با دستور مستقیم شهردار‌تهران صورت می‌گیرد
منع به‌کارگیری کودکان زباله‌گرد
معاونت امور اجتماعی و فرهنگی سازمان بازرسی شهرداری موظف شده‌اند هرگونه تخطی از اصل عدم‌به کارگیری کودکان را رصد و گزارش کنند
پریسا امیرقاسم‌خانی _ خبر‌نگار
از این پس مناطق 22گانه، شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به شهرداری تهران و پیمانکاران طرف قراردادشان، باید به‌طور جد نسبت به عدم‌به‌کارگیری کودکان کار در حوزه زباله‌گردی، دقت به خرج دهند.
دیروز عصر پیروز حناچی، شهردار تهران بخشنامه‌ای را ابلاغ کرد که موضوع اصلی آن به مدیریت پسماند، شیوه جمع‌آوری زباله و به‌کارگیری کودکان از سوی برخی از پیمانکاران در این حوزه ارتباط دارد. در بخشنامه تأکید شده نظارت بر عملکرد پیمانکاران در همین خصوص باید افزایش یابد و درصورت هرگونه تخطی، با متخلفان برخورد می‌شود.
استفاده از ظرفیت سمن‌ها
در روزهای کرونایی و رعایت هر چه بیشتر اصول بهداشتی برای حفظ سلامت و مقابله با ویروس کرونا، یکی از تصاویری که درشهر بیشتر از همه جلب توجه می‌کند، کودکانی هستند که به کارهای کاذب مانند زباله‌گردی مشغول هستند. معضلی که سال‌هاست وجود دارد. جایی که فقر فریاد می‌زند کودکان کار گویا در صف مقدم ایستاده‌اند و شرایط بحرانی و غیربحرانی هم نمی‌تواند آنها را از این معضل برهاند و درواقع براساس گفته کارشناسان اتفاقا در شرایط بحرانی مانند کرونا اوضاع آنها وخیم‌تر می‌شود. حال دیروز شهرداری تهران تمام قد پای کار آمده و بسیار جدی از همه خواسته تا در مسیر مقابله با به‌کارگیری کودکان در زباله‌گردی همراه شوند. در همین راستا در بخشنامه پیروز حناچی آمده که استفاده از ظرفیت‌های سمن‌های فعال در حوزه کار کودک و سازمان بازرسی شهرداری اهمیت فراوان دارد. در این‌باره نظر و اقدامات مسئولان مدیریت شهری را درخصوص کاهش آسیب اجتماعی کودکان کار به‌خصوص در حوزه زباله‌گردی جویا شدیم و نظر دو کارشناس اجتماعی را پرسیدیم.
جذب مشارکت شهروندان برای کاهش پدیده کار کودک
محمدرضا جوادی یگانه، معاون امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران
شهرداری تهران در راستای تحقق شعار تهران، شهری برای همه و با توجه به تکالیف قانونی این نهاد برای فراهم کردن زندگی ایمن برای همه شهروندان، در تلاش است تا امسال در راستای بهبود شرایط زیست کودکان کار اقداماتی را دنبال کند. شهرداری تهران درحالی خود را ملزم به ساماندهی و حمایت از کودکان کار و خیابان می‌داند که براساس تکلیف قانونی خود تنها باید زیرساخت‌های لازم را برای ساماندهی این کودکان فراهم کند و در اختیار نهادهای ذیربط و سازمان‌های مردم‌نهاد قرار دهد. از نگاه شهرداری تمام اشکال کار کودکان غیرقابل پذیرش است، این نهاد در تلاش است تا با استفاده از زیرساخت‌های موجود و در راستای تحقق مسئولیت‌پذیری اجتماعی نسبت به آگاه‌سازی و افزایش حساسیت شهروندان نسبت به‌کار کودک، به شناخت اشکال و ابعاد این پدیده کمک کند. حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه کار کودکان و جذب و مشارکت شهروندان برای کاهش پدیده کار کودک از اهداف کمپین «چهارراه کودک» است. نظارت بر پیمانکاران و نهادهای زیرمجموعه شهرداری تهران درخصوص منع به کارگیری کودکان، تلاش در راستای حذف اشکال کار پرخطر برای کودکان ازجمله زباله‌گردی و حمایت از اجرای طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با توانمندسازی کودکان کار و خانواده‌های آنان از دیگر برنامه‌های شهرداری برای کمک به حل مشکل کار کودکان در شهر تهران به شمار می‌رود.
