کرونا؛ بزرگ‌ترین آزمایش روانشناسی جهان

سمیرا مصطفی نژاد_روزنامه نگار
 
زندگی در انزوا یکی از محبوب‌ترین و مهم‌ترین موضوعات پژوهشی سازمان فضایی آمریکا ( ناسا) است. این سازمان سالانه میلیون‌ها دلار صرف انجام آزمایش‌هایی می‌کند تا دریابد انزوا چه عواقب فیزیکی و روانی‌ای ممکن است برای انسان به‌دنبال داشته ‌باشد. هدف نهایی این است که در سفرهای آینده انسان به سیارات دیگر، تمهیداتی برای حفظ سلامت روان فضانوردان و مسافران فضایی اندیشیده شود، زیرا ممکن است چنین سفرهایی ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد و یک یا چند فضانورد مجبور باشند کل این مدت را در فضایی بسته به دور از روابط اجتماعی زندگی کنند.
اکنون اپیدمی جهانی کووید-‌ 19 به‌گونه‌ای بستر مناسب و غیرمنتظره‌ای را برای چنین آزمایش‌هایی فراهم کرده ‌است. البته واضح ‌است که نمی‌توان چنین رویداد گسترده و لجام‌گسیخته‌ای را با یک آزمایش کنترل‌شده و تحت نظارت علمی مقایسه کرد؛ همانطور که بیشتر انسان‌ها نه‌تنها برای حضور در این آزمایش تمایلی نداشته‌اند بلکه به اجبار و با ترس در دل این آزمایشگاه جهانی گیر افتاده‌اند. به همین دلیل است که مجمع جهانی اقتصاد، قرنطینه ناشی از شیوع کرونا را بزرگ‌ترین آزمایش روانشناسانه جهان توصیف کرده‌است که بشر باید بهای آن را بپردازد. براساس گزارش این مجمع، شیوع کرونا باعث شد تا حدود6/2 میلیارد انسان به‌صورت ناخواسته در خانه‌های خود محبوس شوند و این می‌تواند در نیمه دوم سال2020 به اپیدمی گسترده دیگری تبدیل شود: مشکلات روانی ناشی از اضطراب شدید. براساس نتیجه پژوهشی که نشریه لنست در اواخر ‌ماه فوریه 2020منتشر کرد، قرنطینه می‌تواند عوارض روانی، مانند اندوه، بی‌خوابی، اضطراب شدید، بی‌قراری، خشم، تحریک‌پذیری، فرسودگی عاطفی، ‌افسردگی و نشانه‌های اضطراب پس از آسیب را به‌دنبال داشته ‌باشد.
این نشانه‌ها در حال حاضر در نخستین مقالات علمی منتشر‌شده از پژوهش‌هایی که در چین روی این موضوع انجام شده، خود را نشان داده‌اند. در مواردی که والدین به همران فرزندان خود در خانه محبوس شده‌اند، عوارض روانی شدت بیشتری داشته‌اند.
علاوه بر چین، کشورهای زیادی در ماه‌های اخیر درباره موضوع تأثیرات روانی شیوع کرونا و قرنطینه بر انسان‌ها تحقیقاتی وسیع انجام داده‌اند. برای مثال نظرسنجی جدیدی که به‌تازگی توسط بنیاد خانواده کایزر انجام شده‌ است، نشان از آن دارد که نیمی از جمعیت آمریکا نگران سلامت روان خود در دوران قرنطینه هستند و احساس می‌کنند بحران ویروس کرونا در حال آسیب زدن به سلامت روان آنهاست. محققان آمریکایی مؤسسه روانشناسی نیویورک نیز هشدار می‌دهند اپیدمی کرونا می‌تواند به واسطه بیکاری‌های گسترده، انزوا و ترس شدید انسان‌ها از اینکه خود یا عزیزانشان در معرض آسیب‌های جدی قرار دارند، آسیب‌های احساسی طولانی‌مدتی را در سطح جهانی به مردم وارد کند و میلیون‌ها انسان را برای سال‌ها با اختلالات ناتوان‌کننده روانی درگیر سازد.
با تمرکز بر احتمال بروز این آسیب‌ها، محققان دانشگاه کمبریج هشدار داده‌اند که برای کاهش عوارض جانبی اپیدمی کرونا، باید پژوهش‌های سریع و دقیقی درباره تأثیر کووید-19 بر سلامت روان انسان‌ها انجام شود. اپیدمی‌ها توانایی تأثیرگذاری طولانی‌مدت و شدید بر سلامت روان بشر را دارند. به گفته پروفسور اد بالمور، رئیس بخش روانشناسی دانشگاه کمبریج، کووید-19 بر سلامت روان انسان‌ها تأثیر شدیدی گذاشته و خواهد گذاشت. به گفته این روانشناس، نظارت بر موضوع سلامت روان در میان عموم مردم، در میان گروه‌های پرخطر و نیز در میان نیروهای درمانگر باید از اولویت‌های چنین پژوهش‌هایی باشد.
بالمور می‌گوید: افزایش بیکاری، جدا شدن یا دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر و تغییر شیوه‌های شناخته‌شده و رایج زندگی عموما عوامل پرخطر بروز اختلالاتی مانند افسردگی یا آسیب‌زدن به‌خود هستند. به گفته او، بررسی سیاست‌های اتخاذشده برای مدیریت اپیدمی، بیکاری و فقر که نقش مهمی بر سلامت روان بشر دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. کشف شیوه‌هایی که انسان‌ها برای کنار آمدن با اپیدمی برای خود خلق کرده‌است، یافتن شیوه‌هایی برای پشتیبانی از سلامت روان افراد، به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیری مانند نیروهای درمانی، درک تأثیر خواندن دائم اخبار درباره کووید-19و شناسایی دقیق تأثیر مستقیم ویروس کرونا بر ساختار فیزیکی مغز از دیگر اولویت‌های پژوهشی توصیه‌شده از سوی محققان است. به گفته بالمور نگاه به اپیدمی‌های گذشته مانند شیوع سارس در سال2003 نیز شواهد قابل اتکایی درباره عوارض روانی بیماری، مانند افزایش میزان اضطراب، ‌افسردگی و حتی خودکشی در میان انسان‌ها در اختیار محققان قرار می‌دهد.
چین به‌عنوان کانون اصلی شیوع کرونا، درباره عوارض آنی شیوع بیماری در این کشور پژوهش‌های متنوعی انجام داده که نتیجه یکی از این پژوهش‌ها که در فوریه 2020 به‌صورت مشترک توسط محققان چینی و سنگاپوری انجام شده‌است، نشان می‌دهد بیش از نیمی از داوطلبانی که در پژوهش مشارکت داشته‌اند نشانه‌های متوسط تا شدید آسیب روانی را از خود بروز داده‌اند. در این پژوهش که براساس نظرسنجی آنلاین انجام گرفته‌است، 1210نفر از 194شهر چین مشارکت داشتند و محققان از طریق طرح پرسش‌هایی سعی در ارزیابی واکنش‌های روانی افراد شامل اضطراب، افسردگی، پریشانی و دیگر علائم نسبت به آسیبی خاص (اپیدمی کرونا) بودند. نتایج نشان داد که 53.8درصد از داوطلبان شدت آسیب‌های روانی وارد شده به‌خود را از متوسط تا شدید توصیف کرده‌اند. علاوه بر این، 16.5درصد از داوطلبان نشانه‌های متوسط تا شدید افسردگی و 28.8درصد، نشانه‌های متوسط تا شدید پریشانی از خود بروز داده‌اند. 

عوارض روانی قرنطینه
براساس نتیجه پژوهشی که نشریه لنست در اواخر ‌ماه فوریه 2020منتشر کرد، قرنطینه می‌تواند عوارض روانی، مانند اندوه، بی‌خوابی، اضطراب شدید، بی‌قراری، خشم، تحریک‌پذیری، فرسودگی عاطفی، ‌افسردگی و نشانه‌های اضطراب پس از آسیب را به‌دنبال داشته ‌باشد