آغاز یک پایان

حافظ روحانی 

برخلاف کمال‌الملک که منادی نوعی سنت تصویرگری برآمده از اروپای غربی بود، حسین طاهرزاده‌ بهزاد ریشه در سنت تصویرگری ایرانی داشت. خانواده‌ای اهل فرهنگ داشت و پدرش، یک روحانی کتابخوان و دنیادیده و البته نه چندان موافق نقاشی. با این‌حال هم او و هم برادرش- کریم طاهرزاده بهزاد- به سراغ هنر رفتند، او نقاش و طراح فرش شد و برادرش، معمار. هر دو برادر در خارج از ایران تحصیل کردند و احتمالاً به تأسی از سنت مرسوم در آذربایجان به کشورهای همسایه رفتند، حسین در تفلیس تحصیل کرد و کریم در استانبول.
با اینکه کمال‌الملک پیش از استعفا و ترک تمامی مناصب دولتی، آموزش هنرهای قدیمه را نیز در بین دروس مدرسه صنایع مستظرفه گنجانده بود، ولی شیوه و سبقه او به جریانی نوپا مرتبط می‌شد که هنوز کمتر از 3 دهه سابقه داشت. اما حسین طاهرزاده بهزاد از یک سنت ریشه‌دار می‌آمد؛ نگارگری و طراحی فرش. با این‌حال تحصیل در خارج از ایران و البته تأثیر جنبش مشروطه به‌خصوص در شهر تبریز آنچنان بود که هر دو برادر را به سمت تجدد سوق داد. حسین طاهرزاده بهزاد، بعد از بازگشت از تفلیس سرپرست مدرسه صنایع قدیمه شد. این تغییرات بعد از بازنشستگی کمال‌الملک و در دوره مدیریت اسماعیل آشتیانی شیوه جدید آموزش هنر را در ایران برای همیشه متحول و شکل سنتی استاد و شاگردی را به جریانی فرعی تبدیل کرد. طوفان تجدد رضاشاهی اندکی بعد دامان بسیاری از هنرمندان هنرهای مردمی را هم گرفت و این تغییرات آغاز یک پایان بود.