این فضا جانمایی شود تا هم میدانگاه با خواست جامعه محلی انطباق داشته باشد و هم این فعالیت‌ها سبب شود که چراغ این فضا همواره روشن بماند تا امکان نظارت و امنیت هم برقرار باشد. ازهمین‌رو مجموعه‌ای از فضاهای ورزشی و فرهنگی سربسته در ضلع شمالی میدانگاه ایجاد شد و واحدهای رستورانی هم در آن تعبیه شده است.