سیاست خارجی
ژنرال‌های آمریکایی حامی برجام
با وجود برکناری تیلرسون اختلاف‌نظر درباره برجام در هیأت حاکمه آمریکا مشهود است
بعد از برکناری رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا که دونالد ترامپ معتقد است به‌خاطر عدم‌هماهنگی‌اش در موضوع برجام این تصمیم را گرفته است؛ انشقاق در هیأت حاکمه آمریکا درباره توافق هسته‌ای همچنان مشهود است، در آخرین اظهارنظرها ژنرال جوزف وتل، فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا در خاورمیانه، از توافق هسته‌ای حمایت کرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این فرمانده ارشد آمریکایی گفته است که برجام اگر از بین برود آن وقت ما باید راه‌حل دیگری برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران پیدا کنیم. او درباره اینکه چه راه‌حل دیگری باید جایگزین برجام شود، چیزی نگفته است اما پیش از این وزیران خارجه اتحادیه اروپا ازجمله بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس یا فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تأکید کرده‌اند که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد. ژنرال وتل، گفته است: «به‌نظرم در منطقه این نگرانی وجود دارد که اگر تهدید هسته‌ای ایران از طریق برجام کنترل نشود، ما چگونه می‌توانیم با آن مقابله کنیم. هم‌اکنون فکر می‌کنم که (برجام) به نفع ماست.»
وتل تنها ژنرال آمریکایی نیست که در هیأت حاکمه آمریکا از برجام دفاع می‌کند. پیش از این اظهارات، جیمز متیس در حمایت از توافق هسته‌ای با ایران باعث دلخوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا شده بود. ژنرال جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا در جلسه استماع سنای آمریکا گفته بود که باقی ماندن واشنگتن در برجام در راستای منافع امنیت ملی آمریکاست.
متیس در کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا به سؤالی در مورد اینکه آیا وی معتقد است که هم‌اکنون باقی ماندن آمریکا در برجام در راستای منافع امنیت ملی این کشور است یا خیر از برجام حمایت کرد.
گاردین در همان زمان درباره اظهارات متیس نوشت: جیمز متیس مسلما قدرتمندترین عضو کابینه ترامپ محسوب می‌شود و رئیس‌جمهور آمریکا همواره در مخالفت علنی با موضعگیری‌های وزیر دفاع محتاطانه عمل کرده است؛ اقدامی که در مورد رکس تیلرسون، وزیر خارجه صدق نمی‌کند.
این نشریه انگلیسی نوشت: حتی اگر متیس به‌طور فوری بر موضع ترامپ در مورد برجام تأثیر نگذارد، نظر وی در این رابطه احتمالا برای سناتورهای آمریکایی که در صورت عدم‌تأیید برجام از سوی ترامپ در مورد سرنوشت برجام تصمیم‌گیری خواهند کرد، اهمیت خواهد داشت.
پاسخ ظریف به ترامپ
وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به اظهارات اخیر رئیس جمهور آمریکا که ایران را منشأ بی‌ثباتی نامیده بود، نوشت: آمریکا بیش از نیمی از صادرات تسلیحاتی خود را به منطقه ما سرازیر می‌کند، بیشتر این تسلیحات به دست رهبران بی‌تجربه و ماجراجویی می‌افتد که در ارتکاب به جنایات جنگی دست دارند، هنوز ایران متهم است که منبع بی‌ثباتی است. جالب اینجاست که حقایق، بزرگترین دشمن عوامفریبی و پوپولیسم است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا یک روز بعد از برکناری تیلرسون بار دیگر توافق هسته‌ای را بدترین توافق آمریکا نامید و در سخنرانی خود در جمع تفنگداران دریایی آمریکا در کالیفرنیا گفت: برجام یکی از بدترین چیزهایی است که در عمرم دیده‌ام. 150میلیارد دلار به آنها (ایران) دادیم. برای چه؟ به گزارش فارس، رئیس‌جمهور آمریکا در این سخنرانی مدعی شد که در خاورمیانه هرجا می‌رویم رد پای ایران را می‌بینیم؛ ایران، ایران، ایران. پشت هر مشکلی ایران است. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه در آخرین نشست خبری خود در سال 96در پاسخ به سؤالی در مورد تغییر وزیر امور خارجه آمریکا و تأثیر آن بر برجام، تصریح کرد: این تغییر و تحولات و آمد و شدها در هیأت حاکمه آمریکا امر جدیدی نیست و ما در طول این مدت شاهد تحولات و تغییرات متعدد در هیأت حاکمه کنونی آمریکا بوده‌ایم. قاسمی با بیان اینکه این تغییر و تحولات موضوع داخلی آمریکاست و همه جهانیان شاهد این تغییرات هستند، تصریح کرد: آنچه برای ما مهم است سیاست‌ها و رویکردهای آمریکا در مورد مسائل جهانی، بین‌المللی و همچنین ایران است. ما این رویکردها را دنبال کرده و در قبال آن مواضع خود را اتخاذ می‌کنیم.
