پزشک همشهری
چرا بیماران کرونایی بویایی‌شان را از دست می‌دهند
علی ملائکه ـ روزنامه‌نگار و پزشک
از دست رفتن حس بویایی که پزشکان آن را آنوسمی یا نابویایی می‌نامند، یکی از زودرس‌ترین و شایع‌ترین علائم گزارش‌شده به‌وسیله بیماران کووید-۱۹ است.
درواقع، بررسی‌ها نشان می‌دهند که نابویایی نسبت به تب و سرفه عامل پیش‌بینی‌کننده بهتری برای عفونت کروناویروس جدید است.
اما علت دقیق اینکه بیماران کووید-۱۹ حس بویایی‌شان را از دست می‌دهند، روشن نبود.
تصور می‌شد آسیب یا التهاب سلول‌های عصبی حسی بویایی که بوها را شناسایی و پیام‌های مربوط به مغز را می‌فرستند، عامل این نابویایی باشد.
اکنون دانشمندان دریافته‌اند چگونه بسیاری از بیماران کووید-۱۹ حس بویایی‌شان را از دست می‌دهند.
پژوهشگران آمریکایی در دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد می‌گویند: کروناویروس جدید یا سارس-کوو-۲ که باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود، نه به سلول‌های عصبی شناساگر بو، بلکه به سلول‌های پشتیبانی‌کننده آنها حمله می‌کند.
این بررسی نشان داد ، ژنی که گیرنده پروتئینی ACE2– راه ورود ویروس کرونا به سلول‌ها- را رمزبندی می‌کند در سلول‌های عصبی بویایی فعال نیست، بلکه این ژن در سلول‌های پشتیبانی‌کننده از سلول‌های عصبی و نیز در برخی از سلول‌های بنیادی و سلول‌های رگ‌های خونی مجاور فعال است.
گرچه برخی از بیماران کووید-۱۹ پس از بهبودی از علائم دچار شدن دوباره گاه‌گاهی به نابویایی را گزارش کرده‌اند، به گفته این دانشمندان، عفونت کرونا احتمالاً به‌طور دائمی به مدارهای عصبی بویایی در بیماران آسیب نمی‌زند و بنابراین با برطرف‌شدن عفونت نیازی به بازسازی سلول‌های حسی بویایی نیست.
بررسی‌های دیگر نشان داده‌اند که نابویایی در بیماری کووید- ۱۹ ناشی از کروناویروس جدید از نابویایی ایجاد شده در سایر عفونت‌های ویروسی ازجمله سایر کروناویروس‌ها متفاوت است.
بیماران کووید-۱۹ معمولاً در طول دوره‌ای چندهفته‌ای حس بویایی‌شان را بازمی‌یابند؛ اما در نابویایی ناشی از سایر عفونت‌های ویروسی که به‌طور مستقیم به سلول‌های عصبی بویایی آسیب می‌زنند، بازگشت حس بویایی ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
از طرف دیگر بسیاری از ویروس‌ها با ایجاد مشکلاتی مانند گرفتگی بینی باعث از دست رفتن گذرای حس بویایی می‌شوند؛ اما در برخی از بیماران کووید-۱۹ حتی بدون گرفتگی بینی هم ممکن است نابویایی ایجاد شود.
از دست رفتن همیشگی بویایی که همراه با اختلال حس چشایی هم هست، می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی بگذارد و باعث اضطراب و افسردگی مبتلایان شود.
