خوشگذرانی در قرنطینه

پرنیان سلطانی

در این روزهایی که کرونا خانه‌نشین‌مان کرده و به‌اجبار باید مدت بیشتری در خانه بمانیم، فرصت خوبی مهیا شده تا کتاب‌هایی که مدت‌هاست قصد خواندنشان را داریم بخوانیم یا فیلم‌هایی را ببینیم که جزو شاهکارهای هنر هفتم است و قطعا دیدن‌شان چیزی به داشته‌هایمان اضافه می‌کند. اما اینکه چطور به یک لیست پر و پیمان از فیلم‌ها و کتاب‌های خوب برسیم، سؤالی است که پاسخ آن می‌تواند برای هرکس متفاوت باشد. شاید عده‌ای ترجیح بدهند با یک سرچ در فضای مجازی به این لیست برسند، یا عده‌ای، از دوستان و اقوام خود درباره بهترین کتاب‌ها و فیلم‌ها پرس‌وجو کنند. ما اما راه سومی را در پیش گرفته‌ایم و به سراغ افراد شاخص و فرهنگی هر حوزه‌ای رفته‌ایم تا به انتخاب آنها خوراک ارزشمند روزهای قرنطینه‌مان را پیدا کنیم. اگر می‌خواهید بدانید سعید بیابانکی، جواد علیزاده، راضیه تجار، محمدکاظم کاظمی، ابوالحسن داوودی و گروس عبدالملکیان چه پیشنهادهایی برای باکیفیت‌تر کردن روزهای خانه‌نشینی اجباری دارند، این گزارش را از دست ندهید.

   فیلم‌های امیدبخش ببینیم

برای علاقه‌مندان به شعر و ادبیات، سعید بیابانکی آنقدر نام‌آشنا و شناخته شده است که نیازی به معرفی ندارد. کسی که 30سال از عمر 52ساله‌اش را صرف شعر کرده و تاکنون بیش از 10کتاب از مجموعه اشعارش را روانه بازار کتاب کرده، قطعا چهره‌ای آشنا در دنیای ادبیات فارسی است که حالا خیلی‌هایمان اشعارش را زیر لب زمزمه می‌کنیم. بیابانکی که یکی از شاعران مطرح پس از انقلاب در قالب شعر کلاسیک فارسی است و در حوزه طنز هم اشعاری ماندگار دارد، پیشنهاد می‌کند در ایام قرنطینه خانگی بیشتر فیلم‌های امیدبخش ببینیم و با معجزه امید از این روزهای سخت گذر کنیم. پس اگر به‌دنبال حال خوب می‌گردید، حتما نگاهی به لیست پیشنهادی کتاب و فیلم شاعر «رد پایی بر برف»، «نیمی از خورشید»، «نه ترنجی، نه اناری»، «نامه‌های کوفی»، «یلدا»، «هی شعر‌تر انگیزد»، «سکته ملیح»، «چقدر پنجره»، «جامه‌دران»، «لبخندهای مستند» و «سنگچین» بیندازید. کسی که اگر هنوز نتوانسته‌اید آثارش را به یاد بیاورید، این بیت مشهور از او حتما کمک‌تان می‌کند: «پیچیده شمیمت همه جا ‌ای تن بی‌سر / چون شیشه عطری که درش گم شده باشد.» 

   کتاب‌ها
 کتابفروشی سر نبش  (رمان)
اثر جنی کولگن، انتشارات: مرکز
 کبریت کم‌خطر (مجموعه داستان‌ها و نثرهای طنز و زندگی‌نامه‌های طنز)
اثر علیرضا لبش، انتشارات: سوره مهر
 صد شعر از این صد سال (برگزیده شعر قرن بیستم ایران)
اثر محمدافشین وفایی، انتشارات: سخن

   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  سکوت
محصول سال 2016، کارگردان: مارتین اسکورسیزی
  پیانیست
 محصول سال 2002، کارگردان: رومن پولانسکی
  مرد بارانی
محصول سال 1988، کارگردان: بری لوینسون


