حکمرانی تماس تصویری در عصر کرونا

عمادالدین قاسمی پناه _خبرنگار

بسیاری از مردم در سراسر جهان در حال تجربه کردن موقعیتی هستند که احتمالا تاکنون با آن روبه‌رو نبوده‌اند. بیماری همه‌گیر کووید-۱۹همانند یک طوفان ویرانگر سرتاسر کره خاکی را درنوردیده و بسیاری را خانه‌نشین یا در بیمارستان‌ها بستری کرده است. چه آنان که به اختیار، خود را قرنطینه کرده‌اند و چه آن گروهی که به ناچار این روزها را در قرنطینه یا در بیمارستان‌ها سپری می‌کنند، علاوه بر اضطراب یا درد بیماری، به‌علت دوری از دوستان و اعضای خانواده در رنجند. اما اکنون اپلیکیشن‌های تماس تصویری علاوه بر اینکه باعث شده‌اند بیماران ممنوع‌الملاقات با عزیزان خود دیداری، اگرچه غیرحضوری و مجازی، داشته باشند، گذر این روزهای سخت را برای مردم دورمانده از یکدیگر هم قابل‌تحمل کرده‌اند. همچنین بسیاری از کسب‌و‌کارها به‌دلیل رعایت توصیه‌های مربوط به فاصله‌گذاری فیزیکی با بهره‌گیری از این اپلیکیشن‌ها توانسته‌اند تا حدودی به امور خود سامان دهند و به‌ویژه جلسات گروهی خود را برگزار کنند. پیش از این هم، اپلیکیشن‌های تماس تصویری میان مردم رواج داشت اما حضور و ضرورت آنها در این روزها بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ احساس شده است.

مسیری برای سبک زندگی جدید
افزایش محبوبیت اپلیکیشن‌های تماس تصویری مثل «زوم» به‌ویژه با قابلیت تماس گروهی در دورانی که بسیاری ناچار به دورکاری شده‌اند، دور از انتظار نبود اما این اپ‌ها برای دنیایی که در آن کار، تحصیل و تقریبا تمام جنبه‌های زندگی مجازی شده، طراحی نشده‌اند. واضح است که در این شرایط مردم به ابزارهایی جدید نیاز دارند. به همین‌خاطر چندین شرکت فناوری سرمایه‌گذاری‌های جدید خود را برای توسعه و افزایش امکانات پلتفرم‌های خود شروع کرده‌اند. به تازگی مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیسبوک با اشاره به برقراری روزانه صدها میلیون تماس در «واتساپ» و «مسنجر»، دلیل سرمایه‌گذاری هنگفت فیسبوک در اپ‌های تماس تصویری را باور به رشد این حوزه در آینده خواند. او در مصاحبه‌ای با سایت ورج می‌گوید: «من این اواخر به‌شدت روی محصولاتی تمرکز کرده‌ام که به مردم در برقراری ارتباط با یکدیگر کمک می‌کنند. در واقع تمرکز من روی «حضور مجازی» است که باعث می‌شود افراد حتی با وجود فاصله فیزیکی فراوان، با یکدیگر احساس نزدیکی کنند. دو حوزه مهم دیگر برای ما کمک به کسب‌و‌کارهای کوچک و حفظ سلامتی مردم است.» مدیرعامل فیسبوک با اشاره به تجربه برگزاری جلسات واقعیت مجازی در اوایل بحران تأکید می‌کند که استفاده از هدست VR به‌خاطر القای حس قرار‌داشتن در یک فضای مشترک نسبت به ویدئو‌کنفرانس کارایی بالاتری دارد. او می‌گوید: احساس واقعی بودن جلسه در واقعیت مجازی بالاتر است. از نظر من حضور مجازی آخر خط نیست و در آینده به قابلیت‌های بهتری دست پیدا خواهیم کرد.


برنامه‌های آینده‌نگرانه فیسبوک
فیسبوک به‌عنوان یکی از شبکه‌های اجتماعی قدیمی و محبوب به تازگی از ویژگی‌های جدید تماس ویدئویی اتاق‌های گفت‌وگو(Messenger Rooms) خبر داده است. به این ترتیب می‌توان با استفاده از این قابلیت تماس‌های ویدئویی برقرار کرد که تا 50نفر در آن برای یک جلسه مجازی می‌توانند حضور داشته باشند. برای این کار حتی لازم نیست افراد دعوت شده حساب کاربری فیسبوک داشته باشند. زاکربرگ درباره دلیل توسعه Messenger Room را برقراری ارتباطات ویدئویی بین افراد بدون نیاز به برنامه‌ریزی قبلی عنوان کرده است. این اپ به فرد اجازه می‌دهد هر زمان که دوست داشت تعداد نامشخصی از افراد را به تماس ویدئویی دعوت کرده یا به‌دنبال‌کنندگانش اجازه دهد در صورت تمایل، وارد تماس ویدئویی شوند.
اتاق‌های گفت‌وگوی فیسبوک تهدیدی جدی برای زوم(Zoom) و هاوس‌پارتی (Houseparty) محسوب می‌شود. این دو اپلیکیشن تماس ویدئویی طی یک‌ماه گذشته در نتیجه همه‌گیری کروناویروس به طرز شگفت‌آوری با استقبال مردم روبه‌رو شده‌اند. اما این ویژگی جدید احتمالا باعث می‌شود که کاربران دوباره به سراغ اپلیکیشن‌های فیسبوک بروند تا در شرایطی که به‌خاطر قرنطینه و فاصله‌گذاری فیزیکی ناگزیر به ماندن در خانه هستند، از طریق آنها با دوستان و خانواده خود معاشرت کنند.
سهام اپلیکیشن زوم که پیش از این ۳درصد افزایش یافته بود، با انتشار خبر ارتقای اتاق‌های گفت‌وگوی فیسبوک تا ۵درصد سقوط کرد.
البته برقراری تماس‌های ویدئویی ۵۰نفره اتاق‌های گفت‌وگو اکنون امکان‌پذیر نیست. سخنگوی فیسبوک می‌گوید: کاربران در ابتدا با تعداد کمتری از افراد می‌توانند تماس ویدئویی برقرار کنند، اما به‌زودی این تعداد تا ۵۰نفر افزایش می‌یابد.
تماس‌های ویدئویی در اتاق‌های گفت‌وگو محدودیت زمانی ندارند و شامل ویژگی‌هایی مانند فیلترهای واقعیت افزوده هستند که به افراد امکان می‌دهد ماسک‌های سرگرم‌کننده‌ای را به چهره خود اضافه کنند. همچنین میزبان‌های اتاق می‌توانند تماس‌ها را قفل و کاربران را حذف کنند. کاربران فیسبوک و مسنجر می‌توانند اتاق‌های گفت‌وگو ایجاد کنند و همچنین می‌توانند هر کسی را، از جمله افرادی که حساب فیسبوک ندارند، به گفت‌وگو دعوت کنند.
این شرکت می‌گوید: تماس ویدئویی با مسنجر و واتساپ در بسیاری از کشورها بیش از دو برابر شده است و بازدیدهای فیسبوک لایو و اینستاگرام لایو در‌ ماه مارس به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است.
فیسبوک اعلام کرده است که ویژگی‌های livestreaming فیسبوک و اینستاگرام خود را نیز گسترش خواهد داد. به‌عنوان مثال، کاربران اینستاگرام اکنون می‌توانند لایواستریم‌های خود را به IGTV ارسال کنند و یک بازه زمانی طولانی‌تر برای تماشای لایواستریم‌ها، پس از ضبط، در اختیار فالوئرها قرار دهند.


عبور از بحران زوم
زوم یک اپلیکیشن محبوب کنفرانس ویدئویی بر پایه cloud است که در اصل، کسب‌و‌کارهای مختلف برای برگزاری جلسه‌های از راه دور با همکاران و مشتریان بین‌المللی از آن استفاده می‌کنند و نسخه اولیه آن هم کاملاً رایگان است. این اپلیکیشن اما در جریان بحران کرونا با پرونده عجیب افشای اطلاعات کاربرانش مواجه شد و خیلی‌ها را نا‌امید کرد. توسعه‌دهندگان این اپلیکیشن اما می‌گویند در آپدیت جدید خود امنیت بیشتری را فراهم کرده‌اند.

کنفرانس ویدئویی زوم به‌دلیل سهولت در استفاده، صوت و ویدئوهای HD و امکانات مناسب برای همکاری کارکنان با یکدیگر مانند گفت‌وگو از طریق متن و اشتراک صفحه نمایش(screen sharing) با استقبال روبه‌رو شده است. شرکت‌کنندگان همچنین می‌توانند بدون داشتن حساب کاربری در این اپلیکیشن به یک جلسه در زوم بپیوندند، اما برای میزبانی یک کنفرانس ویدئویی باید حساب کاربری داشته باشند.
نسخه‌های غیررایگان از جلساتی با حداکثر هزار شرکت‌کننده، ضبط تماس، تماس تلفنی نامحدود و موارد دیگر پشتیبانی می‌کنند.
اکنون با همه‌گیری ادامه‌دار بیماری کووید-۱۹ که بسیاری از مردم را مجبور به خانه‌نشینی کرده، کنفرانس ویدئویی زوم به ابزاری جدید برای برقراری ارتباط با دوستان و خانواده تبدیل شده است. حتی عده کمی مراسم عروسی خود را از طریق این اپلیکیشن برگزار کردند.
اپلیکیشن زوم در همه سیستم‌های عامل رایج دسکتاپ و موبایل ازجمله Windows، macOS، Android و iOS در دسترس است.
زوم برای هر کسی که مایل به استفاده از آن باشد به‌صورت رایگان در دسترس است و نسخه اولیه رایگان، همه امکاناتی را که بیشتر مردم به آن نیاز دارند ارائه می‌دهد. با این حال، مثل همیشه، نسخه‌های رایگان محدودیت‌های خود را دارد و اصطلاحا هرچقدر پول بدهید، همان قدر‌ آش می‌خورید.
نسخه رایگان زوم کنفرانس ویدئویی را برای حداکثر 100شرکت‌کننده ارائه می‌دهد، مشروط بر اینکه این جلسه بیش از 40دقیقه طول نکشد؛ چراکه پس از 40دقیقه برنامه قطع می‌شود. اما اگر مشکلی برای تماس مجدد نداشته باشید، میزبان می‌تواند مجددا یک تماس دیگر را شروع کند.
این اپلیکیشن همچنین از جلسات نامحدود تک‌به‌تک، اشتراک‌گذاری صفحه، چت، پس‌زمینه‌های مجازی، وایت‌برد و موارد دیگر پشتیبانی می‌کند.
در ضمن، نسخه پولی آن، محدودیت‌های زمانی کنفرانس‌های ویدئویی گروهی را حذف می‌کند. زوم همچنین به میزبان اجازه می‌دهد جلسات را در cloud یا روی دستگاه ذخیره و جلسات مکرر را برنامه‌ریزی کند.


هاوس‌پارتی جویای نام
یکی از اپلیکیشن‌های گمنامی که در بحران شیوع ویروس کرونا ظاهر شد، اپلیکیشنی به نام هاوس‌پارتی بود. میانگین دانلود این اپلیکیشن در یک هفته از ‌ماه فوریه ۱۳۰هزار دانلود بود، اما در‌ ماه مارس این عدد به ۲میلیون دانلود در هرهفته افزایش یافت.
با این حال، اکنون درباره امنیت آن نگرانی‌هایی ایجاد شده و برخی از کاربران شکایت می‌کنند که این برنامه باعث شده است تا حساب‌های آنها در اپلیکیشن‌های دیگر مانند نتفلیکس و اسپاتیفای هک شود. با این حال، شرکت اپیک به‌عنوان توسعه‌دهنده این اپلیکیشن می‌گوید: تحقیقات ما نشان می‌دهد که این شایعات از سوی یک کمپین تبلیغاتی گسترش پیدا کرده است. البته ظاهرا این شایعات بی‌تأثیر نبوده و بسیاری از کاربران عبارت «چگونه می‌توانم هاوس‌پارتی را حذف کنم» در اینترنت جست‌وجو می‌کنند. در زمان شیوع بیماری کووید-۱۹، این اپلیکیشن بیشتر در میان کودکان و نوجوانان محبوبیت پیدا کرد؛ یعنی همان گروهی که علاقه‌مند به بازی‌های ویدئویی اپیک هستند. شما با استفاده از این اپلیکیشن می‌توانید حداکثر با ۷نفر در یک زمان تماس تصویری برقرار کنید و خود را با بازی‌هایی مثل Heads Up سرگرم کنید.


