از آینده ولی‌عصر چه تصویری داریم؟
علی اعطا _ سخنگوی شورای شهر تهران
این سال‌ها پرسه‌زنی در خیابان‌های تهران و خیلی از شهرهای دیگر با تجربه اضطراب و فراموشی همراه بوده است؛ این تجربه‌ای است که از شکاف میان سازندگی و ویرانی در خیابان‌ها، بلوارها، معابر عمومی و هر آنجا که جمعیتی روان است نشأت گرفته است. از شما می‌پرسم تهران چگونه شهری است؟ هرچند نمی‌توان پاسخی درست و دقیق به این پرسش داد اما می‌توان در یک کلام تهران را شهری محصور در میان کوه‌ها و بزرگراه‌ها توصیف کرد که هویت شهری آن خدشه‌دار شده است. چرا می‌گوییم هویت شهری تهران خدشه‌دار شده است؟ هویت شهری یک شهر از کجا نشأت می‌گیرد؟
بخشی از هویت یک شهر را خیابان‌ها و معبرهایش می‌سازند. هویـت یکـی از مهم‌تریـن چالش‌هـای پیـش‌روی جوامـع در حـال توسـعه، طی فرایند جهانی شـدن اسـت کـه می‌توان آن را «احسـاس تعلـق خاطـر بـه مجموعـه‌ای مـادی و معنوی از عناصـر» دانست که از «گذشته» شـکل گرفته‌‌است. بنابر این هویت با واژه‌های «تعلق خاطر» و «گذشته» معنا پیدا می‌کند. بیاییم این مفاهیم را در مورد خیابانی چون ولی‌عصر پیاده‌سازی کنیم. سؤال اینجاست که ما چقدر به خیابان ولی‌عصر تعلق خاطر داریم؟ چه عناصری از این خیابان از گذشته شکل گرفته و برای ما به میراث مانده‌اند؟ اگر پاسخی مناسب و درخور برای این پرسش‌ها داشته باشیم؛ آن موقع می‌توانیم بگوییم که به خیابان ولی‌عصر تعلق خاطر داریم. اما اگر در پاسخ به این پرسش‌ها دچار سردرگمی شویم، پس تعلق خاطرمان به این خیابان محل تردید است.
طبیعتاً گذشته کلیدی برای ساخت آینده است و در واقع از کلیدی‌ترین اقدام‌ها در هر شهر، ترسیم چشم‌انداز آینده و توافق همگانی بر سر آن است: توافق همگانی بر سیمای آینده شهر. در این زمینه می‌توان به تجربیات موفق شهرهای دیگر جهان چشم دوخت. ایده شهرداری پاریس در این زمینه جالب است: شهرداری پاریس می‌پرسد چه آینده‌ای برای شانزه‌لیزه، خیابان خاطره‌ها و زیباترین خیابان جهان متصورید؟! و بعد تصمیم می‌گیرد برای ملموس کردن این پرسش، انیمیشنی از سیمای آینده شانزه‌لیزه نمایش بدهد.
برگردیم به تهران. از آینده ولی‌عصر چه تصویری در ذهن داریم؟ از سیمای آینده خیابان‌های انقلاب و لاله‌زار چطور؟پیاده‌راه‌ها و میدانگاه‌های پیاده تهران چگونه خواهند بود؟ طبیعتاً ما آینده طرح‌های شهری را برای مردم «به تصویر نمی‌کشیم.» خیابان ولی‌عصر، یک «باغ-خیابان» است. طرح خواناسازی که اخیرا شهرداری دنبال می‌کند و هرمکان ارزشمند و تاریخی را از طریق اپلیکیشن‌های موبایل معرفی می‌کند، معطوف به تاریخ و میراث است؛ گامی در راه ثبت جهانی خیابان.
شهرداری در راستای فراموش نشدن هویت تهران و قصه‌هایش، «طرح خواناسازی شهر تهران» را با خیابان ولی‌عصر آغاز کرده؛ مسیری برای روایت‌گری قصه‌ها و رویدادها، معرفی میراث معماری و فرهنگی و بزرگداشت مفاخر شهر. خواناسازی خیابان ولی‌عصر، گامی‌است در راه ثبت جهانی این خیابان زیبا و تاریخی. حرکتی برای پایان دادن به تجربه اضطراب و فراموشی در پرسه‌زنی در خیابان-باغی چون ولی‌عصر!
با قصه‌گو شدن خیابان ولی‌عصر، تهران همچون یک رمان و خیابان ولی‌عصر شخصیت اصلی آن خواهد شد.
چشم‌انداز آینده ولی‌عصر چیست؟ طرح تفصیلی و همه کژتابی‌های آن، چه سرنوشتی برای ولی‌عصر تاریخی ما رقم می‌زند