   «سووشون» بخوانیم و «لیلا» ببینیم

اگر فقط کمی هم اهل مطالعه باشیم، حتما راضیه تجار را می‌شناسیم؛ خانم محقق و نویسنده‌ای که تاکنون مسئولیت‌های ادبی – هنری بسیاری را بر عهده داشته و از تدریس داستان‌نویسی در دانشگاه صدا و سیما و خانه داستان فرهنگسرای انقلاب و هلال‌احمر تا مسئولیت برگزاری جلسات نقد و بررسی داستان حوزه هنری، همکاری با رسانه‌های مختلف ازجمله روزنامه جام جم، مجله زن روز و مجله سروش، سردبیری ادبیات داستانی، عضویت در شورای هنر و دبیری انجمن قلم ایران از بدو تاسیس تا به امروز، همه و همه را تجربه کرده است. اما راضیه تجار بیش از همه اینها یک نویسنده تواناست که آثار بی‌نظیری از او خوانده‌ایم. او که خالق «کوچه اقاقیا»، «هفت بند»، «زن شیشه‌ای»، «نرگس‌ها»، «سفر به ریشه‌ها»، «بانوی رنگین‌کمان»، «فانوسی بیفروز»، «بندهای روشنایی»، «آرام شب به خیر»، «شعله و شب» و «اسم تو مصطفاست» است، پیشنهادهای خوبی برای روزهای خانه‌نشینی اجباری‌مان دارد؛ پیشنهادهایی که دامنه‌شان از «سووشون» سیمین دانشور تا «سکوت بره‌ها»ی جاناتان دمی گسترده است. 

   کتاب‌ها
  کوری
اثر ژوزه ساراماگو، انتشارات: علم (ترجمه مینو مشیری)
  سووشون
اثر سیمین دانشور، انتشارات: خوارزمی
  کوچه اقاقیا
اثر راضیه تجار، انتشارات: سوره مهر


   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  شکارچی گوزن
محصول سال 1978، کارگردان: مایکل چیمینو
  لیلا
محصول سال 1375، کارگردان: داریوش مهرجویی
  سکوت بره‌ها
محصول سال 1991، کارگردان: جاناتان دمی
 

 از «طاعون» و «بوف کور» تا «ملانکولیا» و «اینتراستلار»

خودش که در این روزهای قرنطینه با یک خودکار و یک برگه کاغذ سرگرم است! خاصیت هنر همین است دیگر. نمی‌گذارد صاحبش بیکار و بی‌حوصله شود. اما برای بیشتر ما که این روزها کار خاصی در خانه نداریم، کلی پیشنهاد خوب در زمینه فیلم‌ها و کتاب‌های خوب و اثرگذار دارد که با دیدن و خواندن‌شان هم حوصله‌مان سر نرود و هم چیزی یاد بگیریم. صحبت از جواد علیزاده است؛ کارتونیست و کاریکاتوریست نام‌آشنایی که نیم‌قرن است با کارهایش خنده را روی لب‌مان نشانده و با قلمش به قلب مشکلات جامعه زده است. علیزاده که از 30سال پیش مجله طنز و کاریکاتور را منتشر می‌کند و جدیدترین شماره مجله‌اش را فروردین امسال در قالب 32صفحه منتشر کرده، روزهای قرنطینه‌اش را با کاریکاتور، فیلم و کتاب سپری می‌کند. می‌گوید: «اینها دوای دردهای من هستند و هرقدر هم که حالم بد باشد، بالاخره با یکی از اینها خوب می‌شود!» پیشنهادش به ما هم دیدن فیلم‌های خوب و اثرگذار و خواندن کتاب‌هایی است که حالمان را بهتر می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید کاریکاتوریستی که در تمام این سال‌ها با آثارش حالمان را خوب کرده، چه تجویزی برای روزهای خانه‌نشینی‌مان دارد، لیست فیلم‌ها و کتاب‌هایش  را از دست ندهید.