زمان حمایت فرا رسید
اردشیر گراوند، کارشناس اجتماعی
وقتی در یک جامعه به‌علت بحران‌های اقتصادی آسیب‌های اجتماعی توسعه پیدا می‌کنند دیگر این آسیب‌ها مختص کودکان یا قشر خاص نیست، بلکه همه اقشار مردمی از آسیب‌ها بهره‌مند هستند. همواره به‌خصوص در بحران‌ها آنچه بیشتر از همه به چشم می‌آید، زنان و کودکان هستند. در این زمینه باید حساس‌سازی کرد. برگزاری کمپین‌هایی مانند کمپین چهارراه کودک این حساس‌سازی را انجام می‌دهد ولی کافی نیست برای کاهش آسیب‌ها باید برنامه‌ریزی کرد و نباید برای حل مشکل به یک هفته یا یک مدت کوتاه بسنده شود. حال که شهرداری تهران در بخشنامه‌ای عملی و جدی برای منع به‌کارگیری کودکان در زباله‌گردی اقدام کرده، همه فعالان مدنی و اجتماعی و نهادهای نظارتی باید حمایت موردنیاز را داشته باشند تا کار به نتیجه برسد؛ چراکه زباله‌گردی ضمن تمام فشارهای روانی و آسیب‌های اجتماعی برای کودکان، سلامت آنها را نیز به خطر می‌اندازد. مسئله‌ای که همیشه وجود دارد این است ما برای کاهش آسیب‌ها برنامه‌ای نداریم. به‌عنوان مثال در حوزه کودکان و زنان باید نیازسنجی شود که در زمان بحران به چه مواردی نیاز دارند و این نیازها اولویت‌بندی شود. متأسفانه ما هنوز نتوانسته‌ایم برنامه مدون و منسجمی برای کاهش آسیب‌ها ارائه بدهیم. به همین‌خاطر، اکنون باید شهرداری تهران را در صف اول مقابله با پدیده به‌کارگیری کودکان همراهی کرد.
جزییاتی از بخشنامه شهردار
در ابتدای بخشنامه پیروز حناچی، شهردار تهران درباره منع به‌کارگیری کودکان در بخش زباله آمده: «هرچند مقابله مؤثر با کار کودکان در شهرداری تهران از طریق درج الزامات قانونی منع به‌کارگیری کودک از سوی پیمانکاران در نظام‌نامه‌های فنی و اجرایی و نظارت بر عملکرد پیمانکاران و همچنین ارائه خدمات کاهش آسیب به کودکان کار در سطح شهر تهران مورد توجه قرار گرفته است، اما با توجه به اهمیت موضوع و لزوم اجرای کامل قوانین، تأکید می‌شود شهرداران مناطق 22گانه با همکاری معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی و سازمان بازرسی با تشدید نظارت بر عملکرد پیمانکاران و اجرای دستورالعمل زیر، از هرگونه به‌کارگیری کودکان از سوی پیمانکاران جلوگیری کنند.» این بخشنامه 8 بند دارد که عبارت است از:
1- معاونت خدمات شهری با همکاری مناطق شهرداری موظف است نسبت به اجرای طرح کاهش پسماند و نیز اصلاح شیوه جمع‌آوری زباله اقدام کند تا زمینه شکل‌گیری زباله‌گردی از میان برود.
2- شهرداران مناطق 22گانه موظف هستند مطابق نظام‌نامه‌های فنی و اجرایی جمع‌آوری پسماند و قراردادهای موجود، از طریق نظارت بر عملکرد پیمانکاران پسماند و برخورد با متخلفان، از به‌کارگیری کودکان در این فرایند در هر شکل آن جلوگیری کنند.
3- در فرایند اجرای این بخشنامه، هرگونه برخورد با کودکان کار و زباله‌گرد ممنوع بوده و منع کار کودکان صرفا از طریق برخورد با پیمانکاران متخلف و سایر عوامل به‌کارگیرنده کودکان در حوزه خدمات‌شهری ازجمله جمع‌آوری پسماند صورت خواهد گرفت. معاونت امور اجتماعی و فرهنگی با استفاده از ظرفیت سمن‌های فعال در حوزه کار کودک و سازمان بازرسی شهرداری تهران موظف هستند هرگونه تخطی از این اصل را رصد و گزارش کنند.
4- سازمان بازرسی موظف است علاوه بر بررسی موانع اجرای این بخشنامه در ارکان مختلف شهرداری و پیشنهاد راهکارهای لازم، گزارش‌های هفتگی از تعداد تخلفات صورت‌گرفته را به تفکیک مناطق ارائه کند. این گزارش در ارزیابی عملکرد مناطق شهرداری لحاظ شده و با هرگونه قصور و مسامحه در این خصوص برخورد خواهد شد.
5- با توجه به انتظارات افکار عمومی، مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل، سازمان زیباسازی و مؤسسه همشهری موظف هستند با هماهنگی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی نسبت به اطلاع‌رسانی لازم به شهروندان در مورد اهتمام جدی شهرداری برای پایان‌دادن به‌کارگیری کودک از سوی پیمانکاران به‌ویژه در فرایند جمع‌آوری زباله اقدام کنند.
6- با توجه به نقش مشارکتی و نظارتی شهروندان، سازمان بازرسی با همکاری سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات موظف هستند بستر لازم برای اخذ گزارش‌های مردمی از موارد به‌کارگیری کودکان توسط پیمانکاران را از طریق سامانه137 و سایر کانال‌های ارتباطی فراهم کنند.
7- معاونت امور اجتماعی و فرهنگی موظف است با استفاده از ظرفیت مشارکت‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد، همکاری سایر نهادها و اتخاذ تمهیدات لازم نسبت به افزایش خدمات اجتماعی و حمایتی به کودکان منع‌شده از کار و خانواده‌های آنان در حد امکان اقدام کند.
8- معاونت خدمات شهری و معاونت امور اجتماعی و فرهنگی موظف هستند سازوکارهای لازم را برای همکاری با سایر نهادهای ذیربط در جهت تسهیل اجرای این بخشنامه فراهم کنند.
در همینه زمینه :
