از هزاره ی سوم تا هزاره ی دوچرخه

مرضیه کاظم‌پور:
هفته‌ها نوجوانی‌کردن و رکاب‌زدن همراه هفته‌نامه‌ی دوچرخه پر از خاطره‌های شیرینی است که گوشه‌ای از قلب و ذهن نوجوان‌های دوچرخه‌خوان را برای همیشه به‌نام خودش زده! و حالا ما به هزاره‌ی دوم انتشار دوچرخه رسیده‌ایم، چون حالا دوچرخه‌ای 1002 شماره‌ای هستیم!
راستی هیچ می‌دانستید بناهای مشهوری در دنیا هستند که به‌مناسبت آغاز هزاره‌ی سوم میلادی به‌نام هزاره ملقب شده‌اند؟! پس محکم بنشینید که می‌خواهیم با دوچرخه‌ی مدل هزار و دو، به دل هزاره‌ی سوم برویم!
هیچ‌وقت فکر کرده‌اید چه می‌شود اگر خانه‌تان در آسمان‌خراشی بزرگ در دو کیلومتری ساحل یک خلیج باشد و 60هزار نفر در آن آسمان‌خراش زندگی و کار کنند؟ تصور کنید میهمان‌هایتان علاوه بر استفاده از بزرگ‌راه و مترو، برای ارتباط با برج شما، به کشتی یا قایق و هلی‌کوپتر هم نیاز داشته باشند!
تازه این اولش است، چون به محض رسیدن به برج، از دیدن 840 متر بلندای آن سرشان گیج  می‌رود! بالأخره 170طبقه کم نیست! تازه بعد هم باید سوار آسانسورهایی شوند که قابلیت جابه‌جایی 160 نفر را دارند!
حدس می‌زنم تا این‌جا کلی سؤال برایتان پیش آمده. خب این یک برج معمولی نیست، بلکه برجی چندمنظوره یا بهتر بگویم همه‌چیز تمام است. به‌جز آپارتمان‌های مسکونی و پارکینگ چندطبقه در زیر آب، بخش اداری هم دارد و خوبی اش این است که برای انجام یک کار اداری لازم نیست هنوز خورشید نزده از خواب بلند شوید و خودتان را به آن سر شهر برسانید که اولین نفر کارتان راه بیفتد؛ فقط کافی است سوار آسانسورهای سریع‌الانتقال شوید و در طبقه‌ی مورد نظر پیاده شوید. سرعت و صرفه‌جویی در زمان به این می‌گویند!

دیگر از هتل، رستوران، فروشگاه، سالن‌های کنفرانس و دکل مخابراتی برج برایتان نگویم که مبادا فکر خرید یکی از واحدهای آن‌جا به سرتان بزند،  چون این برج هنوز ساخته نشده!
البته دلیل دارد. از آن‌جایی که پای مشکلات اقتصادی به ژاپن هم باز شده و قیمت املاک در توکیو سقوط کرده، فعلاً از اجرای این برج صرف نظر شده.
راستی هیچ نگران خطرات طبیعی هم نباشید؛ چون «نورمن فاستر» معمار بریتانیایی که از برجسته‌ترین معماران سبک تکنولوژی پیشرفته در معماری به‌حساب می‌آید، در سال 1989، برج «هزاره‌ی توکیو» را با زیربنای بیش از یک‌میلیون مترمربع به شکل یک مخروط بسیار بلند طراحی کرد تا در مقابل توفان‌های دریایی، باد و زلزله مقاوم باشد. سطح خارجی ساختمان را هم بادبندها مانند پوسته‌ای ممتد پوشانده‌اند.
حالا بریم به نیوکسل انگلیس؛ شهری که کمدین معروف، «روآن اتکینسون» یا همان «مستربین» خودمان در آن درس خوانده است. در حال حاضر یکی از نمادهای شاخص این شهر، دو قوس هلالی یا پل «هزاره‌ی گِیتزهِد» است که بر روی رودخانه‌ی «تاین» احداث شده. البته از روی این رودخانه چندین پل می‌گذرد. اما قدم‌زدن و دوچرخه‌سواری روی پل هزاره‌ی گیتزهد که فقط برای عبور عابر پیاده و دوچرخه طراحی شده، می‌تواند تجربه‌ی به‌یاد‌ماندنی باشد؛ هرچند امیدوارم آن‌لحظه کشتی یا قایقی قصد گذر از زیر این پل متحرک را نداشته باشد، چون در این صورت باید صبر کنید تا پل بر روی دو لولای بزرگ در دو انتهای خود بچرخد و به‌صورت مورب بالا برود تا قایق گذر کند. این خصوصیت پل، باعث شده که به‌عنوان تنها پل کج جهان شناخته شود. اما دلیل این‌که به این پل، لقب هزاره داده‌اند به سال 2000میلادی بر می‌گردد؛ زمانی که این پل به‌صورت پیش‌ساخته و یک‌پارچه در این محل نصب شد. طرح این پل فلزی به‌دست شرکت معماران «ویلکینسون ایری» صورت گرفته است.

راستی تا حالا گنبد معلق دیده بودید؟! حالا که به سازه‌های هزاره سر زدیم، خوب است به گرینویچ در جنوب‌شرق لندن هم سر بزنیم؛ جایی که یکی از بزرگ‌ترین گنبدهای جهان قرار دارد. نکته‌ی جالب درباره‌ی «گنبد‌هزاره» این است که نمی‌گذارد حساب سال و مفهوم زمان از دست شما در برود! به نشانه‌ی 365 روز، 52 هفته و 12 ماه سال، این گنبد 365 متر دهانه، 52 متر ارتفاع دارد و 12 ستون بلند دارد که به وسیله‌ی کابل آن را نگه داشته‌اند.
طراحی آن را «ریچارد راجرز»، معمار ایتالیایی‌تبار ساکن انگلیس انجام داده که سبک کارهایش به تکنولوژی بسیار پیشرفته معروف است. جالب‌تر آن‌که لبه‌ی غربی ساختمان کاملاً برروی نصف‌النهار صفردرجه قرار دارد و چون در شب سال نوی 2000 میلادی افتتاح شد، لقب هزاره گرفت.

منبع: کتاب «مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب»، نوشته‌ی دکتر وحید قبادیان، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی