تلاش برای تکرار «خلیج خوک‌ها»

دولت ونزوئلا طی روزهای گذشته از خنثی کردن یک کودتا و دستگیری شماری از افراد دخیل در آن خبر داده است؛ کودتایی که شیوه عملیات نظامی در آن و دست‌های پشت پرده‌اش یادآور عملیات در سال1961 ضدانقلابیون کوبایی تحت هدایت سازمان سیای آمریکاست که قصد براندازی حکومت انقلابی فیدل کاسترو را داشتند.
روز دوشنبه نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، در نطق زنده تلویزیونی از دفع یک عملیات «تروریستی» در سواحل این کشور خبر داد. طبق اعلام مادورو در درگیری نیروهای ویژه ونزوئلا و افرادی که قصد داشته‌اند خود را با قایق از سواحل کلمبیا به ونزوئلا برسانند، 8نفر کشته و 13نفر دیگر دستگیر شدند. به گفته مادورو این گروه قصد داشته پس از ورود به ونزوئلا و ترور او، زمینه را برای هجوم نیروهای مخالف دولت از خاک کلمبیا به ونزوئلا فراهم کند. طبق اعلام مادورو، در میان دستگیر‌شدگان 2 آمریکایی نیز حضور دارند که سابق بر این جزو نیروهای ویژه نظامی آمریکا بوده‌اند. همه اینها در نهایت به آنجا ختم شد که روز سه‌شنبه دونالد ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران، هرگونه ارتباط میان این نیروها و دولت آمریکا را رد کرد.
مادورو سال‌هاست که در مورد «حمایت آمریکا از مخالفان»، «کودتای آمریکایی»، «دخالت آمریکا در امور داخلی ونزوئلا» و «حمله امپریالیست‌ها به ونزوئلا» هشدار می‌دهد. از سوی دیگر، سال‌هاست که بسیاری این سخنان مادورو را تلاش او برای فرار از زیر بار مسئولیت و بهانه‌ای برای توجیه وضعیت اسفناک اقتصادی ونزوئلا می‌دانند. شامگاه سه‌شنبه، ساعاتی پس از سخنان ترامپ، اما انتشار ویدئوی لحظه دستگیری نیروهای مهاجم به ساحل ونزوئلا نشان داد سخنان مادورو آنقدرها هم بی‌اساس نبوده است. خصوصا زمانی که چهره 2فرد دستگیر شده آمریکایی و هویت آنها نیز مشخص شد.
همزمان، ویدئوی دیگری از سوی بلومبرگ منتشر شد که در آن جوردن گودرو، یکی از افراد سابق نیروهای ویژه ارتش آمریکا که پیش از این در جنگ عراق و افغانستان حضور داشته و اکنون صاحب یک شرکت خصوصی امنیتی در ایالت فلوریداست، مسئولیت حمله را به‌عهده گرفته است. در ویدئوی منتشر شده، گودرو در کنار یکی از افسران سابق گارد ملی ونزوئلا دیده می‌شود و ضمن ارائه توضیحاتی در مورد عملیات روز یکشنبه، آن را بخشی از عملیات بزرگ‌تری تحت عنوان «عملیات گیدئون» اعلام می‌کند. به گفته او این عملیات مورد حمایت مخالفان دولت مادورو و رهبر مخالفان یعنی خوان گوایدو بوده است. گودرو گفت: «هدف عملیات کاراکاس دستگیری مادورو بود ولی عملیات شکست خورد. فاز دوم اما در جریان است و نیروهای ونزوئلایی همچنان در پادگان‌هایی در کلمبیا مستقر هستند. حمله به نقاط حساس در دستور کار است.» او از دولت آمریکا خواست برای آزادی 2مأمور سابق نیروهای ویژه ارتش به نام‌های لوک دنمان 34ساله و آیران بری 41ساله وارد عمل شود. گودرو همچنین تأیید کرد که این دو فرد همرزم او در عراق و افغانستان بودند و فرماندهی عملیات اخیر در ونزوئلا را به‌عهده داشتند.
طارق ویلیام صعد، دادستان کل ونزوئلا، دیروز رهبران مخالف دولت را متهم به پرداخت پول برای انجام عملیات ترور مادورو کرد. به گفته صعد، خوان گوایدو با پرداخت 212میلیون دلار، طراحی و اجرای عملیات ترور مادورو و همچنین آموزش نیروهای ونزوئلایی در خاک کلمبیا را به شرکت متعلق به جوردن گودرو به نام شرکت سیلورکورپ سپرده است. به گفته دادستان کل ونزوئلا، پول پرداختی از دارایی‌های شرکت نفتی PDVSA ونزوئلا که در خاک آمریکا قرار دارد تامین شده است. این شرکت سال گذشته پس از آنکه خوان گوایدو خود را رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا نامید، از سوی دولت آمریکا توقیف و کنترل منابع مالی آن به‌دست گوایدو سپرده شد.

