ریال جایگزین قران شد

علیرضا احمدی   

سال جدید شمسی با یک تحول بزرگ در حوزه اقتصاد در ایران آغاز شد؛ در ابتدای فروردین واحد پول کشور از قران به ریال تبدیل و پول جدید توسط بانک ملی در سراسر کشور توزیع شد و ملاک معاملات قرار گرفت. اسکناس‌های بانک ملی در قطعات 5، 10، 20، 50، 100، 500و 1000ریالی منتشر شد. 
ازسوی دیگر در 13اردیبهشت قانون جدید تجارت از تصویب مجلس شورای ملی گذشت تا گام دیگری در مسیر اصلاحات اقتصادی در کشور برداشته شود. در آبان‌ماه رویداد مهم دیگری در حوزه تجارت به‌وقوع پیوست و کارهای ساختمانی بندر شاهپور به پایان رسید و شرایط برای پهلو‌گرفتن کشتی‌های بزرگ تجاری در این بندر مهیا شد.
 طول راه‌آهن از این بندر تا صالح‌آباد نیز 250کیلومتر است که آن‌هم روز 16آبان به بهره‌برداری رسید.
در آخرین‌ماه پاییز مهم‌ترین رویداد سال به‌وقوع پیوست؛ روز ششم آذر مقارن با عید مبعث 1351هجری‌قمری، پس از آنکه جریان مذاکرات سیدحسن تقی‌زاده، وزیر مالیه ایران با شرکت نفت ایران و انگلیس که از تابستان درجریان بود، به نتیجه مشخصی نرسید، رضاشاه پرونده نفت را در بخاری سوزاند و امتیازنامه دارسی را ملغی اعلام کرد و مراتب کتبا به شرکت نفت انگلیس در ایران اطلاع داده شد. با انتشار این خبر در شماره فوق‌العاده روزنامه‌ها در همان روز، در تهران و شهرهای مختلف کشور مراسم چراغانی و شادمانی برپا شد و روز 10آذر تقی‌زاده در جلسه علنی مجلس شورای ملی، لغو امتیازنامه دارسی را اعلام کرد و گزارش وی به تصویب مجلس رسید. 2 روز بعد شرکت نفت ایران و انگلیس اقدام ایران در لغو امتیازنامه دارسی را غیرقانونی دانست و از دولت ایران خواست که از تصمیم خود عدول کند. 
در 23آذر دولت انگلستان یادداشت شدیداللحنی برای وزیرخارجه ایران فرستاد که محمدعلی فروغی در پاسخ متذکر شد ایران باکی از این تهدیدات ندارد. با این پاسخ ایران، دولت انگلستان با استناد به ماده 15اساسنامه جامعه ملل، شکایت خود را از ایران به‌دلیل لغو امتیاز دارسی، تسلیم دبیرخانه جامعه ملل کرد. 
در 14بهمن و در روزهایی که فضای داخلی کشور متاثر از جریان محاکمه عبدالحسین تیمورتاش، وزیردربار رضاشاه بود، جامعه ملل قراری صادر کرد که بر اساس آن شرکت نفت را به مذاکره مستقیم با دولت ایران وادار می‌کرد. جامعه ملل مقرر کرد که اگر مذاکرات مستقیم به نتیجه نرسید، موضوع مجددا در جامعه ملل مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری خواهد شد.