تلاش‌های جدید واتساپ
واتساپ هم چند روز پیش اعلام کرد که در حال گسترش گروه مکالمه تصویری خود از ۴نفر به ۸نفر است. این کار باعث می‌شود که کاربران این اپلیکیشن در طول تعطیلی‌های ناشی از بیماری همه‌گیر کووید-۱۹، برای تماس با دوستان و خانواده خود راحت‌تر عمل کنند. چندی پیش، این شرکت شروع به راه‌اندازی این ویژگی برای کاربران نسخه‌های بتای این اپلیکیشن در iOS و اندروید کرد و اکنون، این قابلیت برای همه کاربران فراهم شده تا ۲میلیارد کاربر واتساپ بتوانند با تعداد بیشتری از دوستان و اعضای خانواده در یک زمان تماس ویدئویی داشته باشند. شما هم برای اینکه بتوانید از این قابلیت بهره‌مند شوید باید آخرین نسخه واتساپ را دانلود کنید و مطمئن شوید که دوستان و اعضای خانواده شما هم آن را دانلود کرده‌اند. ویژگی مکالمات واتساپ این است که آنها رمزگذاری سرتاسر (end-to-end encrypted) شده‌اند. این ویژگی، واتساپ را در مقایسه با بسیاری از رقبای خود متمایز می‌کند. بخش عمده‌ای از کاربران واتساپ در اروپا حضور دارند و این اپلیکیشن در این قاره از محبوبیت خاصی برخوردار است. در عین حال، ویروس جدید کرونا در اروپا به‌شدت شیوع پیدا کرده است. بنابراین، واتساپ با افزایش تعداد نفرات از ۴نفر به ۸نفر در تماس‌های ویدئویی خود، جایگاه خود را در میان کاربران اروپایی بیش از پیش مستحکم می‌کند.


اسکایپ
شاید اسکایپ شناخته شده‌ترین ابزار برای تماس‌های ویدئویی در میان مردم سراسر جهان باشد. این اپلیکیشن تصویری و پیام‌رسان فوری متعلق به مایکروسافت است. اسکایپ که اکنون شانزدهمین سال حضور خود را در فضای دیجیتال پشت سر می‌گذارد، زمانی بهترین روش برای گپ تصویری با دوستان و اعضای خانواده بود و اغلب به‌عنوان یکی از مناسب‌ترین ابزارها برای ارتباط با افراد جدید در سراسر جهان به شمار می‌آمد. درحالی‌که بسیاری از رقبای دیگر مانند FaceTime یا Duo وارد میدان شده‌اند، اما اسکایپ همچنان برای بسیاری از افراد و مشاغل محبوبیت خود را حفظ کرده است. اسکایپ یک برنامه ارتباط تصویری، صوتی و متنی است. این اپلیکیشن که دانلود و استفاده از آن رایگان است، در اکثر موارد ابزاری عالی برای ارتباط با دوستان یا دورکاری به شمار می‌آید. اسکایپ این امکان را برای کسب‌و‌کارها و ادارات فراهم کرده که در طول تماس تصویری بتوانند صفحه نمایش را به اشتراک بگذارند. با استفاده از این قابلیت شما می‌توانید تصاویر را به نمایش بگذارید و اسناد و مدارک و سایر موارد را بدون نیاز به ارسال لینک یا نصب یک نرم‌افزار دیگر با دقت مرور کنید. اکنون با استفاده از اسکایپ می‌توان یک تماس ویدئویی ۵۰نفره با دوستان و اعضای خانواده یا همکاران و مشتریان برقرار کرد.

Meet 
گوگل برای کاربران تجاری و آموزشی خود در Gmail.com امکان استفاده از کنفرانس ویدئویی Meet را امکان‌پذیر کرده است. به گفته گوگل، این ویژگی به این منظور ارائه شده تا مسئله امنیت و سایر نگرانی‌هایی که سرویس‌های دیگر با آن روبه‌رو هستند برای کاربران برطرف شود.
Meet فقط در مدارس و مراکز تجاری و دولتی در دسترس است و با ابزار Hangouts که متمرکز بر مصرف‌کننده است، تفاوت دارد. گوگل می‌گوید میلیون‌ها مؤسسه به‌دلیل تعطیلی‌های مرتبط با ویروس کرونا به Meet علاقه بسیاری نشان داده‌اند.
Meet قالبی را ارائه می‌دهد که حداکثر ۱۶شرکت‌کننده به‌طور همزمان می‌توانند با هم در تماس باشند. این ویژگی شبیه گزینه محبوب  در برنامه Zoom است. علاوه بر این، Meet کیفیت ویدئو در نور کم و فیلتر کردن صداهای پس‌زمینه مانند کلیک کردن کلیدهای کیبورد و بسته شدن درها را بهبود بخشیده است.
روزانه ۲میلیون نفر به کاربران Meet که در مرورگر دسکتاپ یا از طریق اپلیکیشن‌های تلفن همراه در دسترس است، اضافه می‌شوند و در ۱۵۰کشور بیش از ۱۰۰میلیون کاربر آموزشی دارد.