غم و درد به هیچ دوره زمانی محدود نمی‌شود. هنرمندان جهانی در طول تاریخ، رگه‌ای از این موقعیت تراژیک را در آثار خود بروز دادند. سیاه‌نمایی بیشتر شبیه یک واژه از لغتنامه سیاسی است و در فرهنگ هنرمند جایی ندارد؛ او که ژرفای آدم‌های پیرامونی خود را می‌بیند و آبی خاکستری‌اش را جلوه می‌دهد، نه آن جریان طبقه متعینی که به عمق تاریخ قد علم کردند و با اشک چشم‌ها رنگی شدند. چه بسا اگر چنین نبود، «سفیدنمایی» سیاه‌تر از هر واژه‌ای پدیدار می‌شد.