پیونگیانگ؛ یک گام به عقب
کرهشمالی از توقف برنامه اقدام نظامی علیه کرهجنوبی خبر داد
یک هفته پس از آنکه تنش میان کرهشمالی و همسایه جنوبیاش، وضعیت را در شبهجزیره کره باردیگر به مرز هشدار رساند، شمالیها از موضع خود کوتاه آمدند تا خطر جنگ از این منطقه دور شود.
تلویزیون دولتی کرهشمالی دیروز در گزارشی اعلام کرد که کمیته مرکزی نظامی این کشور به ریاست کیم جونگ اون تشکیل جلسه داده و «برنامه اقدام نظامی علیه کرهجنوبی» را معلق کرده است. همزمان یونهاپ، خبرگزاری رسمی کرهجنوبی، نیز در گزارشی اعلام کرد نیروهای نظامی کرهشمالی در مرز روز گذشته مشغول برچیدن بلندگوهایی بودهاند که هفته قبل در مناطق مرزی کار گذاشته بودند. سالهای گذشته از این بلندگوها برای پخش پیامهایی سیاسی علیه کرهجنوبی استفاده میشد.
هفته گذشته کرهشمالی در میان بهت همگان، دفتر ارتباطات با کرهجنوبی را در شهر مرزی کائهسونگ منهدم کرد. پیش از آن کیم یوجونگ، خواهر رهبر کرهشمالی، تهدید کرده بود درصورتی که سئول مانع فعالیت پناهندگان سیاسی که از کرهشمالی به کرهجنوبی گریختهاند، نشود، دفتر ارتباطات کائهسونگ را تعطیل خواهد کرد. این پناهندگان از طریق بالنهای کوچکی که به آسمان کرهشمالی میفرستند، دیدگاههای سیاسی خود علیه حکومت کمونیستی کیم جونگ اون را در قالب شبنامههایی بهدست مردم میرسانند. اغلب با این بالنها، بستههای مواد غذایی نیز ارسال میشود تا افراد در کرهشمالی برای برداشتن آنها ترغیب شوند.
دفتر ارتباطات 2کره از سال 2018، یعنی زمانی که پیونگیانگ و سئول دور تازه گفتوگوهای خود را آغاز کردند، تاسیس شد تا از بروز تنش و جنگ ناخواسته میان دوطرف جلوگیری کند و محلی برای مذاکره میان مقامهای سیاسی دوطرف برای رسیدن به صلح باشد. طی این مدت نمایندگان 2کره هرروز بهطور مرتب در دفتر کائهسونگ با یکدیگر دیدار میکردند تا مانع بروز هرگونه تنش ناخواسته میان کشورهای خود شوند؛ کشورهایی که از سال 1953تاکنون عملا در جنگ هستند و تنها یک توافق آتشبس موقت بین آنها وجود دارد. تعطیلی دفتر ارتباطات با کرهجنوبی از سوی پیونگیانگ چندان دور از ذهن نبود اما کسی باور نمیکرد کرهشمالی این دفتر را منفجر کند.
همزمان با این اقدام، خواهر رهبر کرهشمالی به ارتش این کشور دستور داد فورا برنامهای برای حمله نظامی به کرهجنوبی تهیه کند. این دستور، علاوه بر آنکه سطح تنش میان 2کره را نشان میداد، از جایگاه قدرتمند کیم یوجونگ در میان حاکمان کرهشمالی حکایت داشت. ارتش این کشور در واکنش به دستور کیم یوجونگ اعلام کرد قصد دارد نیروهایش را در نوار 38درجه در ادامه مرز با کرهجنوبی مستقر کند؛ اقدامی که برای جهان، یادآور جنگ خونین 2کره در دهه 1950 است. کرهشمالی تمامی مسیرهای ارتباطی با مقامهای سیاسی و نظامی کرهجنوبی را هم بعد از سالها قطع کرد تا نشان دهد چه اندازه در رویارویی تازه با سئول جدی است.
جنگ کره؛ 70سال بعد
امروز سالگرد آغاز جنگ 2کره است. 70سال قبل در سال 1950، شمالیها با عبور از مدار38درجه به مناطق جنوبی حمله کردند.5 سال قبل از آن، از تصمیم 2 ابرقدرت شرق و غرب بعد از جنگ جهانی دوم، شبهجزیره کره را به 2کشور کرهشمالی و کرهجنوبی تقسیم کرده بود. یک سال بعد، پس از چندین بار دست بهدست شدن سرزمینهای 2کشور میان نیروهای درگیر در جنگ، بار دیگر 2طرف در پشت «مدار 38درجه»، جایی که مرزی مصنوعی ساخته 2 ابرقدرت شرق و غرب 2کره را از هم جدا میکند، قرار گرفتند و 2سال بعد پیمان ترک مخاصمه، و نه پیمان صلح، امضا کردند. در آن جنگ بیش از 2میلیون نفر کشته شدند.
