به‌موقع بیدار شو، به‌موقع بخواب

کرونا خیلی‌ها ‌را شب‌نشین کرده است. تعطیلی مدارس و بیکاری موقت پدر و مادر‌ دلیلی شده تا خیلی از خانواده‌ها‌ شب‌زنده‌دار باشند و روزها تا نزدیکی‌های ظهر بخوابند. این به‌هم‌ریختن ساعت‌های خواب از نظر روانشناسان به سلامتی افراد و به‌خصوص کودکان آسیب می‌زند. دکتر «شهرزاد خسروی‌فرد» روانپزشک و فلوشیپ اختلالات خواب معتقد است که رعایت نظم خواب در روزهای خودقرنطینگی باید به‌عنوان یک اصل مورد توجه خانواده‌ها قرار بگیرد و با توجه به‌احتمال استمرار وضعیت کنونی به‌ویژه برای دانش‌آموزان، می‌تواند پیامدهایی برای سلامت جسمی و روانی افراد در پی داشته باشد. خسروی‌فرد درباره ضرورت خواب ‌شب برای سلامتی کودکان به ایرنا گفته است: «بدن ما برای تنظیم سیکل خواب و بیداری باید در معرض نور خورشید قرار بگیرد. ما به فعالیت روزانه نیاز داریم تا بر اثر آن هورمون آدنوزین در بدن ترشح و باعث خستگی مغز ‌شود و فرد برای خواب شرایط لازم را پیدا کند. این اتفاق و چرخه فعالیت در دوران قرنطینه رخ نمی‌دهد و در نتیجه ساعت خواب تغییر می‌کند. این موضوع در بچه‌ها از این جهت حائز اهمیت است که هورمون رشد در خواب شبانه ساعات اولیه شب بین ساعت ۲۲ تا ۳ بامداد ترشح می‌شود. اگر این خواب را از بچه بگیریم، این هورمون ترشح نمی‌شود، بنابراین والدین باید نسبت به درنظر‌گرفتن ساعت مشخص خواب در منزل برنامه‌ریزی کنند.» خسروی‌فرد، گسترش تکنولوژی را در به‌هم‌ریختن ساعت خواب مؤثر می‌داند: «همانطور که در جامعه دیده می‌شود، با گسترش تکنولوژی به‌ویژه بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی شاهد بی‌خوابی‌ و نهایتا اختلال رشد در کودکان و دانش‌آموزان هستیم. در این وضعیت، بی‌توجهی به نظم خواب به‌دلیل تعطیلی مدارس و افزایش زمان در خانه ماندن خانواده‌ها در طولانی‌مدت نگران‌کننده خواهد بود. بنابراین در طولانی‌مدت باید خیلی مراقب فرزندان‌مان باشیم.» او معتقد است که خانواده‌ها باید برای خواب برنامه‌ریزی مشخصی داشته باشند: «خواب با سیستم ایمنی ارتباط مستقیم دارد و کافی است که ۳شبانه‌روز خواب بدی داشته باشید. روز چهارم احساس سرماخوردگی به شما دست می‌دهد و سیستم ایمنی دچار ضعف محسوس می‌شود. ضعف سیستم ایمنی هم یکی از عوامل ابتلا به انواع بیماری‌ها ازجمله کروناست. بنابراین اهمیت خواب درست و مناسب را همه خانواده‌ها و افراد باید جدی بگیرند. نکته اشتباهی که در بسیاری از افراد حتی در مواقع عادی دیده می‌شود، کار‌کردن با گوشی یا مطالعه کتاب در جای خواب است. ما توصیه می‌کنیم به هیچ عنوان در زمان خوابیدن با موبایل روی تخت‌خواب یا محل خواب خود حاضر نشوید. باید درنظر داشت که تخت‌خواب فقط و فقط برای خوابیدن است.» از نظر این روانشناس ساعت بیدارشدن هم مهم است: «برای مدیریت زمان خواب بهتر است سر ساعت از خواب بیدار شویم. حتی اگر گاهی دیرتر می‌خوابیم، خودمان را مکلف کنیم که سر ساعت ۷ صبح بیدار شویم. به این صورت می‌توان زمان خواب در شب‌های بعدی را مدیریت کرد. اگر این موارد را رعایت کنیم، خواب با‌کیفیتی خواهیم داشت و دیگر موقع بیدار‌شدن احساس خستگی نمی‌کنیم.»