وام ودیعه مسکن در انتظار تفاهم با بانک‌ها

براساس آمارها حدود 2میلیون‌و220هزار نفر متقاضی دریافت وام ودیعه مسکن هستند که کمتر از یک‌میلیون نفر از آنها شانس دریافت این تسهیلات را دارند؛ تسهیلاتی که نام آن براساس نظر شورای فقهی بانک مرکزی به تسهیلات مرابحه کالا و خدمات تغییر کرده و آن‌گونه که معاون مسکن و ساختمان وزارت راه‌وشهرسازی می‌گوید فرایند پرداخت آن از 20مرداد و با معرفی افراد واجد شرایط به بانک‌ها آغاز خواهد شد؛ اما یک منبع آگاه به همشهری می‌گوید: هنوز در مورد وثیقه و ضمانت این تسهیلات توافق جامعی با نظام بانکی انجام نشده است.
به‌گزارش همشهری، براساس جزئیات طرح پرداخت ودیعه مسکن به مستأجران که اول مرداد در جلسه هیأت دولت به تصویب رسید، ۲۰هزار میلیارد تومان منابع درنظر گرفته شده و قرار است در قالب تسهیلات مرابحه کالا و خدمات با نرخ سود 13درصد به خانوارهای مستأجر دارای سرپرست حقوق‌بگیر ثابت پرداخت شود. در این طرح خانوارهای 5 نفره و بیشتر و خانه‌اولی‌های تازه ازدواج کرده در اولویت هستند و به‌ترتیب در تهران، کلانشهرها و سایر نقاط شهری می‌توانند تسهیلات ودیعه مسکن به مبلغ 50، 30 و 15میلیون تومان  را دریافت کنند.

ثبت‌نام همه نیازمندان
در کشور حدود ۶میلیون‌و۶۰۰ هزار نفر مستأجر شهرنشین وجود دارد که طبق ارزیابی‌های اولیه دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی حدود ۲میلیون‌و۲۰۰ هزار نفر از آنها نیازمند حمایت و دریافت کمک ودیعه مسکن هستند. البته به‌واسطه کمبود منابع و عدم‌کفایت 20هزار میلیارد تومان اختصاص یافته به طرح پرداخت کمک ودیعه مسکن، لزوما همه این خانوارها قادر به دریافت تسهیلات حمایتی دولت نیستند. آمارهای جدید وزارت راه‌وشهرسازی از میزان ثبت‌نام خانوارهای متقاضی دریافت کمک ودیعه مسکن نیز نشان می‌دهد که از 4مرداد تا شامگاه 9مرداد که فرصت ثبت‌نام در این طرح به پایان رسید، ٢میلیون‌و٢٢٠ هزار نفر برای دریافت این تسهیلات ثبت‌نام کرده‌اند. با مقایسه آمارها این‌گونه بر می‌آید که طبق برآوردهای اولیه وزارت راه‌وشهرسازی، تقریبا همه خانوارهای مستأجر نیازمند کمک ودیعه مسکن متقاضی دریافت این تسهیلات شده‌اند.

احتمال پرداخت تسهیلات از 20مرداد
با اتمام مهلت ثبت‌نام در طرح کمک ودیعه مسکن، فرایند پایش و راستی آزمایی متقاضیان آغاز شده و آن‌گونه که محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌و شهرسازی می‌گوید مستأجران واجد شرایط دریافت وام ودیعه مسکن از 20مرداد به بانک‌ها معرفی خواهند شد. البته بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که هنوز هیچ اقدامی درخصوص اطلاع‌رسانی به مستأجران واجد شرایط انجام نشده است و متقاضیان باید تا فراهم شدن مقدمات اولیه اجرای این طرح در مجموعه وزارت راه‌ و شهرسازی صبوری کنند.