   کتاب‌ها
  طاعون
اثر: آلبر کامو، انتشارات: چشمه / نیلوفر
  بوف کور
اثر: صادق هدایت، انتشارات: صادق هدایت
  این یک چپق نیست
اثر: میشل فوکو، مترجم: مانی حقیقی، انتشارات: مرکز


   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  ملانکولیا (مالیخولیا)
محصول سال 2011، کارگردان: لارس فون تریر
  آخر پاییز
محصول سال 1960، کارگردان: یاسوجیرو اوزو
  میان ستاره‌ای(اینتراستلار)
محصول سال 2014، کارگردان: کریستوفر نولان


   فرصتی برای مطالعه دوباره رمان‌های قدیمی

«هزارپا»، «رخ دیوانه»، «زادبوم»، «تقاطع»، «نان، عشق، موتور 1000»، «مرد بارانی»، «من زمین را دوست دارم»، «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» و «سفر جادویی»، تنها گوشه‌ای از کارنامه هنری ابوالحسن داوودی کارگردان خوش‌فکر و نام‌آشنای ایرانی است. او که علاوه بر کارگردانی، در فیلمنامه‌نویسی و تهیه‌کنندگی آثار سینمایی هم دستی بر آتش دارد، تاکنون 2بار برای فیلم‌هایش برنده سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر شده که جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم زادبوم از بیست‌و هفتمین جشنواره فیلم فجر و جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم رخ دیوانه از سی و سومین جشنواره فیلم فجر ازجمله آنهاست. وقتی از این فیلمنامه‌نویس و کارگردان مطرح کشورمان می‌خواهیم لیست فیلم‌ها و کتاب‌های پیشنهادی‌اش برای ایام قرنطینه را ارائه بدهد، می‌گوید: «خود من این روزها 4رمانی که ابتدای انقلاب به‌صورت مجموعه کتاب به چاپ رسیده بود را دوباره خواندم و به‌خاطر فضاسازی‌های تصویری بی‌نظیرشان لذت بردم. این کتاب‌ها دوباره به‌صورت جداگانه تجدید چاپ شده‌اند. فیلم‌های کلاسیک «بیلی وایلدر» هم پیشنهادهای حال خوب‌کنی برای این روزها به‌حساب می‌آیند.»

   کتاب‌ها
  مرگ کسب و کار من است
اثر روبر مرل، ترجمه احمد شاملو، انتشارات: نگاه
  خزه
اثر هربر لوپوریه، ترجمه احمد شاملو، انتشارات: نگاه
  قربانی
اثر کورتزیو مالاپارته، انتشارات: ماهی


   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  آپارتمان
محصول سال 1960، کارگردان: بیلی وایلدر
  بعضی‌ها داغشو دوست دارن
محصول سال1959، کارگردان: بیلی وایلدر
  چاقوکشی
محصول سال 2019، کارگردان: ریان جانسون
اثر کورتزیو مالاپارته، انتشارات: ماهی


   نمایشنامه هم بخوانیم

کسی که از 11سالگی شروع به نوشتن کرده و نخستین شعرهایش در «کیهان بچه‌ها» و «سروش نوجوان» به چاپ رسیده، باید هم امروز در آستانه 40سالگی با انتشار چندین مجموعه شعر خودش را به‌عنوان یک شاعر توانا مطرح کند و شعرهایش ورد زبان بسیاری از ما باشد. او که فرزند محمدرضا عبدالملکیان شاعر خوب کشورمان است، نخستین کتاب شعرش با عنوان «پرنده پنهان» را در سال 1381منتشر کرده و پس از آن دیگر مجموعه اشعارش را یکی پس از دیگری با عنوان‌های «رنگ‌های رفته دنیا»، «سطرها در تاریکی جا عوض می‌کنند»، «حفره‌ها»، «هیچ‌چیز مثل مرگ تازه نیست»، «پذیرفتن»، «گزینه اشعار گروس عبدالملکیان»، «هر دو نیمه‌ماه تاریک است» و «سه‌گانه خاورمیانه» به‌دست علاقه‌مندان به شعر و شاعری رسانده است. بله، صحبت از گروس عبدالملکیان است؛ شاعر جوانی که تاکنون آثارش به زبان‌های عربی، ترکی، کردی، انگلیسی، سوئدی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و... ترجمه شده و جوایز متعددی در کارنامه هنری‌اش دیده می‌شود. حالا این شاعر نام‌آشنا پیشنهادهایی برای غنی‌سازی اوقات فراغت‌مان در خانه دارد که خواندن نمایشنامه‌های خوب هم جزوی از آن است. 

