کاهش تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر بحران

تازه‌ترین گزارش‌ها از میزان تاب‌آوری اقتصاد‌ها در مقابله با بحران‌ها نشان می‌دهد که ایران با رتبه 125در میان 130کشور دنیا در ردیف پایین جدول کشورهای دنیا قرار گرفته است و ریسک‌های مختلفی اقتصاد ایران را در برابر بحران‌ها تهدید می‌کند.
به گزارش همشهری، برخی مولفه‌های بنیادی پایه‌های اقتصاد کشورها را می‌سازند و منجر می‌شوند اقتصاد کشورها در برابر بحران‌ها سربلند بیرون بیایند، به‌طوری که وجود این مولفه‌ها نه فقط منجر به حل چالش‌های مقطعی می‌شوند بلکه مسیر توسعه را هموار‌تر می‌کنند. یکی از شاخص‌هایی که به اندازه‌گیری میزان تحمل اقتصاد‌ها در مقابل این رویداد‌ها و بحران‌ها می‌پردازد شاخص تاب‌آوری اقتصادی است که به اندازه‌گیری میزان بهره‌وری، ریسک سیاسی، نرخ شهرنشینی، آسیب‌پذیری در مورد شوک‌های نفتی و 8 زیرشاخص دیگر می‌پردازد تا نشان دهد که میزان تاب‌آوری اقتصاد کشورها در برابر چالش‌ها چگونه است. بر همین اساس مؤسسه بیمه دارایی‌ها، تازه‌ترین گزارش خود از شاخص تاب‌آوری اقتصاد‌ها را برای سال2020 میلادی منتشر کرده است. شاخص تاب‌آوری سال2020 با نگاهی به مسئله شیوع ویروس کرونا یا کووید- 19 نشان می‌دهد که چگونه ممکن است محیط کسب وکار یک کشور در مرحله بهبود قرار گیرد و چگونه سازمان‌ها در آن کشور به سرعت می‌توانند از خسارات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا جلوگیری کنند. این گزارش برای تصمیم‌گیری‌های مهم در هنگام ایجاد یا تخصیص دوباره امکانات، گسترش زنجیره‌های تأمین و به کارگیری بازارهای جدید بسیار حیاتی است.
شاخص تاب‌آوری جهانی از 12زیرشاخص تشکیل شده و برای 130کشور جهان، محاسبه و رتبه‌بندی می‌شود. در سال2020 کشورهای نروژ، سوئیس و دانمارک در صدر 130کشور مورد بررسی از لحاظ شاخص تاب‌آوری قرار دارند. ایران نیز از لحاظ شاخص تاب‌آوری با امتیاز 21 در رتبه125 از 130کشور جهان قرار گرفته است. امتیاز ایران تا سال2018 روندی افزایشی و رو به بهبود داشته است اما از سال2019 روند نزولی امتیاز ایران آغاز شده و در سال2020 به کمترین حد خود رسیده است. رتبه ایران هم در این شاخص با وجود اینکه هرساله از سال2016 تا 2019 بهبود داشته، اما در سال2020 با افت 5رتبه‌ای مواجه شده و در جایگاه 125جهان قرار گرفته است.
این نشان می‌دهد که میزان تاب‌آوری اقتصادی ایران در مقابله با چالش‌ها در سطوح پایین‌تری نسبت به سال‌های قبل قرار گرفته است، در مقابل اما رتبه همه کشور‌های منطقه رو به بهبود است و بالاتر از ایران قرار گرفته‌اند.
در گزارش تاب‌آوری اقتصادی موضوعاتی از قبیل قدرت کنترل فساد در یک کشور، کیفیت زیرساخت‌های اقتصادی مانند کیفیت و وسعت زیرساخت حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، آبی و هوایی و زیرساخت خدمات عمومی و همچنین نحوه مدیریت شرکت‌ها در قالب حکمرانی شرکتی مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش همچنین در بخش بهره‌وری، سرانه تولید ناخالص داخلی و در بخش نرخ شهرنشینی متوسط نرخ سالانه تغییر در اندازه جمعیت یک کشور که در شهر زندگی می‌کنند را بررسی کرده است.
شاخص تاب‌آوری اقتصادی همچنین میزان ریسک‌های سیاسی یک کشور و آسیب‌پذیری نسبت به شوک‌های نفتی را هم بررسی می‌کند به‌معنای آنکه آن کشور تا چه حد در مقابل شوک‌های نفتی آسیب‌پذیر است.