در سال 2018، کیم جونگ اون رهبر کرهشمالی و مون جائه این رئیسجمهور کرهجنوبی پیش چشم رسانهها و مردم جهان در روستای «پانمونجوم» روی همان خط مرزی مدار 38درجه در یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ سیاسی جهان با یکدیگر دست دوستی دادند تا به بیش از 6دهه مخاصمه پایان دهند. مذاکرات 2کره که با مذاکرات سران کرهشمالی و آمریکا همراه بود، بیشک لحظهای تاریخی را رقم زد اما اکنون با گذشت 2سال، هیچیک از توافقات صورت گرفته عملیاتی نشده است؛ دلیلش را هم باید در بینتیجه بودن مذاکرات میان کیم جونگ اون و دونالد ترامپ جستوجو کرد.
مقامهای کرهشمالی به همتایان خود در کرهجنوبی بهخاطر پیروی از سیاستهای آمریکا اعتراض دارند و معتقدند بینتیجه ماندن توافق تاریخی میان2کره بهدلیل اعمال نفوذ آمریکا اتفاق افتاده است. شاید ارسال شبنامه به کرهشمالی از خاک کرهجنوبی، بهانه پیونگیانگ برای منهدم کردن دفتر ارتباطات با کرهجنوبی باشد، اما واقعیت آن است که شمالیها به روند بینتیجه مذاکرات معترض هستند.
کمک کرهجنوبی به توسعه گردشگری در کرهشمالی و همچنین افزایش همکاریهای اقتصادی 2طرف در منطقه ویژه اقتصادی مستقر در خاک کرهشمالی، بخشی از بندهای گنجانده شده در توافق سال 2018بوده است. در شرایط وخیم اقتصادی کرهشمالی، این طرحها میتواند نجاتبخش دولت کیم جونگ اون باشد. با این حال، مخالفت آمریکا مانع همکاری 2 کره در زمینه گردشگری و اقتصاد شده است؛ موضوعی که میتواند انگیزه لازم برای تقویت سیاست تهاجمی کرهشمالی را مهیا کند. شمالیها بهدنبال وارد کردن شوک به مذاکرات روند صلح با همسایه جنوبی خود هستند.
ریشههای بحران شبه جزیره کره
شبهجزیره کره قرنها محل کشمکش قدرتهای بزرگ آسیایی بود اما یکپارچگی آن همیشه حفظ شده بود. طی حدود 500سال یعنی از قرن 14میلادی تا اوایل قرن بیستم، سلسله چوسان بر این کشور حکومت میکرد. اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، شبهجزیره کره از جنگهای امپراتوری ژاپن با امپراتوریهای چین و روسیه متاثر شد. ژاپنیها از پیروزیهای بهدست آمده بهره گرفتند و در سال 1910کره را اشغال کردند. پایان جنگ جهانی دوم، نقطه پایان یکپارچگی کره هم بود. قدرتهای پیروز در جنگ برسر تقسیم کره به 2کشور در ادامه مدار 38درجه شمالی کره زمین توافق کردند. حکومت کرهشمالی تحت حمایت شوروی و بلوک شرق و حکومت کرهجنوبی تحت حمایت آمریکا و بلوک غرب قرار گرفت. 5سال بعد شمالیها با عبور از مدار 38درجه به جنوب حمله کردند. اشغال کرهجنوبی از سوی کرهشمالی، واکنش آمریکا و متحدانش را بهدنبال داشت. غرب نیروهایش را وارد کرد و نیروهای کرهشمالی را به داخل خاک این کشور پس زد. این بار خاک کرهشمالی اشغال شد. در پی اشغال کرهشمالی، چین نیروهایش را وارد این کشور کرد و نیروهای چینی و آمریکایی درگیر شدند. جنگ2کره 3سال طول کشید تا اینکه با توافق قدرتهای اصلی، 2کشور بار دیگر نیروهای خود را به پشت مدار 38درجه منتقل کردند. سال 1953دوکره قرارداد آتشبس امضا کردند اما روابطشان طی تمام 6دهه بعد دستخوش تنش و اختلافات عمیق شد.