قرارداد جدید برای استخراج نفت

کشمکش‌ها پیرامون لغو امتیازنامه دارسی که از آذرماه 1311آغاز شده بود، در بهار 1312نیز ادامه یافت. به‌دنبال اظهارنظر و توصیه جامعه ملل درمورد حل اختلاف دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران، نمایندگان این شرکت در 15فروردین وارد تهران شدند. این موضوع درحالی بود که نهمین دوره مجلس‌شورای ملی نخستین روزهای افتتاح خود را پشت‌سر می‌گذاشت و نمایندگان درگیر انتخاب هیأت‌رئیسه دائمی بودند. ازسوی دیگر در آخرین روزهای فروردین، حاج مخبرالسلطنه هدایت، رئیس‌الوزرا نیز هیأت دولت را به مجلس معرفی کرد؛ کابینه‌ای که چهره‌هایی مانند سیدحسن تقی‌زاده به‌عنوان وزیرمالیه، محمدعلی فروغی در پست وزیرامورخارجه و علی‌اکبر داور را در قامت وزیر عدلیه درخود جای داده بود. در چنین شرایطی در 9اردیبهشت مذاکرات میان متخصصان و مشاوران حقوقی دولت و شرکت نفت به پایان رسید. این مذاکرات بین فروغی، تقی‌زاده، داور و سرجان کدمن، رئیس‌کل شرکت نفت برای انعقاد یک قرارداد جدید انجام شد. قرارداد جدید یک مقدمه و 27ماده داشت. دولت در 24 اردیبهشت لایحه جدیدی مربوط به قرارداد نفت ایران و انگلیس را تقدیم مجلس‌شورای ملی کرد که پس از بحث در کمیسیون‌های مالیه، عدلیه و اقتصاد، در 7خرداد با 105رای موافق از 113نفر به تصویب رسید. در اواخر تیرماه نیز شرکت نفت 4میلیون و 107هزار لیره بابت تفاوت قیمت طلا و حق‌الامتیاز به دولت ایران پرداخت کرد تا فعالیت شرکت نفت ایران و انگلیس در کشور وارد مرحله جدیدی شود. تابستان 1312با دو محاکمه به ظاهر اقتصادی نیز همراه بود که به محکومیت تیمورتاش، مرد شماره 2کشور و دکتر لیندنبلات آلمانی، مدیرکل سابق بانک ملی منتهی شد.
مهم‌ترین خبرهای اقتصادی پاییز و زمستان 1312، افتتاح راه چالوس به طول 168کیلومتر در 10 آذرماه و راه‌اندازی کارخانه سیمان در راه حضرت عبدالعظیم در پای کوه چشمه‌علی در 8دی‌ماه بود.