اختلاف‌نظر در تضمین وام ودیعه مسکن
پس از تصویب طرح پرداخت وام ودیعه مسکن در هیأت دولت، وزیر راه ‌و شهرسازی اعلام کرد؛ افراد واجد شرایط استفاده از این تسهیلات با دریافت نامه‌ای از محل کار خود که تضمین‌کننده کسر اقساط وام از حقوق ماهانه آنها باشد، می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند و ضمانت بیشتری برای دریافت تسهیلات درنظر گرفته نشده است. در ادامه مدیر دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه ‌و شهرسازی نیز از زمینه‌سازی برای توثیق گواهی سهام عدالت متقاضیان دریافت وام ودیعه مسکن به‌عنوان تضمین این تسهیلات خبر داد که می‌تواند به‌ویژه برای دریافت وام 15میلیون تومانی در شهرهای کوچک بسیار کارساز باشد. عاقبت محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌ و شهرسازی از تسهیل حداکثری برای پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن خبر داد و با اعلام اینکه مستأجران واجد شرایط برای دریافت وام ودیعه مسکن نیازی به ضامن ندارند، به ایرنا گفت: برای ضمانت، گواهی کسر از حقوق، سهام عدالت یا سفته کفایت می‌کند و اگر خانواده‎ای یارانه خود را به‌عنوان ضامن قرار نداده باشد می‌تواند از حساب یارانه خود به ‌عنوان ضامن دریافت این تسهیلات استفاده کند.
این در حالی است که پیگیری‌های همشهری نشان می‌دهد، فعلا تسهیل شرایط تضمین وام ودیعه مسکن به یکی از چالش‌های وزارت راه‌ و شهرسازی و بانک مرکزی تبدیل شده و با وجود تلاش طرفین برای حل ایراد و مشکلات، همچنان اجماعی برای تسهیل شرایط تضمین این وام شکل نگرفته است. یک مقام آگاه در وزارت راه ‌و شهرسازی به همشهری گفت: طرح پرداخت ودیعه مسکن در حال طی آخرین مراحل هماهنگی با نظام بانکی و رفع مشکلات و ایرادات است و تاکنون ایراد شورای فقهی بانک مرکزی به ماهیت این تسهیلات با تغییر عنوان آن از وام ودیعه مسکن به تسهیلات مرابحه کالا و خدمات رفع شده است؛ اما همچنان مسائلی در مورد شرایط تضمین و ضمانت این وام وجود دارد که در دست بررسی است. طبق اظهارات این منبع آگاه، زمینه‌سازی برای معرفی متقاضیان دریافت وام ودیعه مسکن به بانک‌ پرداخت‌کننده یارانه نقدی خانوار نیز یکی از اقداماتی است که برای فراهم شدن امکان وثیقه کردن حساب یارانه نقدی به‌عنوان تضمین دریافت این تسهیلات در دستور کار قرار گرفته اما اختلاف اقساط وام کمک ودیعه مسکن و مبلغ یارانه نقدی به یکی از نقاط اختلاف‌نظر با بانک‌ها تبدیل شده است. او همچنین در مورد وثیقه شدن سهام عدالت برای دریافت این تسهیلات اظهار کرد: بانک‌ها به‌دلیل نوسانات شدید قیمت سهام در بورس، با وجود اعتقاد به بنیاد سبد سهام عدالت تلاش می‌کنند، ریسک توثیق این سهام را به حداقل کاهش دهند و نهایتا تا 30درصد ارزش دارایی سهام عدالت افراد را به‌عنوان وثیقه قبول می‌کنند؛ این در حالی است که بخش عمده سهامداران عدالت حدود 15 تا 20میلیون تومان دارایی دارند و این مبلغ فقط برای توثیق 5 تا 7میلیون تومان از وام ودیعه کفایت می‌کند. او استفاده از تجمیع تضامینی مانند حساب یارانه و سهام عدالت را نیز یکی از راهکارهای حل مشکل عنوان کرد که البته به‌واسطه ابعاد گسترده پرداخت وام به یک‌میلیون نفر می‌تواند پیچیده و زمان‌بر باشد. به‌گفته این مقام آگاه، فعلا این اجماع میان وزارت راه‌ و شهرسازی و بانک مرکزی شکل گرفته است که متقاضیان ارائه‌دهنده گواهی کسر اقساط از محل کار نیاز به وثیقه دیگری نداشته باشند و تسهیلات به آنها پرداخت شود.