موضع جانشین تیلرسون درباره برجام
مایک پامپئو که جانشین رکس تیلرسون در وزارت خارجه آمریکا شده است، چنانکه از سابقه‌اش قبل از حضور در ریاست سیا هم پیداست، یکی از حامیان جدی رژیم صهیونیستی و از منتقدان شدید توافق هسته‌ای ایران است. به گزارش فارس، این سیاستمدار آمریکایی چند روز قبل از معرفی شدن برای تصدی ریاست سیا از سوی ترامپ، طی یک پیام توییتری گفته بود: «منتظر به عقب برگرداندن این توافق فاجعه‌بار (برجام) با بزرگترین حامی دولتی تروریسم در دنیا هستم.» با این حال او در جلسه تأیید صلاحیتش در کمیته روابط خارجی سنا، ضمن مخالفت با برجام، برای اطمینان دادن به دمکرات‌ها گفت که موشکافانه اجرای برجام را رصد می‌کند. وی در تابستان ۲۰۱۵ که مذاکرات هسته‌ای مراحل پایانی خود را طی می‌کرد نیز تصریح کرده بود که برجام مانع دستیابی ایران به بمب هسته‌ای نخواهد شد و اسرائیل را در خطر بیشتری قرار می‌دهد. پامپئو همچنین به‌شدت از دولت اوباما به‌خاطر اینکه در توافق هسته‌ای، شرط پایان‌دادن به تهدیدات ایران علیه رژیم صهیونیستی را نگنجانده است، انتقاد کرد و گفت: «اینکه می‌گویند ایران بعد از برداشته شدن تحریم‌ها، میانه‌رو می‌شود، یک جک است.» با این حال خبرگزاری رویترز در مطلبی با اشاره به این جابه‌جایی نوشت: با مطرح شدن نام مایک پمپئو برای وزارت امور خارجه آمریکا، نگرانی‌ها درباره آینده توافق هسته‌ای با ایران افزایش یافته است؛ هرچند مشخص نیست که چنین اتفاقی چگونه می‌تواند بر این توافق تأثیر بگذارد؛ چرا که تنها صدایی که در دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به‌حساب می‌آید، صدای خود اوست.
ما هم خارج می‌شویم
معاون سیاسی وزارت خارجه، خروج آمریکایی‌ها را از برجام جدی خواند و تغییر وزیر خارجه این کشور را در این راستا ارزیابی کرد و گفت: اگر آمریکا از برجام خارج شود ما هم خارج می‌شویم. این موضوع به اروپایی‌ها گفته شده است که اگر نتوانند آمریکا را در برجام حفظ کنند ایران هم خارج خواهد شد. به گزارش ایسنا، سیدعباس عراقچی در ادامه با بیان اینکه ما چند سناریو در این رابطه داریم، توضیح داد: یکی از سناریوها این است که آمریکا از برجام خارج می‌شود که در این رابطه احتمال زیاد است. در چنین شرایطی ما دو راه داریم؛ نخستین راه ادامه برجام بدون آمریکا و راه دیگر خروج ایران از برجام و پایان بخشیدن به آن است. موضوع ما این است که اگر آمریکا خارج شود ما هم خارج می‌شویم، این را به اروپایی‌ها هم گفتیم که اگر نتوانند آمریکا را در برجام حفظ کنند ایران هم از برجام خارج خواهد شد لذا کشورها باید همیشه آمادگی اقتصاد منهای برجام را داشته باشند.