از کوبای1961 تا ونزوئلای2020
وقایع روزهای اخیر در ونزوئلا، یادآور عملیاتی است که 6دهه قبل از سوی سازمان سیا برای ساقط کردن دولت فیدل کاسترو در کوبا طراحی شد. فیدل کاسترو یک سال پس از به قدرت رسیدن در کوبا، سیاست ملی کردن و مصادره سرمایه‌های آمریکایی را پیاده کرد. رویکرد ضدآمریکایی فیدل باعث شد تا سازمان سیا عملیاتی را برای پایان دادن به حکومت نوپای او طراحی کند. در ۱۷آوریل۱۹۶۱ به دستور جان کندی، رئیس‌جمهور آمریکا و بر مبنای ارزیابی اشتباه سازمان سیا، ۱۷۰۰نفر از ضد‌انقلابیون کوبایی با کمک عوامل سیا در خلیج خوک‌ها در جنوب کوبا پیاده شدند تا حکومت فیدل کاسترو را سرنگون کنند. عملیات اما لو رفت و نیروهای هوادار کاسترو در عملیاتی غافلگیرانه به فرماندهی خود کاسترو، ظرف 48ساعت ضدانقلابیون را قلع و قمع کردند.
ارتباط میان وقایع امروز ونزوئلا با عملیات نافرجام خلیج خوک‌ها، با یادآوری سخنرانی سال گذشته جان بولتون در نشست انجمن سربازان عملیات خلیج خوک‌ها در آمریکا پررنگ‌تر می‌شود. بولتون که آن زمان هنوز در سمت مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ حضور داشت، در سخنانش گفت که شیشه عمر سوسیالیسم در نیمکره غربی به‌زودی شکسته خواهد شد. پیگیری براندازی حکومت مادورو، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های بولتون در دوره مسئولیتش بود.

گوایدو، یک‌قدم تا پایان
اتهام کودتا و ترور مادورو اکنون سنگین‌ترین اتهامی است که به خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، وارد شده است؛ اتهامی که از سوی گوایدو رد شده اما به‌نظر می‌رسد این بار شواهد کافی برای دست داشتن او وجود داشته باشد. او با اتهامات متعددی روبه‌رو بوده، اما دولت مادورو تاکنون از دستگیری او خودداری کرده است. این بار شاید شرایط برای گوایدو به شکل دیگری پیش برود و رهبر مخالفان به پایان راه رسیده باشد.
خوان گوایدو طی یک سال گذشته به چهره شاخصی در میان کشورهای غربی تبدیل شده است؛ به‌خصوص اینکه آمریکا، اتحادیه اروپا و بیش از 50کشور دیگر ریاست‌جمهوری او را به رسمیت شناخته‌اند. اما در داخل گوایدوی 36ساله نتوانسته نیروهای مخالف دولت را هم‌صدا و هم‌قدم کند.
 این در شرایطی است که مادورو به‌رغم تحریم‌های سنگین و بی‌سابقه آمریکا توانسته با حفظ حمایت ارتش، موقعیت خود را تثبیت کند. شکست عملیات گیدئون ضربه سنگینی بر پیکره نیروهای مخالف دولت در ونزوئلا خواهد بود.