   کتاب‌ها
  سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های سرگشتگی
اثر هاروکی موراکامی، ترجمه: مهدی غبرایی، انتشارات: نیکا
  سفر به انتهای شب
اثر لویی فردینان سلین، ترجمه: فرهاد غبرایی، انتشارات: جامی
  نمایشنامه ملکه زیبایی لی‌نین
اثر: مارتین مک‌دونا، ترجمه حمید احیاء، انتشارات: نیلا

   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  بهار، تابستان، پاییز، زمستان و باز هم بهار
محصول سال 2003، کارگردان: کیم کی‌دوک
  روزی روزگاری در آناتولی
محصول سال 2011، کارگردان: نوری بیلگه جیلان
  میان‌ستاره‌ای (اینتراستلار)
محصول سال 2014، کارگردان: کریستوفر نولان


   پدرخوانده را برای بار هفتم دیدم!

زاده هرات است و شاعر و نویسنده افغان به‌حساب می‌آید، اما مجموعه‌های اشعارش در ایران به چاپ رسیده است. بله، درست حدس زدید، محمدکاظم کاظمی را می‌گوییم. کسی که همه ما شعر «مسافر»ش در کتاب ادبیات فارسی سال دوم دبیرستان را به یاد داریم؛ شعری که با این بیت شروع می‌شد: «و آتش چنان سوخت بال و پرت را، که حتی ندیدیم خاکسترت را». حالا این شاعر، مولف، منتقد ادبی و ویراستار نام‌آشنا بسته پیشنهادی‌اش را برای روزهای قرنطینه خانگی ارائه می‌دهد و می‌گوید: «من سال‌هاست وقتم را بیشتر صرف نوشتن یا ویراستاری کرده‌ام. برای همین بیشتر کتاب‌هایی خوانده‌ام که ویرایش‌شان کرده‌ام! اما با این حال توصیه می‌کنم حتما کتاب «مکتب در فرایند تکامل» را بخوانید؛ کتابی که سیر تاریخی تحول مکتب شیعه را بیان می‌کند.» بعد پیشنهاد می‌کند در این روزها حتما «سه‌گانه پدرخوانده» را ببینیم؛ «خود من به تازگی برای بار ششم یا هفتم پدرخوانده را دیدم و از دیدنش لذت بردم. چون به‌نظرم می‌توانیم بسیاری از حقایق و وقایع زندگی را در آینه این فیلم ببینیم.» و بعد ادامه می‌دهد: «موسیقی هم این روزها حالم را خیلی خوب می‌کند. من شیفته موسیقی افغانستان، هند و پاکستان هستم و این روزها با قوالی‌های «نصرت فتح‌علی‌خان» حالم را خوب نگه می‌دارم».

   کتاب‌ها
  مکتب در فرایند تکامل 
(نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین)
اثر سیدحسین طباطبایی، انتشارات: کویر

   فیلم‌های دوست‌داشتنی
  پدرخوانده
محصول سال 1972، کارگردان: فرانسیس فورد کاپولا
  چند مترمکعب عشق
محصول سال 1392، کارگردان: جمشید محمودی
  بچه‌های آسمان
محصول سال 1375، کارگردان: مجید مجیدی